Пән атауы

Қазақстан тарихы

8 – сынып

1 тоқсан

7 сабақ

Бөлім

ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан

Сабақтың тақырыбы:

1917 жылғы ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға әсері

Сабақтың мақсаты:

Бүгінгі сабақта сіздермен - XX ғасыр басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға

береміз

Термин сөздер:

Буржуазиялық-демократиялық революция

Уақытша үкімет

Қосөкіметтілік

Сабақтың барысы:

Қысқаша конспект

Монархиялық биліктің құлауынан кейін Ресей империясында тұрақсыз саяси жағдай қалыптасты. Уақытша үкіметпен бірге В. И. Лениннің социал-демократиялық большевиктер партиясы қатар жұмыс атқарды. 1917 жылы фабрика-зауыт комитеттері ерекше орын алды. Қазақтардың тығыз орналасқан жерлерінде олардың комитеті құрылып, тек қана казактар мәселесін шешіп отырды. Революциялық оқиғалар әсерінен қазақ комитеттері де құрыла бастады.

Бұрынғы патша үкіметінің өлкедегі мұсылмандардың құқығына қысым көрсетуі діни негіздегі партияның құрылуына алып келді. 1917 жылы 17 наурызда Ташкентте Түркістан халықтары мен қоғамның әртүрлі топтарын біріктірген «Шура-и-ислами» партиясы құрылды. Парияны М. Абдурашидханов басқарды, оның қызметінде М. Шоқай, А. Кари, А. Темірбеков ерекше белсенділік танытты. Партия құрылуының негізгі мақсаты – мұсылман халықтарының өзін-өзі басқаруы, бұрынғы Түркістан генерал –губернаторлығы халықтарының өзіндік дәстүрлері, ғұрыптары мен діни ерекшеліктерін сақтау. Еуропа халықтары өкілдерінің революциялық ағымдарына қарсы тұру еді.

Кейін «Шура-и-ислами» партиясынан «Шура-и- улема» дінбасылар кеңесі бөлініп шықты.

Ақпан революциясы өлке тұрғындары сана-сезімінің өсуінде аса зор маңызға ие болды, Қазақ халқының да ұлттық сана сезімін жаңғыртып, қоғамдық ұйымдар құра бастады. Сонда да ежелгі қазақ жеріне шаруаларды қоныстандыру саясаты жалғасын тапты. Ұлттық аймақтардың құқын шектейтін,бұрынғы патша заңдары әлі жүріп жатты. Уақытша үкімет ұлттардың өзін-өзі басқаруы, қазақтарға автономия беру туралы мәселені көтермеді.

Екінші орыс революциясы 1917 жылы қазақтарға ұлттық партиясы «Алашты» құруға мүмкіндік берді. Қазақтар Ақпан революциясын қуана қарсы алғанымен, ол қазақ халқының аса мұқтаж мәселелерін шеше алмады.

Сабақ барысында орындалатын тапсырмалар

1. Тапсырма: Тірек-сызбаны толтырыңыз.

Дескриптор: Тірек-сызбаны толтырып, қос үкіметінің айырмашылықтарын және ұқсастықтарын анықтайды.

2. Тапсырма Төмендегі тапсырманы орындаңыз.

Дескриптор: Ақпан төңкерісінен кейін болған өзгерістерге баға береді.

3. Тапсырма: Тест жұмысы:

1. Ресейдегі 1917 жылғы Ақпан революциясының нәтижесінде:

А)Патша елден қуылды

В)Монархия (самодержавие) құлатылды

С)Патша мен көтерілісшілер келісімге келді

D)Монархия сақталды

Е) Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталғанша патша орнында қалдырылды

2. «Шура-и-ислами» партиясы құрылған қала:

А)Петропавл

В)Верный

С)Ақмола

D)Ташкент

Е) Омбы

3. Уақытша үкімет тыл жұмысына тартылғандарды қайтару туралы шешім қабылдады:

А) 1917 жылдың көктемінде

В ) 1917 жылдың басында

С) 1917 жылы жазда

D) 1917 жылы күзде

Е) 1917 жылы қыста

Сабақты қорытындылау:

1. Ақпан революциясы кезінде Қазақ жерінде құрылған ұйымдар мен партиялардың мақсаты қандай еді?

2. Ақпан революциясының нәтижесі

Сілтемелер:

https://yandex.kz/video/preview/?filmId

Үйге тапсырма:

Оқулықтағы § 4 оқу