Материалдар / “Вирустар – тіршіліктің жасушасыз түрі”
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

“Вирустар – тіршіліктің жасушасыз түрі”

Материал туралы қысқаша түсінік
биология пән мұғалімдеріне әдістемелік көмек
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
30 Қаңтар 2019
522
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
ҚОШ КЕЛДІҢІЗДЕР!

1 слайд
ҚОШ КЕЛДІҢІЗДЕР!

Топ қа бөліну:

2 слайд
Топ қа бөліну:

Тірі ағзалар Эукариоттар Прокариоттар Анциттер

3 слайд
Тірі ағзалар Эукариоттар Прокариоттар Анциттер

Сабақтың тақырыбы : “ Вирустар – тіршіліктің жасушасыз түрі”

4 слайд
Сабақтың тақырыбы : “ Вирустар – тіршіліктің жасушасыз түрі”

Сабақтың мақсаты: Вирустардың ашылу тарихы мен құрылысын, жұқпалы аурулар түрлерін оқып, меңгеру.

5 слайд
Сабақтың мақсаты: Вирустардың ашылу тарихы мен құрылысын, жұқпалы аурулар түрлерін оқып, меңгеру.

Мағынаны тану: Түрлі түсті конверттегі тапсырмалар. Қызыл түсті конверт: Вирустың ашылу тарихы. Жасыл түсті конверт: Вируста

6 слайд
Мағынаны тану: Түрлі түсті конверттегі тапсырмалар. Қызыл түсті конверт: Вирустың ашылу тарихы. Жасыл түсті конверт: Вирустардың типтері. Сары түсті конверт: Вирустардың құрылысы.

Дүниежүзілік микробиология тарихында орыс ғалымы Д.И.Ивановскийдің алатын орны ерекше. Ол ХІХ ғасырдың соңында

7 слайд
Дүниежүзілік микробиология тарихында орыс ғалымы Д.И.Ивановскийдің алатын орны ерекше. Ол ХІХ ғасырдың соңында темекі теңбілі ауруын зерттеп, ол аурудың қоздырғыштары бактериялардан да ұсақ тіршілік иесі екенін тапқан. Д.И.Ивановский ауруға шалдыққан жапырақтарды жуып, ол жуындыны бактерияларды сүзетін сүзгіден өткізгенде одан өтіп кеткен. Осы сұйықтықты темекіге жұқтырғанда, оның жапырағы қайтадан сарғайып, ауруға ұшыраған. Зақымданған темекі жапырағын үлкейткіш құралдармен тексергенде кристалдар байқалған. Кейіннен 1935 жылы америкалық ғалым У.Стенли бұл кристалдардың темекі теңбілі вирустарының шоғырланған жиынтығы екенін тапты.

ХІХ ғасырдың соңында Д.И.Ивановский ашқан өте ұсақ тіршілік иесінің вирустар екендігі дәлелденді. Вирус (латынша «virus» -

8 слайд
ХІХ ғасырдың соңында Д.И.Ивановский ашқан өте ұсақ тіршілік иесінің вирустар екендігі дәлелденді. Вирус (латынша «virus» - у) – тірі организмдердің ішіндегі жасушасыз тіршілік иесі. Олар рибонуклеин қышқылынан немесе дезоксирибонуклеин қышқылынан құралған нуклеопротеидтерден, сондай-ақ ферментті нәруызбен қапталған қабықшадан - капсидтерден тұрады. У.Стенлидің дәлелдеуі бойынша, темекі жапырағында вирус бөлшектері алты қырлы кристалл пішінді шоғыр түзеді

Иммунитет - Вирустарға антибиотик дәрілері көбіне әсер етпейді. Көбіне ағзаның иммунитет жүйесі ғана ауру туғызатын ви

9 слайд
Иммунитет - Вирустарға антибиотик дәрілері көбіне әсер етпейді. Көбіне ағзаның иммунитет жүйесі ғана ауру туғызатын вирустардың шамадан тыс көбейіп кетуін тежейді. - ИММУНИТЕТ- ағзаның ауру қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті. Ағзаның өз тұтастығын және биологиялық даралығын қорғайтын жасуша иммундық жасуша деп аталады. Ауру тудыратын ұсақ ағзаларды қармап, тіршілігін жою арқылы иммундық жасуша ағзаны қауіпті жұқпадан сақтандырады.

Вакцина Вакцина ( лат. vacca — сиыр, vacc і nus — сиырдікі) — микроорганизмдерден (бактерия, вирус, т.б.

10 слайд
Вакцина Вакцина ( лат. vacca — сиыр, vacc і nus — сиырдікі) — микроорганизмдерден (бактерия, вирус, т.б.) алынып, адам мен жануарлар организміне жұқпалы аурулардан алдын ала сақтану және олардың иммундық қасиетін арттыру үшін егілетін препараттар. Азиялық көшпелілер ежелгі дәуірден-ақ адам мен малға шешекті, ешкіге кебенекті, сиырға алаөкпені егу арқылы оларды қатерлі аурулардан сақтандырып отырған. 1796 жылы ағылшын дәрігері Э.Дженнер алғаш рет сиыр шешегін адамға егу арқылы алды.

Сабақты бекіту: Тест тапсырмалары 1. Олар жасушасыз тіршілік құрылымы болып табылады. а) бактериялар ә) вирустар б) саңырауқ

11 слайд
Сабақты бекіту: Тест тапсырмалары 1. Олар жасушасыз тіршілік құрылымы болып табылады. а) бактериялар ә) вирустар б) саңырауқұлақтар 2. ЖИТС (СПИД) ауруының қоздырғышы: а) бактерия ә) вирус б) спора 3. Ағзаның ауру қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті: а) бактериофаг ә) иммунитет б) індет 4. Тұмау, сары ауру, шешек,қызылша ауруларының қоздырғышы: а) бактерия ә) вирус б) бактериофаг 5. Бактерия жасушасына енген вирус: а) бактериофаг ә) спора б) бактерия 6. Сыртында нәруызды қабығы бар заттардан және екі түрлі нуклеин қышқылынан құралған: а) бактерия ә) цианобактерия б) вирус 7. Вирустың генетикалық материалы қандай химиялық затқа негізделген: а) көмірсуға ә) ақуызға б) нуклеин қышқылына

8. Микроорганизмдерді және актиномицеттерді зақымдап, ерітіп жіберетін вирустар тобы: а) бактериофагтар ә) бактериялар

12 слайд
8. Микроорганизмдерді және актиномицеттерді зақымдап, ерітіп жіберетін вирустар тобы: а) бактериофагтар ә) бактериялар б) энтеро вирустар 9. Бактериофагтың көбею стадиясының ұзақтығы: а) 20-30 минут ә) 30-90 минут б) 60-90 минут 10. Жасушасыз ағзалардың денесі тұрады: а) ядродан ә) ақуыз қабықшасымен оралған нуклеин қышқылынан б) рибосомадан 11. Бактериофаг- бұл: а) бактериялар мен вирустардың симбиозы ә) бактерияны зақымдайтын вирус б) бактерия жасушасының бөлігі 12. Вирус туғызатын ауруларды көрсетіңіз: а) іш сүзегі, сал ауруы, қызылша ә) оба, сары ауру, іш сүзегі б) сал ауруы, шешек, тұмау 13.Өте ұсақ тіршілік иесінің вирустар екендігін дәлелдеген кім? а) Д.И.Ивановский ә ) Ф.Туорт б ) У.Стенли 14. Латынша «у» деген мағына береді? а ) бактерия ә)вирус б)гармогония

Жауаптары 1 Ә) 8 А) 2 Ә) 9 Ә) 3 Ә)

13 слайд
Жауаптары 1 Ә) 8 А) 2 Ә) 9 Ә) 3 Ә) 10 Ә) 4 Ә) 11 Ә) 5 А) 12 Б) 6 Б) 13 А) 7 Б) 14 Ә)

Бағалау: Критерий лер Тапсырмалар Тапсырмала рға берілетін ұпайлар Оқушының аты - жөні А Вирустарды білмедім. 0 ұпай В

14 слайд
Бағалау: Критерий лер Тапсырмалар Тапсырмала рға берілетін ұпайлар Оқушының аты - жөні А Вирустарды білмедім. 0 ұпай Вирустарды білдім, айта алмадым. 1 ұпай Вирустарды түсініп, сипаттап, түсіндіре алдым; 2 ұпай В Вирустар тудыратын аурулар туралы білмедім. 0 ұпай Вирустар тудыратын аурулар туралы білдім, айта алмадым. 1 ұпай Вирустар тудыратын аурулар туралы білдім, айта алдым. 2 ұпай С Тест тапсырмаларына жауап бере алмадым 0 ұпай Тест тапсырмаларына жауап бере алдым (әр жауап жеке 1 балл) 1 ұпай Жалпы ұпай 20-18 ұпай - 5; 17-12 ұпай - 4; 11-5ұпай - 3;

Үйге тапсырма: Компьютрлік вирустар, шешек, тұмау, қызылша, қызамық, полиомиелит энцефалит, гепатит, ұшық, ИТИС т.б. Реферат ж

15 слайд
Үйге тапсырма: Компьютрлік вирустар, шешек, тұмау, қызылша, қызамық, полиомиелит энцефалит, гепатит, ұшық, ИТИС т.б. Реферат жазып келу. Кері байланыс парағы: «Сабақтағы көңіл күйім» «Ұсыныстар»