11-сынып.Сынып сағаты "Секталардың ықпалына қалай түспеуге болады?"

Сынып сағаты

Тақырыбы: "Секталардың ықпалына қалай түспеуге болады?"

Сынып: 11

Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларға секталардың зияны мен ықпал ету әдістерін түсіндіру.

• Секталардан аулақ болу үшін қажет дағдыларды дамыту.

• Оқушылардың сыни ойлауын және өз пікірін білдіру қабілетін жетілдіру.

Сабақтың жоспары:

1. Кіріспе (5 минут)

• Мұғалім сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіреді.

• Оқушыларға «Секта» және «Сектаға тарту» ұғымдарының мәні қысқаша түсіндіріледі.

• Талқылау сұрақтары:

  • «Секта» дегеніміз не?

  • Сектаға адамдар не себептен түседі деп ойлайсыңдар?

2. Ой қозғау (10 минут)

• Талқылау: Мұғалім секталардың адамдарды тарту үшін қолданатын әдістері туралы қысқаша мәлімет береді:

  • Таныстар арқылы шақыру.

  • Қызықты іс-шараларға немесе тренингтерге тегін шақыру.

  • Психологиялық манипуляция, мысалы, махаббат пен қолдауды көп көрсету арқылы.

• Осы әдістер туралы айтқаннан кейін, мұғалім оқушыларға мынандай сұрақ қояды:

  • Қалай ойлайсыңдар, сектаның ықпалына түспеу үшін не істеу керек?

Секталар адамдардың психологиясын және сенімін пайдаланып, өздеріне тартатын қауіпті топтар болуы мүмкін. Олар көбінесе адамдарға қолдау көрсететін және «жаңа өмірге» бастайтын топ ретінде көрінеді, бірақ шын мәнінде адамның еркіндігі мен жеке шешімдеріне зиянын тигізуі мүмкін. Секталардың ықпалына түспеу үшін олардың қалай жұмыс істейтінін және қандай шаралар қолдану керектігін білу маңызды.

Секта дегеніміз не?

Секта – бұл белгілі бір діни, саяси немесе әлеуметтік сенімдерге негізделген топ, олар көбінесе өз мүшелерін бақылауға алып, өзгелерден оқшаулау үшін әртүрлі әдістер қолданады. Секталар қоғамнан бөлектену, мүшелерінің ақыл-ойына және іс-әрекеттеріне бақылау жасау арқылы танымал. Бұл топтарда көбінесе авторитарлық көшбасшы болады, және олар сыртқы әлеммен қарым-қатынасты шектеп, өздерінің сенімдерін насихаттайды.

Секталардың адамдарды өзіне тарту әдістері

Секталар өз қатарларына жаңа мүшелерді тарту үшін көптеген психологиялық әдістер қолданады:

1. Жылы қабылдау және қолдау: Олар жаңа адамдарды үлкен махаббатпен, мейірімділікпен қарсы алады. Көптеген адамдарға осындай қабылдау әсер етіп, оларды топқа қосылуға итермелейді.

2. Өзіндік бағаға әсер ету: Секталар адамның өміріндегі қиындықтар мен мәселелерге назар аударып, оларды шешуге көмектесетінін айтып, адамның өзіндік бағасын төмендетеді.

3. Оқшаулау және тәуелділік: Сектаға қосылғаннан кейін жаңа мүшелер сыртқы әлемнен оқшауланып, тек топ мүшелерімен қарым-қатынас жасауға мәжбүр болуы мүмкін. Бұл оларды толығымен сектаға тәуелді етеді.

4. Қаржылық және материалдық тәуелділік: Кейбір секталар өз мүшелерінен қаражат, мүлік талап етеді. Осылайша олар материалдық тұрғыдан тәуелділік қалыптастырады.

Сектаға түспеу үшін не істеу керек?

Сектаға түсіп қалмау үшін мынадай қарапайым, бірақ тиімді әдістерді қолдануға болады:

1. Ақпаратты тексеріңіз: Егер сізге жаңа ұйым немесе топ қызық болып көрінсе, алдымен оның шығу тарихын, мақсаттарын және принциптерін зерттеңіз. Ғаламторда бұл топ туралы пікірлер мен сараптамалар оқыңыз.

2. Қалыпты топтан ерекше белгілерді байқап жүріңіз: Егер топ сізді ерекше құпиялылықпен қарсы алып, тек топқа қатысты ақпаратты таратпауға шақырса немесе сыртқы адамдармен қарым-қатынасты шектесе, бұл қауіпті белгі болуы мүмкін.

3. Өзіңізге және өз құндылықтарыңызға сенімді болыңыз: Секталар адамның өзіндік ойлары мен құндылықтарына әсер етуге тырысады. Сондықтан өз принциптеріңізге және көзқарастарыңызға сенімді болыңыз, оларды өзгертпеуге тырысыңыз.

4. Сын тұрғысынан ойлауды қолданыңыз: Топ ұсынатын ақпаратты сын тұрғысынан бағалаңыз. Топта белгілі бір көшбасшының әрқашан дұрыс екендігі туралы идея болса, оны да күмәнмен қараңыз. Сауалды әрқашан «неге?» деп қойып, әрбір жағдайды ой елегінен өткізіңіз.

5. Жеке шекараңызды сақтаңыз: Секталар адамға өздерінің жеке мәліметтерін және мүліктерін беруін сұрауы мүмкін. Жеке шекараларыңызды сақтап, қаржылық және жеке мәліметтерді ешкімге бермеуге тырысыңыз.

6. Отбасыңызбен және достарыңызбен ашық байланыста болыңыз: Секталар көбіне жаңа мүшелерін оқшаулауға тырысады. Сондықтан жақындарыңызбен тұрақты түрде байланыста болыңыз және оларға қандай топқа қосылғаныңыз туралы айтудан тартынбаңыз.

7. Тәуелсіз шешім қабылдауға тырысыңыз: Егер топ сізге әрқашан не істеу керектігін айтып отырса, мұндай тәуелділік сіздің жеке еркіндігіңізге қауіп төндіруі мүмкін. Әрқашан өзіңіз үшін өз бетінше шешім қабылдауға тырысыңыз.

3. Негізгі бөлім (15 минут)

• Жаттығу 1: «Жағдайды талдау» ойыны

  • Мұғалім бірнеше қысқа жағдайды оқып береді, онда секталардың адамды қалай тартуға тырысатыны сипатталады. Мысалы:

    • Жағдай 1: Бір топ адамдар жаңа танысқа өздерінің кездесулеріне қатысуды ұсынады және оны тексермей сенуін талап етеді.

    • Жағдай 2: Досы жаңа жоба туралы айтып, онымен бірге қызықты іс-шараларға баруға шақырады, бірақ бұл топтың нақты мақсаты туралы ештеңе айтылмайды.

  • Әр жағдайдан кейін оқушылар топпен талқылап, берілген ұсыныстың қаншалықты сенімді екендігін және адамды сектаға тарту белгілері бар-жоғын талдайды.

• Жаттығу 2: «Қауіпсіздік қағидалары»

  • Мұғалім секталардан аулақ болуға көмектесетін қарапайым ережелермен таныстырады:

    • Белгісіз топтардан немесе ұйымдардан сақ болу.

    • Ақпаратты тексеру және өзге адамдардан кеңес алу.

    • Ешқашан басқаларға мүлкіңізді, қаржыңызды немесе жеке мәліметтеріңізді бермеу.

  • Оқушылар әр ережені талқылап, оларды қолдану мүмкіндіктерін мысалдар арқылы көрсетеді.

4. Рөлдік ойын «Қауіпсіздік шеңбері» (10 минут)

• Оқушылар шеңберге тұрып, бір-біріне жалған мәлімдемелер айтады (мысалы, «Мен сенің досыңмын, сен маған ақша бер»).

• Оқушыларға олардың шекараларын сақтап, сыпайы, бірақ анық түрде бас тарту керек. Мысалы, «Жоқ, мен өзімнің заттарымды басқаларға бермеймін» немесе «Сенен ешкім менің жеке мәліметтерімді талап етуге құқылы емес».

• Осы жаттығу оқушыларға өздерінің жеке шекараларын сақтап, сенімсіз ұсыныстарға қарсы тұруды үйретеді.

5. Қорытынды (5 минут)

• Мұғалім сабақты қорытындылайды және оқушыларға секталардың қауіптілігі туралы тағы да еске салады.

• Оқушылардан сабақта не үйренгендері туралы сұрап, олардың өз пікірін білдірулеріне мүмкіндік береді.

• Сабақ соңында оқушыларға секталардың ықпалына түспеу үшін әрдайым абай болу және сенімді ақпарат көздеріне жүгіну маңызды екенін ескертеді.

Қажетті материалдар:

• Жағдайлар жазылған карточкалар немесе қағаздар

• Ақ парақтар мен қаламдар

Үй тапсырмасы:

• Оқушыларға секталар туралы ақпаратты сыни көзқараспен қарап, сенімді ақпарат көздерінен қосымша ақпарат іздеуді тапсыруға болады. Олар алған білімдерін ата-аналарымен немесе достарымен бөлісіп, ақпаратты тексерудің маңыздылығы туралы әңгімелесе алады.