Ыбырай Алтынсарин

1 слайд
Ыбырай Алтынсариннің 1 7 0 жылдығына Сабақтың тақырыбы: “ Кел , балалар, оқылық ! ” Интерактивті сабақты дайындаған: Мадкенова Алма Мажитовна

1 слайд

2 слайд
Сабақ мақсаты: 1. Білімділік: Ыбырай Алтынсариннің өмірбаянымен таныстыру. Ыбырай шығармашылығын терең зерттеп оқу. 2. Дамытушылық: Өткен ғасырға үңілдіру. Оқушылардың Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен поэзиясы туралы ұғымын кеңейту. Көркем дүниеге құрметпен қарау арқылы дамытуға ойландыру. 3. Тәрбиелік: Ыбырай шығармашылығы арқылы оқушыларды атамекенді сүюге, ардақтауға тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
Ыбырай Алтынсарин (1841-1889)

3 слайд

4 слайд
Бір Аллаға сыйынып, Кел, балалар, оқылық. Оқығанды көңілге Ықыласпен тоқылық!

4 слайд

5 слайд
• Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) • Қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы Ыбырай Алтынсарин Қостанай өңірінде белгілі атақты Балқожа бидің отбасында тәрбиеленеді, 9 жасында Орынбор қаласындағы қазақ балаларына арналған жеті жылдық мектепке оқуға түсіп, сондағы шекара комиссиясында қызмет еткен белгілі Шығыс зерттеушісі Григорьевтен сабақ алды. Оның үйінде жиі болып кітапханасынан кітаптар оқиды. Мектепті үздік бітірген ол 1857-59 жылдары арасында өз атасы Балғожа бидің песірі (қағаз көшіруші) болады, 1860 жылы Орынбор облыстық басқармасына кіші тілмаштыққа ауысады. Кейіннен өз қалауы бойынша Торғай қаласындағы бастауыш мектепте мұғалім болып келеді. Осы кезден бастап оның ағартушылық-педагогикалық қызметі басталады. Ол ел-елді аралап мектеп ашуға қаражат жинайды. 1864 жылы қаңтардың 8 жұлдызында жұрттың күткен мектебі ашылады. • Алтынсарин балаларға сабақты қызықты, тартымды, әрі түсінікті етіп беруші еді. Мәселен, діни мектептерде молдалардан сабақ алған балалар бір жылда әзер хат таныса, Ыбырайдың оқушылары небәрі үш айдың ішінде хат танитын.

5 слайд

6 слайд
• Алтынсарин қазақ тілінде кітаптар жазды, оларды халық арасына тарату арқылы ғана дін ықпалынан бірте-бірте бәсеңдеуге мүмкіндік туады деп түсінді. «Мәселенің мәнді жері – деп жазды ол, - қазақтарға татар фнанатизмінің ыөпалын тигізбеу - қазақтардың білім алуына оның кесірін тигізбеу ғой. Ондай ықпалдан құтқару үшін мазмұны балалардың білімін көтеретін тақырыбы оларды қызықтыратын кітаптарды асықпай, бірақ алған бағыттан қайтпай, қазақтың өз тілінде, олардың өздерін таныс әріппен шығара білу керек. Сөйтсек, ол кітаптарды жұрт оларды бірден қолға лапы оқиды, бұл кітаптар, татар кітаптарымен қатар зор күш болар еді». Ұлан-байтақ қазақ даласында дінияуи мектептер ашу, балаларды өз ана тілінде оқыту – оның басты арманы болатын.

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд
• Мұғалімдер даярлау ісімен қатар оларға керекті оқу- әдістемелік құралдарын жазу мәселесімен де шұғылданды. Оның ұсынуымен орыс-қазақ училищелерінде К.Д.Ушинскийдің «Балалар дүниесі», Л.Н.Толстой «Әліппе және оқу кітабы», Ф.Бунаковтың «Әліппесі мен құралы», Тихомировтың «Грамматикалық элементарлық курсы» оқу құралы ретінде пайдаланылды. Орыс педагогтарының үлгісімен орыс-қазақ мектептеріне арнап Ы.Алтынсариннің өзі екі оқу құралын «Қазақ хрестоматиясын» (1889) және «Қазақтарға орыс тілін үйретудің бастауыш құралын» (1889) жазып, бұларды қазақ-орыс мектептеріне төлтума оқулық ретінде ұсынды. Мәселен, «Хрестоматияға» ол қазақ халқының ауыз әдебиетінің асыл үлгілерін, балаларға арналған нақыл әңгімелер мен өлеңдерді, орыс жазушылары Крылов, Толстой, т.б. әңгімелері мен мысал өлеңдерін аударып енгізді.

8 слайд

9 слайд
• Ы.Алтынсарин өз замамнының ақыл- ойшылы, ірі қоғам қайраткері. Оның жарқын бейнесі мен іс-әрекетінен қазақ халқының мәдени-экономикалық дамуын, қазақтың ұлт болып бірігуін, жаппай сауатты, мәдениетті, оқыған ел болуын көксегенін біртуар асыл азаматты көреміз. Ыбырайдың бұл арманы Қазан, кейіннен қазақ топырағында толық іске асып, салтанат құрып отыр.

9 слайд

10 слайд
Ыбырай

10 слайд

11 слайд
Нежность Ыбырайдың өлеңдері

11 слайд

12 слайд
Ыбырай әңгімелері

12 слайд

13 слайд
Ыбырай атаның тапсырмалары:

13 слайд

14 слайд
Таныстырар әріппен, Мынау кітап-Әліппең. “Әліппе” деген аты оның Басталған қай әріптен?

14 слайд

15 слайд
“ Егіз” десек – екінші, “Сегіз” десек – үшінші. Бұл қайсы әріп екенін Өзің қарап түсінші.

15 слайд

16 слайд
“ Өрікте” –сөздің басында, “Бөрікте” – “б-ның” қасында. Бұл қай әріп, көріңдер, Енді айтып беріңдер.

16 слайд

17 слайд
Ірімшікті жедің ғой, “Тәтті екен дедің ғой. Оның аты біз жазған Қайсы әріптен басталған?

17 слайд

18 слайд
Түйе өркешін қарайық Ұқсайды оған қай әріп?

18 слайд

19 слайд
Ұқсайды ол шалғыға, Елестет көз алдыңа. Кәне, ойланып табайық Болды екен қай әріп?

19 слайд

20 слайд
Сақинаға қарайық, Ұқсайды оған қай әріп?

20 слайд

21 слайд
“ Ұя” десе, соңында, “Сия” десе, соңында. Тұратұғын қайқайып, Айтыңдаршы, қай әріп?

21 слайд

22 слайд
Ыбырай Алтынсариннің “Баланың айласы” шығармасынан көрініс

22 слайд

23 слайд
Балалар, мен сендерге ризамын!

23 слайд

24 слайд
Үй жұмысы: “ Кел, балалар, оқылық!” жаттау

24 слайд