7 cынып БЖБ наурыз

7 «Б» сынып оқушысы __________________________________________________________

«Музыка. Қазақтың киелі домбырасы.», «Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі», «Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын!»» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мазмұны не туралы екенін жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (1)

Домбыра - қазақ халқының өте ерте және кең тараған, нағыз табиғи ұлттық музыкалық аспабы. Көне Шумер тілінен аударғанда «кішкене садақ» деген мағына береді. Қос ішекті шертіп ойнайтын музыкалық аспап ішекті, шертпелі аспаптар тобына жатады. Аспап әр түрлі үлгіде ағаштан ойылып жасалады. Тоғыз, он бір, он төрт, жиырма төрт пернесі болады. Күй арнайы құлақтарымен келтіріледі. Аспап үні қоңыр, құлаққа жағымды әрі жұмсақ болып келеді.

Домбыра - сан ғасырлардан бері сырын сақтаған, қазақ даласында кеңінен танымал аспап. Дегенмен домбыра әр аймақта әртүрлі болып келеді. Солтүстік, орталық, оңтүстік аймақтарда домбыра көлемі шағын, жеті-тоғыз пернелі болса, Батыс Қазақстан аумағында кездесетін домбыра шанағы жұмыр, мойны ұзын, он екі, он төрт пернелі болып келеді. Домбыра аспабының негізгі екі түріне байланысты аспапта күй орындаудың екі түрі «төкпе» мен «шертпе» қағыстары қалыптасқан. Сазды күйлер Арқа өңірінде, ал төкпе күйлер батыс аймақтарда кең таралған.

Домбыра аспабының екі ішекті түрінен басқа үш ішекті, қос жақты, кең шанақты, шіңкілдек немесе «Балақай домбыра» деген түрлері бар. Домбыра аспабында халық күйлерін ғана емес, батыс және шығыс классикалық шығармаларын, танымал туындыларын орындауға болады.

2-тапсырма. Сұрақтарға толық жауап жазыңыз. Мәтінде берілген ақпараттарды анықтаңыз. Домбыраның құрылысымен таныстырыңыз. (5)

1. Домбыра қандай аспап?

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

2 Домбыра қандай түрлерге бөлінеді?

________________________________________________________________________________

3. Домбырада күй ойнаудың қандай қағыстары аталады?_______________________________

________________________________________________________________________________

4. Домбыра туралы қандай ақпараттар айтылады? _____________________________________

________________________________________________________________________________

5. Домбыраның құрылысын атаңыз. ._________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3-тапсырма.Суреттерді пайдаланып, осы оқиға туралы баяндап, алыстағы досыңызға хат жазыңыз. (1)

Жағдаят.

Сіз ата-анаңызбен бірге ұлттық аспаптар оркестрінің концертіне бардыңыз.

Концерт ұнады ма/ұнамады ма? Неліктен? Қандай сезімде болдыңыз?

1)Хатта теңеулерд қолданыңыз. (1) )Хатта метафораны қолданыңыз. (1)

3)Етістіктің шақтарын дұрыс пайдаланыңыз (1)

4)Қалау райды қолданыңыз. (1)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________ (барлығы 11 балл)