10 сыныпқа арналған тест

ОҚЫЛЫМ

Ы. Алтынсарин «Әке мен бала» әңгімесі

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Бітегенеден соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

1. Әкесі мен баласы қайдан келе жатты?

А) қаладан

В) егіннен

С) Ауылдан

D) Астанадан

E) Алматыдан

2. Әкесі мен баласы егін басынан қалай келе жатты?

А) машинамен

B) автобуспен

C) ұшақпен

D) жаяу

E) атқа мініп

3. Әкесі жолда не көрді?

А) шие

B) сақина

C) машина

D) жылқы

E) таға

4. Әкесі баласына не айтты?

А) машинаға отыр

B) шиені көтер

C) тағаны ал

D) жаяу бар

E) шие ал

5. Баласы қандай жауап берді?

А) ескі тағаны алып  не қылайын

B) шиені көтеріп  не қылайын

C) қалаға барып  не қылайын

D)  жылқыны не қылайын

E) Алматыға барайын

6. Тағаны кім иіліп алды?

А) атасы

B) әкесі

C) әжесі

D)  анасы

E) інісі

7. Әкесі тағаны не істеді?

А) Әкесі тағаны сатты

B) Әкесі тағаны өз әкесіне сыйлады

C) Әкесі тағаны баласына берді

D)  Әкесі тағаны лақтырып тастады

E) Әкесі тағаны қалаға алып кетті

8. Мәтінге қандай мақал-мәтел жақын?

А) Отансыз адам — ормансыз бұлбұл

B) Әкесіне тартып ұл тумас, Шешесіне қарап қыз тумас.
C) Туған жердің тасы да таныс
D)  Жеті атасын білмеген ұл жетесіз.
E) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей

9. Мәтіндегі тірек сөздер

А) Әке, бала, таға

B) темірші, жер,шие

C) бала, таға, орамал

D)  әке, ата, ана

E) қала, шие, таға

10. Әкесі баласына қалай ақын айтты?

ТЫҢДАЛЫМ

Ата-әке-бала

Отбасы негізінен, ата мен әже, әке мен ана, бала деп ұрпақ жалғастырады.

Аталар мен әжелер – отбасының ең құрметті адамдары. Олар әрқашан да мәртебесі биік болып, сый-құрметке бөленген.

Әке - отбасының басшысы, асыраушысы, қамқоршысы. Әкені ана да, балалар да құрметтейді, сыйлайды.

Ана – отбасының беріктігің сақтаушы. Ана – отбасы мүшелерінің сыйластығын орнатады, ағайын мен туған-туыстардың қарым-қатынасын сақтайды.

Отбасының ең үлкен байлығы – бала. «Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер» дейді қазақ халқы.

1. Отбасының басшысы, асыраушысы, қамқоршысы кім?

A) ата мен әже

B) әке

C) ана

D) бала

2. Отбасының ең үлкен байлығы кім?

A) ата мен әже

B) әке

C) ана

D) бала

3. Әкеге қарап ұл өсер, ...

A) әжеге қарап қыз өсер

B) шешеге қарап қыз өсер

C) тәрбиелі болып өседі

D) атаға қарап қыз өсер

4. Мәтін кім туралы?

A) ата мен әже

B) әке мен ана

C) отбасы мүшелері

D) бала

5. Тақырып жағынан мәтінге жақын мақал-мәтелді тап

A) Жолдасы жоқ жігіттің —олжасы жоқ.

B) Жақсы таяқ жаман жолдастан артық.

C) Көз коркак, кол батыр.

D) Ата – баланың қорғаны.