Материалдар / §2.Жасушалардың сызықтық ұлғаюы.

§2.Жасушалардың сызықтық ұлғаюы.

Материал туралы қысқаша түсінік

9.4.2.2 - микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу.

Тезекбаева Карлыгаш Толешовна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

15 Қырқүйек 2024

0 рет жүктелген

Биология Сабақ жоспары 9 сынып

405 ₸ 450 ₸

Бүгін алсаңыз 10% жеңілдік
беріледі

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

9 сынып №2

ДӘІЖО___________

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«» КММ
(білім беру ұйымының атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары
Жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу. Ұлғаю, жасушаның (органеллалардың) актуальды өлшемі және суреттің нақты өлшемі. Өлшем бірліктерін СИ жүйесіне аудару (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр). Модельдеу «Микрофотографияларды пайдаланып жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу».

(Сабақ тақырыбы)

Бөлім:	«Жасушалық биология»
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 9 «а,ә,б»	Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:	Жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу. Ұлғаю, жасушаның (органеллалардың) актуальды өлшемі және суреттің нақты өлшемі. Өлшем бірліктерін СИ жүйесіне аудару (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр). Модельдеу «Микрофотографияларды пайдаланып жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу». §2.Жасушалардың сызықтық ұлғаюы.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	9.4.2.2 - микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу.
Сабақтың мақсаты:	микрофотографияны қолданады және жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептейді;

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

«Сәйкестендір» әдісі.

Жасушалық құрылым, цитоплазма, плазмалық мембрана, ядро, эндоплазмалық тор, рибосомалар, гольджи аппараты, лизосомалар, митохондриялар, жасуша орталығы, қозғалу органоидтері, жасуша қосындылары.

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

«Сәйкестендіру» әдісінде берілген тірек сөздерді анықтамасымен сәйкестендіреді,ой қозғайды, пікір алмасады.

Қосымша балл үшін дескриптор:

-кілт сөздерді анықтамасын сәйкестендіреді - 3 балл;

Интерактивті панель, презентация

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Оқушылардың назарын аудару

«Кіру билеті» әдісі бойынша оқу мақсатына сай сұрақ қойылады.

Бір метрде неше сантиметр бар?

Бір сантиметрде және метрде неше миллиметр бар?

Ұлғайту, бейненің өзекті өлшемі және шын мәніндегі өлшемі (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр)

Кіру билетінде берілген сұрақтарға жауап береді, ой қозғау жүзеге асады.

Қосымша балл үшін дескриптор:

-сұрақтарға жауап береді - 2 балл;

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

9.4.2.2 - микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу;

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

«Қазіргі атаулар» әдісі

Мұғалім сабақ басында жаңа тақырып бойынша тақтаға бірнеше атау (терминдер) жазып қойып (3-4 атау), оқушыларға олардың мағынасы, мазмұны және өзара қатынасы мен байланысы туралы ойлануын сұрайды.

Ұлғайту, нанотехнология, микрометр, нанометр

«Қазіргі атаулар» әдісінде берілген термин сөздердің мағынасы мен мазмұнын айтады. Бір-бірімен пікір алмасады, ой қозғау жүзеге асырылады.

Қосымша балл үшін дескриптор:

-кілт сөздердің анықтамасын сипаттайды - 3 балл;

Интерактивті панель, презентация

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Оқушыларға бағыт бағдар беру

Жұптық жұмыс.

№1 Моделдеу.

Тақырып: «Жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу».

Мақсат: _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Оқушылар қосымша парақта берілген модельдеу тапсырмаларын орындайды. Берілген тапсырмаларда формуланы қолдана отырып, сызықтық ұлғаюын дұрыс анықтайды. Пайда болған нәтижелерді түсіндіреді;

Дескриптор:

- Формуланы қолдана отырып сызықтық ұлғаюын дұрыс анықтайды – 1 балл;

- Пайда болған нәтижелерді түсіндіреді – 1 балл;

Интерактивті панель, презентация

керекті құрал-жабдықтар: сызғыш, жақсы үшталған немесе механикалық карандаш. микрофотографиялар.

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Практикалық тапсырмалар беру.

Білім алушыларға арналған

Жеке жұмыс.

Тапсырма-1: Берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын есептеңіз.

Тапсырма - 2: Бактерия және өсімдік жасушасының сызықтық ұлғаюын есептеңіз

Суретте берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын формулаларды дұрыс қолдана отырып есептейді.

Бактерия мен өсімдік жасушасының сызықтық ұлғаюын есептейді.

Дескриптор:

-суретте берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын формулаларды дұрыс қолдана отырып есептейді – 2 балл;

- бактерия мен өсімдік жасушасының сызықтық ұлғаюын есептейді – 2 балл;

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Бағалау

Тапсырма -3: Суретте жануар жасушасы берілген. G және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептеңіз.

Тапсырма - 4: Суретте өсімдік жасушасы берілген. А және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептеңіз.

Жануар жасушасында берілген G және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептейді.

Өсімдік жасушасында берілген А және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептейді.

- жануар жасушасында берілген G және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептейді – 2 балл;

- өсімдік жасушасында берілген А және С құрылымының сызықтық ұлғаюын есептейді – 2 балл;

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

«Биологиялық кері байланыс» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Кері байланыс:

«Мадақтау» әдісі

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»

т.б

Презентация

Бүгінгі тақырып бойынша түсінгенім......................

Бүгінгі тақырып бойынша маған ең қиын болған тұсы..............

Бүгінгі биология сабағы мен үшін.......................болды.

Келесі биология сабағында мен ............................ болып келемін.

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

Тірек сызба «Бинарлы номенклатура»

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Жұмыс дәптері

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША

АП (ақпарат парағы)

Сызықтық ұлғаю

Ұлғаю жоғарылаған кезде сурет көрінбей бастайды. Жарық микроскоптар тек қана 1000 есе ұлғайта алады. Егер суреттің ұлғаюы белгілі болса сызықты ұлғаюды есептеу үшін келесі қадамдарды жүзеге асыру керек:

• Суретті өлшеңіз (ұзындығын немесе енін)
• Құрылымының нақты өлшемін аласыз
• Өлшем бірліктеріне конвертацияны жасауға ұмытпаңыз
• Пайда болған сандарды формулаға орнатыңыз.
Сызықтық ұлғаю = сурет өлшемі / нақты өлшем
Сонымен қатар егер суреттің өлшемі немесе ұлғаюы белгілі болса суреттің өлшемін анықтай аласыздар

Сурет өлшемі = суреттің ұзындығы/сызықтық ұлғаю.

Өлшем бірліктерін конвертациялау:
1см=10 мм

1мм=10000µм

1µм=10000000нм

Формулалар:

Сызықтық үлкею = сурет көлемі / нақты өлшем

Сурет мөлшері (µм)=нақты өлшем х сызықтық өлшем

Нақты өлшем= сурет көлемі / сызықтық ұлғаю

Ұлғаюы берілген болса нақты өлшемді анықтау.

• Егер микрофотографияның ұлғаю өлшемі 1000х болса онда барлығы 1000 есе үлкен болып көрінеді. Егер өлшенетін объектінің ұзындығы 15 мм болса онда ол 1000х есе кіші. 15 мм бөлеміз 1000 тен болады 0,015 мм немесе 15 мкм. Сонда 15 мкм ол объектінің нақты өлшемі болып табылады. Егер ұлғаюы белгілі болса онда біз объектін өлшейміз және де ұлғаюға бөлеміз нәтижесінде объекттің нақты өлшемін алатын боламыз.

Тапсырма-1: Берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын есептеңіз.

1. Сызықтық ұлғаюды есептейтін формулаларды қолданады

2. Берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын дұрыс есептейді.

Shape1

Жасуша органоидтерінің нақты өлшемдері.

жасуша 10 мкм,
ядро 5—30 мкм,
хлоропласт 2—6 мкм, 3-10 мкм, орташа 5 мкм.
митохондрии 0,5—5 мкм, 1,5-10 мкм.
рибосомы 25 нм.
Амеба 20–60 мкм.
Лизосома 1 мкм.
Гольджи жиынтығы 20 нм.
ЭПТ 50—100 нм.
Центриольдердің ұзындығы 0,3-0,5 мкм.

Shape2

Дескрипторлар:

1. Сызықтық ұлғаюды есептейтін формулаларды қолданады

2. Берілген органоидтардың сызықтық ұлғаюын дұрыс есептейді.

Тапсырма - 2: Бактерия және өсімдік жасушасының сызықтық ұлғаюын есептеңіз

Дескриптор:

Сызықтық ұлғаюын дұрыс есептейді.

Тапсырма -3: Суретте жануар жасушасы берілген

Дескриптор:

Сызықтық ұлғаюын дұрыс есептейді.

_________5m

А) Суретті қолдана отырып жануар жасушасының сызықтық ұлғаюын есептеңіз

В) G құрылымының өлшемін есептеңіз.

_____________________________________________________________________________

C) С құрылымының сызықтық ұлғаюды есептеңіз.

_____________________________________________________________________________

Тапсырма - 4: Суретте өсімдік жасушасы берілген

___________

40m

А) Суретті қолдана отырып өсімдік жасушасының сызықтық ұлғаюын есептеңіз.

В) С құрылымының өлшемін есептеңіз.

_____________________________________________________________________________

С) А құрылымының сызықтық ұлғаюын есептеңіз..

____________________________________________________________________________

Тақырып: Моделдеу «Жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу».

Мақсат: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Дескрипторлар:

Формуланы қолдана отырып сызықтық ұлғаюын дұрыс анықтйды.

Пайда болған нәтижелерді түсіндіреді.

Жұмыс барысы

Суретте берілген жасуша мен жауша органоидтардың сызықтық ұлғаюын еептеңіз.

№1

№2

№3 сурет

*№4 сурет

*№5 сурет

Сұраққа жауап беріңіз:

Жасушаның сызықтық ұлғаюын не үшін есептейді?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Материал жариялап тегін
сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!