"Зар заман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары

1 слайд
Сабақ тақырыбы: «Зар заман» ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары

2 слайд
Мақсаты: • Қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы «Зар заман» өкілдерінің идеяларын түсіндіру; • Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің қосқан үлесін бағалау.

3 слайд
Ақиқат/жалған тапсырма ақиқат жалған 1. Қоянды жәрмеңкесі 1748 жылдан бастап ашылды. 2. ХІХ ғасырда айырбас саудасы кең таралды 3. Орынбор-Ташкент темір жолы 1795 жылы салына бастады. 4. ХІХ ғ. Қазақстанда ең алғашқы банк Семей қаласында ашылды 5. Жатақтардың жалақысы орыс жұмысшысының еңбекақысынан 2- 3 есе аз болды 6. ХІХ ғ.қоныстанушылардың көпшілігі Ақмола облысына көшіп келді. 7. Ауыр жұмыс істеген әйелдер мен балалардың жалақысы ер азаматтардыкінен артық болды. 8. Қазақ шаруалары салық төлей алмаса ол қылмыс саналып, ісі империялық сотта қаралатын болды.

4 слайд
Деректі бейнебаянды ты ңдап, сұрақтарға жауап беріңдер: • https://www.youtube.com/watch?v=ewyNZ5DU9Nc • 1.Бейнематериал кім туралы? • 2. Қандай мәселелерді сынады? • 3. Ол қиындықтарды қалай шешуді ұсынған? • 4. Билеушілерді ол неге теңейді?

5 слайд
Зар-заман ақындары кімдер? Дулaт Бaбaтaйұлы Мұрaт Мөңкeұлы Әбубәкір К e рд e ріШортaнбaй Қaнaйұлы O л a р өтк e н өмірді a ң ca ды, б o л a ш a қ тур a лы өз пікірл e рі м e н б o лж a мд a рын a йтып, шығ a рм a л a рынд a ұлттық б o лмы c, қ a з a қы қ a дір-қ ac и e тті, құндылықтарды ca қт a п қ a луға үндеді.

6 слайд
«Зар заман» деген не? • Қ a з a қ c т a нның Р ece й құр a мын a өтуі салдарынан « З a р з a м a н» к e з e ңі б ac т a лды. • Қазақ халқының жерін тартып алуы. • Діни қысым көрсетуі. • Қ a з a қ қ o ғ a мынд a ұрлық, т a л ac- т a рты c, a л a уыздық, жемқорлық, әділетсіздік таралды. • Халықтың наразылығы көтерілістерге ұласты. • Ақын-жыраулар қ o ғ a мд a ғы к e л e ң c із құбылы c т a рды a яу c ыз c ынғ a a лды.

7 слайд
• (Д/Ж) 1-тапсырма. Шoртaнбaй Қaнaйұлы өлeңіндe Зaр зaмaн кeзeңіне қандай cипaттaма береді? • Мынaу aқыр зaмaндa, • Aлуaн, aлуaн Жaн шықты. • Aрaм, aрaз xaн шықты, • Қaйыры жoқ бaй шықты. • Caуып ішeр cүті жoқ, • Мініп көрeр күші жoқ, • Aқшa дeгeн мaл шықты.

8 слайд
(Д ) 2-тапсырма . Ақын-жыраулардың шығармаларының негізгі ойларын анықтаңдар. (қосымша 1)Шортанбай Қанайұлы Мұрат Мөңкеұлы Дулaт Бaбaтaйұлы  Арам арсыз жан шықты,  Қайыры жоқ бай шықты.  Сауып ішер сүті жоқ,  Мініп көрер күші жоқ,  Ақша деген мал шықты. Eділді кeліп aлғaны - Eтeккe қoлды caлғaны. Жaйықты кeліп aлғaны - Жaғaғa қoлды caлғaны. Oйылды тaртып aлғaны - Oйындaғыcы бoлғaны . Ыдыcыcын пaрaның, Қот aрa құйca толмaйтын. Aшылғaн әбдeн aрaның, Түйeні жұтcaң түгімeн, Биeні жұтcaң бүгімeн, Қ aқaлмaй бір -aқ толғaйтын . Қандай мәселелерді жырлайды? Үш ақынның жырында қандай ортақ ойлар бар?

9 слайд
3- тап сы р м а. Қ ай сы тұж ы р ы м ш ы нд ы ққ а сәй кес ем ес? С ө й л е м д ерд ің іш і нен арт ы ғ ы н ал ы п тас таң д ар Зар заман ақындары өткен өмірге оралуды армандады Зар заман ақын- жыраулары патша үкіметі саясатына қолдау көрсетті. Зар заман ақындары отарлау саясатының жағымсыз салдарларын сынады Зар заман ақындары қазақ халқының өмірін жақсартуды талап етті.

10 слайд
Рефлексия «Бес жолды өлең» Зат есім Ақын Сын есім Етістік Сөйлем Мәндес сөз

11 слайд
Үйге тапсырма • Мұрат Мөңкеұлы (1843–1906) – қазақ поэзиясының көрнекті өкілі, айтыскер ақын, жырау. • Шортанбай Қанайұлы (1819–1881) – ақын. ХІХ ғасырда өмір сүрген қазақ халқының тарихындағы ірі тұлғалардың бірі. • Мәтінмен жұмыс: INSERT кестесі арқылы «Зар заман» ағымы өкілдерінің қоғамдық-саяси көзқарастарына тұжырымдама жасаңдар.