Зертханалық жұмыс: «Иондық және ковалентті полюсті байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы»

1 слайд
Зертханалық жұмыс: «Иондық және ковалентті полюсті байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы» 9.4.1.1 - электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру 9.4.1.3 - электролиттік диссоциация теориясының негізгі қағидаларын білу 9.4.1.7 - күшті және әлсіз электролиттерге мысал келтіру және оларды ажырату

2 слайд
Электролиттер және бейэлектролиттер дегеніміз не? Ерітіндідегі заттар Электролиттер (сулы ерітіндісі электр тогын өткізеді) Бейэлектролиттер (сулы ерітіндісі электр тогын өткізбейді) Ионды және ковалентті полюсті байланысы бар заттар Ковалентті полюссіз және әлсіз полюсті байланысы бар заттар Еритін қышқылдар, негіздер (сілтілер) және тұздар Жай заттар, оксидтер және ерімейтін қышқылдар , негіздер және тұздар.

3 слайд
Біліміңді толықтыр! Суда ерігенде немесе балқығанда электр тогын өткізетін заттар электролиттер деп аталады. Мысалы (қышқылдар, негіздер, сілтілер және басқа да ерімтал тұздар). Ерітінділердің электрөткізгіштігі ә – күшті электролит, сулы ерітіндіде иондарға ыдырайды; б – әлсіз электролит, сулы ерітіндіде иондарға аз диссоциацияланады;

4 слайд
Біліміңді толықтыр! Суда ерігенде немесе балқымалары электр тогын өткізбейтін заттар бейэлектролиттер деп аталады. Мысалы (глюкоза, сахароза, органикалық және бейорганикалық заттар ерітінділері). Ерітінділердің электрөткізгіштігі а – бейэлектролит, ерітіндіде молекулалары иондарға ыдырамайды;

5 слайд
Электролиттік диссоциациялану дегеніміз не? Электролиттердің иондарға ыдырау процесі электролиттік диссоциациялану деп аталады (лат. dissociatio – ыдырау). Электролиттердің (тұздар, қышқылдар және сілтілердің) диссоциациялануын былай өрнектеуге болады: NaCl ↔ Na + + Cl - KOH ↔ K + + OH - HNO 3 ↔ H + + NO 3 -

6 слайд
Электрөткізгіштікті анықтайтын құралды білесіңбе? Электрөткізгіштікті анықтайтын құрал

7 слайд
1 - топ Су ерітінділері жиі электр энергиясын жүргізеді. Күшті электролиттері бар шешімдер жақсы электрөткізгіштер (мысалы, теңіз суы) болып табылады, ал электролиттердің әлсіздігі бар шешімдер нашар өткізгіштерге (мысалы, кран суына) ұшырайды. Себебі күшті электролит суда иондарға толығымен бөлінеді, ал әлсіз электролиттер толық диссоциацияланбайды. Марат пен Бекзат су атысып ойнап жүр. Олар ата-аналарының, мұғалімдерінің айтқан қауіпсіздік ережесін сақтамай қолдары су күйде электрқыздырғышты ток көзіне қосты. Соның нәтижесінде Марат тоққа түсіп, дене жарақатын алды.

8 слайд
Құрал-жабдықтар: дистильденген су, тұрмыстық су, электрөткізгішті анықтайтын құрал. Тапсырмалар 1. Дистильденген су мен тұрмыстық жағдайдағы судың электрөткізгіш қасиеттерін электрөткізгішті анықтайтын құрал арқылы анықтап, диссоциациялану теңдеуін жазыңыз. 2. Электрқыздырғыш құрылғысының кернеуі қанша Вольтқа тең? 3. Мараттың тоққа түсу себебі неде? Өз ой-пікіріңізді тұжырымдаңыз.

9 слайд
2 - топ XVIII ғасырда жаратылыстану ғылымында үлкен жаңалық болып кейбір ерітінділердің электр тогын өткізетіні анықталды. Бірақ ерітінділердің не себепті электр тогын өткізетінін ғалымдар таба алмады. Уақыт өте келе швед ғалымы Сванте Аррениус әртүрлі заттардың электрөткізгіштігін зерттей келе, ерітінділердің электр тогын өткізуі электролиттердің суда еріп, иондарға ыдырауына байланысты деген тұжырымға келді. Заттарды электрөткізгіштігіне байланысты М.Фарадей электролит және бейэлектролит деп бөлінеді. Электролит – судағы ерітіндісі немесе балқымасы өз бойынан электр тогын өткізетін заттар. Бейэлектролит - судағы ерітіндісі немесе балқымасы өз бойынан электр тогын өткізбейтін заттар. Электролит болып табылатын заттар электролиттік диссоциациялану процесіне ұшырайды.

10 слайд
Құрал-жабдықтар: дистильденген су, құрғақ ас тұзы, электрөткізгішті анықтайтын құрал, химиялық таразы, электркернеуін өлшейтін құрал. Тапсырмалар 1. Құрғақ ас тұзы мен ас тұзы ерітіндісінің электролит немесе бейэлектролит екенін электрөткізгішті анықтайтын құрал арқылы анықтап, мүмкін болатын диссоциация теңдеуін жазыңыздар. 2. 100 мл ерітіндіге 0,1 г, 0,5 г, 1 г тұз қосқанда электролит лампасының жану көрсеткішін электркернеуін өлшейтін құралды пайдаланып график құрыңыз. 3. Неліктен құрғақ ас тұзы бейэлектролит болып табылады. Жауабыңызды қандай дәлелдемелер арқылы дәлелдейсіз?

11 слайд
3 - топ Электрөткізгіштік — электр өрісі өзгермеген жағдайда заттың тұрақты электр тогын өткізу қабілеті. Оның өлшемінің бірлігі: См (сименс) электр өткізгіштік түрлері келесі: электрондық (металдар және жартылай өткізгіштер); иондық (электролиттер); аралас (электрон-иондық өткізгіштік). Электр өткізгіштік қасиетіне қарай заттар өткізгіштер, жартылай өткізгіштср және өткізбейтіндер (диэлектриктер) болып бөлінеді. Қызылорда облысындағы электр тауарларын сататын тиімді, әрі арзан дүкеннің бірі «Электро-Орда» дүкені. Бұл дүкенде электр тогын тасымалдайтын металдардың барлық түрін кездестіруге болады. Металдардың электр өткізгіштік қасиеті Сименс/метрмен өлшенеді. Мысалы: күміс 62500000 См, алтын 45 500 000 См және алюминий 37 000 000 См-ке тең.

12 слайд
Құрал-жабдықтар: алюминий сым, электрөткізгішті анықтайтын құрал. Тапсырма 1. Электрөткізгіштігі ең жоғары металды анықтаңыз? А) алтын Б) мыс В) күміс Г) алюминий 2. Алюминий сымдары арқылы электрөткізгішті анықтайтын құралды тікелей 220 В- қа жалғаңыз. Сызбасын салып түсіндіріңіз. (Техникалық қауіпсіздік ережесін сақтаңыз) 3. Неліктен тұрмыста электрөткізгіш сым ретінде алюминийді көп қолданады? Себебін анықтаңыз? Қандай қорытынды жасар едіңіз?

13 слайд
Өзін-өзі бағалау парағы Бағалау дескрипторлары Қиналамын Қолымнан келеді Басқаларға түсіндіре аламын Электролит пен бейэлектролитті ажыратып, мысалдар келтіре аламын Ерітінділердің электролиттік диссоциациялану теңдеуін жаза аламын Электр өткізетін заттардағы химиялық байланыс түрін анықта п, күшті және әлсіз электролиттерге мысалдар келтіре аламын