7-сыныпқа арналған қазақ тілі мен әдебиет пәнінен олимпиада тапсырмасы 2-кезең

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ

2 КЕЗЕҢ

7-СЫНЫП

Н. Қ. ханымға 

Рақатсыз өтсе де өмір жасым, 

Бұл жөнімнен Құдайым айырмасын. 

Ұзақ жолға ниет қып бір шыққан соң, 

Жарым жолдан қайтпаспын, қарындасым! 

Су да болар ол жолда, тау да болар, 

Жаудың оғы, жайған тор, ау да болар. 

Мынау пайда, мынасы зиян демек, 

Ол ерліктің ісі емес, сауда болар. 

Шалдығатын, шаршайтын жерлер де бар, 

Шалдыққанға мұқалмас ерлер де бар. 

Қайраттанып, қажымай тырмыссаң да, 

Шыққызбайтын жолыңды өрлер де бар. 

Шаршайды деп ойлама шалдыққаннан, 

Ұзақсынып жатпаспын жалыққаннан. 

Жұрт, қолымнан келмесе, өкпелемес, 

Барын сақтап, мен аяп, алып қалман. 

...Тән көмілер, көмілмес еткен ісім, 

Ойлайтындар мен емес бір күнгісін. 

Жұрт ұқпаса, ұқпасын, жабықпаймын, 

Ел бүгіншіл, – менікі ертеңгі үшін (А. Байтұрсынұлы) 

!? 1. Ақын өлеңдеріндегі күрескерлік идеяның ерекшелігін жазыңдар. Ақынныңөз өмірімен,күрескерлік жолымен байланыстырыңдар. 

2. Өлеңдегі лирикалық кейіпкерге мінездеме беріңдер. 

3. Өлең кімге арналған. Н. Қ ханым кім? Қазақ тарихындағы орны қандай? 4. «Жұрт ұқпаса, ұқпасын, жабықпаймын, Ел бүгіншіл, – менікі ертеңгі үшін» жолдарынқалайтүсінесіңдер ? Өз ойларыңды 6-7 сөйлеммен жазыңдар. 

5. Өлеңге талдау жасаңдар. 

1) өлеңнің тақырыбы; 

2) идеясы; 

3) қоғаммен байланысы, жазылған кездегі, қазіргі; 

4) лирикалық кейіпкер ерекшеліктері; 

5) ақын тілінің көркемдік құралдар қолданысы. 

2. а) Шалдығатын, шаршайтын жерлер де бар, 

Шалдыққанға мұқалмас ерлер де бар. Жолдарына лексикалық талдау жасаңдар. ә) Шалдығатын, шалдыққанға, мұқалмас, шыққызбайтын, ұзақсынып, шалдыққаннан, барынсөздеріне морфологиялық талдау жасаңдар.

3. «Ел – бүгіншіл, менікі – ертең үшін» деген тақырыпқа әдеби –талдау эссе жазыңдар70-80сөз.