№96 сабақ. Етістік. Қоршаған ортаны қорғаймын

Білім беру ұйымының атауы

Мичурин ЖББМ

Пәні:

Қазақ тілі

Бөлім:

Қоршаған ортаны қорғаймын

Педагогтің аты-жөні:

Испергенова.Ж.Б.

Күні:

03.09.24

Сынып: 4 «Ә»

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

№96 сабақ. Етістік

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

4.2.6.1 – белгілі бір тақырыпта берілген мәтіннің түрлерін, жанрын, стилін салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау

Сабақтың мақсаты

Етістік туралы білетіндерінді еске түсіріп, тапсырмалар арқылы білік дағдысын дамыту

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдас

тыру

4 мин

(М) Сәлеметсіздерме оқушылар! Қазақ тілі сабағына қош келдіңіздер! Бүгінгі

көңіл-күйлерініз қалай? Жақсы екенін көріп тұрғандаймын.

Барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық!

• Армысың, Әлем!

• Армысың, Жарық күн! 

• Армысың, менің достарым!

• Армысыз, ұлағатты Ұстаздар!

!

Сабақ ережесін еске түсіре отырып қайталаймыз барлығымыз бірге қосылып

1. Сабақта бір-бірімізді сыйлаймыз, тыңдаймыз

2. Уақытты үнемдейміз.

3. Өз ойымызды толық нақты жауап береміз

4. Сабаққа белсене қатысып, жақсы баға аламыз.

(М) Сабақ ережесін міндетті түрде қайталап отыру қажет бұл сабағымыздың алтын ережесі болып табылады оқушылар солай емес пе? Не үшін бізге сабақ ережеін үнемі әр сабақтарда қайталап отыруыз керек деп ойлайсыңдар? Тамаша оқушылар олай болса сабағымызды бастайық алдымен оқушылар қазақ лтілі сабағында біз жазу ережесінде талапқа сай сақтауымыз керек.

Көркем жазу минуты.

(М) Ал оқушылар дәптерді ашамыз бүгінгі күнді жазамыз, көркем жазу минутын бастамаймыз. Бүгін біз Ыы әрпін жазамыз жазудағы каллиграфия ережесін еске түсіріп, көркем әдемілеп жазамыз. Дәптеріміздің жазу қалай болса бетімізде солай болады сондықтанда қазақ тілі сабағында міндетті түрде жазудағы тәртібіз өте әдемі болу қажет. Жазу кезіндегі қандай талаптар бар еді оқушылар?

«Ойлан»

(М) Сендерге алдын ала дйындалған әріптер арқылы сөйлем құрастырасындар ол «С.л.а» әріптен басталатын сөйлем құрастырып жазасыңдар. Осы көрсетілген әріптерден сөйлемдер осы әріптен бастап жазуларын керек мысалы: Самат лашыды алысқа апарды

Содан кейін сөйлем мүшесінде талдау жасайсыңдар

(О) Сәлеметсіз бе! Мұғалім бүгінгі көңіл- күйіміз өте тамаша! Бізге ұнайтын пәннің бірі ол қазақ тілі сондықтанда біз қазақ тілі пәнін сүйіп оқыймыз.

Сабақ барысында

күнделікті сабақ кезіндегі алтын сабақ ережелерін ескере отырып, жағымды мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру, қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу, өз-өзіне деген сенімділігін арттыру дағдыланамыз

(О) Әрине, бұл біздің сабағымыздың басты талаптарға сүйенетін алтын сабақ ережесі. Не үшін сабақ ережесін үнемі қайталап отыруыз керек десек, біз сол ережені әр тапсырмаларда немесе сабақтарда есімізге түсіріп, сабақтағы тәртіптілікті сақтау мақсатына жетеміз. Ал егерде сабақ ережесін еске сақтамай білметін болсақ онда сабақтағы мақсатымызға жете алаймыз. Сол міндетті түрде қайталап еске түсіру қажетпіз әр сабақ бойынша да қайталайыз.

Оқушылар қазақ тілі

дәптерге бүгінгі күнді жазып, көркем жазу сәтінде Ыы әрпін жазу мен бастайды. Каллиграфиялық жазу ережесін еске түсіріп әдемілеп әріптерді жазып шығады.

(О) дәптерімізге Ыы әдемілеп каллиграфиялық ережені еске түсіріп жазамыз.

Дәптерді көлденең сызығынан ауытқымау, әріптердің бірің оңға, бірін солға қисайтпай барлық әріптерді бірдей жазу, қаламды ұстағанда саусақ қаламұштан 3 см-дей жоғары тұратындай болу қажет. Жазған кездегі әріптер элементтері бірдеей болу қажет.

(О) Берілген әріптерден басталып және аяқталатын сөйлемдерді ойлап дәптерге жазады оқыйды. Жазған сөйлемге сөйлем мүшесіне талдау жасайды.

(О) Саматтың лағы алыста. Сен лайықтысын аласын. Сегіз лағын апарды Сөйлем мүшесінде талдау жасайтын болсақ, Серік лағын апарды

Апарды не істеді? Сөйлем мүшесінде (баяндауыш) кім? Серік (бастауыш) несін? лағын

Мадақтау

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

ҚБ

Формативті бағалау

Жарайсың дар!

ҚБ

Тамаша

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Ыы әрпін көркем жазады

Ыы әрпі бар сөздер

жазады

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор

Сөйлем мүшесінде талдайды 1Б

Перне тақтада жазылған

сабақ ережесі

Жазу сәті

Өткен білімді еске түсіру

6 мин

Өткен тақырып бойынша пысықтау.

«Ұшақ»

М: Оқушылар қазақ тілінен өткен тақырып бойынша бір пысықтау жұысын жүргізейік ол үшін сендер ұшақ жасап қағаздан сол ұшақтың бір жағына сұрақ сұрақтарын жауап жазасындар

О: Оқушылар өткенді пысықтау ретінде еске түсіріп қағаздан ұшақ жасап, бір жағына ұшақтың қанатына сұрақтар жазады, болғаннан кейін үшақтарды ұшырады бір-біріне.

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Ұшақ

Сурет

Жаңа білім

Сабақтың

ортасы

25 мин

Жаңа тақырыпты ашу.

«Кір жайғыш» әдісі.

(М) Бүгін бізде қазақ тілінен жаңа тақырып өтетін боламыз, ол үшін тақырыптың атын білу үшін тақтадағы ілініп тұрған қағаздарды дұрыс ретпен жайып яғни, сұрақтарға жауап беру арқылы дұрыс жайып орналастырасындар. Кезек-кезекпен шығасындар

1. Сөз таптары неше түрге бөлінеді?

2. Есімдіктердің неше түрі бар?

3. Есімдік дегеніміз не?

4. Мен, сен, ол ,біз қандай есімдік?

5. Оған есімдігіне сөйлем құрастыр

6. Ешкім есімдігіне сөйлем құрастыр

7. ....қоршаған ортаны қорғайын

(М) Сонымен оқушылар бүгінгі тақырып қандай? Етісіктің ережесін кім біледі?

1-тапсырма.

Оқулықпен жұмыс. «Ойлан»

(М) Оқушылар оқулықтың 64-бет 59-жаттығуды орындаймыз. Бізге мәтінді дұрыстап асықпай мұқият оқып алып, бөліктерді өзара салыстырасындар. Мәтіннің қай бөлігі ғылыи-танымдық мәтін, қай бөлігі көркем мәтін екеннін маған айтасындар

1. - Әже, бақбақ деген бақа ма?
- Бақылдап тұрса, бақа шығар. Ал өсіп тұрса, өсімдік шығар.
-Бақбақ та бақылдай ма?
- Айналайын, балам, бәрін білгің келсе, кітаптан -
оқып берейін.

2. Бақбақ - тамыры жуан, шөпке ұқсас өсімдік.
Жапырақтары топталып өседі. Жапырақтарының пішіні сопақша, жалпақтау, жіңішке болады. Бақбақтан сүт сияқты сөл бөлінеді. Бақбақ тау
етегі мен орманды жерлерде, үйлердің жанында
өседі.

2-тапсырма.

Дәптермен жұмыс.

«Ой қозғау»

(М) Оқушылар оқулықтың 65 бет 61-жаттығуды орындаймыз. Жұмбақты оқып аламыз асықпай шешуін табамыз, содан кейін есімізге сақтап жатқа дәптерге жазамыз.

Көктем мен жазда

Басына сары қалпақ киеді

Күзге қарай қалпағы

Қалқып ұшып кетеді ​

Етістіктердің астын сызып, дара немесе күрделі екенін айтасыңдар. Дәлелдеп талдап түсінікті болу үшін барлығына айтамыз. Астың екі сызықпен сызып отырамыз етістіктің астын

3-тапсырма.

Тақтамен жұмыс

(М) Оқушылар оқулықтың 65 бет 62-жаттығуға назар аударындаршы мұнда шашыранқы сөздер берілген. Біз туынды етістіктерді теріп жазып, неліктен туынды естістік екенін дәлелдеу қажет.

Туынды етістік дегеніміз не?

Содан кейін туынды етістіктерді қатыстырып, сөйлемдер құрастырасыңдар

Оқы, жырла, жүрді, жүзді, көрген, ақылдас, биле, ойла, сезді, ұсақта, болды, керілме, тұзда сөздері.

Сергіту сәті

(М) оқушылар бір тынығып алайық ол үшін сендерге сергіп алу үшін сергіту сәтін жасау қажетсіңдер. Қазірг сендерге перне тақтадан көрсетемін барлықтарын бірге бәріміз қайталып жасаймыз кәне орнымыздан алшақ тұрамыз бір-бірімізге бөгет жасамау үшін. Бастаймыз дайынсыңдар ма?

4- Тапсырма.

«Тарсия» әдісі

(М) Оқушылар енді сендермен бір қызық ойын ойнайық. Жұпқа бөлінеміз бір қанат, екінші қанат деп. Содан кейін сендерге дара және күрделі етістіктерді беремін шашыранқы сөздер арасынан тиісті етістіктерге қойып кім қандай жұп шапшаң екенін анықтаймыз.

Сөздер: алып бар, келді, барды, естілді, жүрді, ойнады

әкел – алып кел, әкет – алып кет, әпер, келді, барды, естілді, жүрді, ойнады

5-тапсырма.

«Суреттен табу» әдісі

(М) Оқушылар оқулықтың 65 бет 63-жаттығуға назар аударындаршы мұнда қандай сөздер берілген. Тыйым сөздерді оқып аламыз, не себептен олай жасауға болайтынын айтасындар. Оқып алып естеріне сақтап жатқа дәптерге жазасындар. Содан кейін оқулықты жауып перне тақтадан берілген суреттер бойынша қандай тыйым екенін айтасындар.

1. Көкті жұлма. 2. Суға түкірме. 3. Күлді баспа. 4. Кұстың ұясын бұзба. 5. Балапан шығарған құсты атпа.

Етістіктерді табамыз астың сызымыз екі сызықпен.

Не себептен болымсыз?

Қосымша тапсырма. Өздік жұмыс. Семантикалық карта.

(М) Сендерге қосымша тапсырма сабақты қорытындылау бойынша мұнда бағандарға дара және күрделі тиісті сөздерге плюс қойып белгілейсіңдер.

Болған оқушылар ақырындап келіп тексертіп аламыз. Өзімізід бағалаймыз

(О) Оқушылар тақтадағы ілінген сұрақтарға кезекпен жауап беріп, кір жайғыштың сөздерін дұрыс ретпен жинап құрастыру арқылы жаңа сабақтың тақырыбы ашады.

1. Сөз таптары 9-түрге бөлінеді

2. Есімдіктің 7-ті түрі бар

3. Зат есім, сын есім, сан есімдердің орнына жұмсалатын сөздерді есімдік деп аталады

4. Мен, біз, сен, ол сөздері жіктеу есімдік деп аталады

5. Оған міндетті емес болып тұр

6. Астанаға ешкім бармаған

7. Мен қоршаған ортаны қорғаймын

(О) Етістік -заттың қимылын, іс-әрекетін, күй-жайын білдіретін сөз табы. Етістік не істеді? не қылды? қайтті? (немесе не істеп? қайтіп? Не істесе? т.б. тұлғалардағы) деген сұрақтарға жауап береді. 

(О) Оқушылар оқулықтағы айтылған бетті ашып, берілген мәтінді мұқият түсініп асықпай оқыйды. Содан кейін бөліктерді талдау жұмысын бастайды қайсы көркем, ғылыми екенін.

1. - Әже, бақбақ деген бақа ма?
- Бақылдап тұрса, бақа шығар. Ал өсіп тұрса,өсімдік шығар.
- Бақбақ та бақылдай ма?
- Айналайын, балам, бәрін білгің келсе, кітаптан -
оқып берейін.- бұл бөлік көркем мәтіне жатады. Себебі: бала мен әженің әңгімелсу жатады.

Бақбақ - тамыры жуан, шөпке ұқсас өсімдік.
Жапырақтары топталып өседі. Жапырақтарының пішіні сопақша, жалпақтау, жіңішке болады. Бақбақтан сүт сияқты сөл бөлінеді. Бақбақ тау
етегі мен орманды жерлерде, үйлердің жанында
өседі- бөлім ғылыми танымдық себебі, бақбақ өсімдігі жайлы ақпарат сипаттап тұр.

(О)Оқушылар оқулықтағы тапсырмадағы жұмбақты оқып алып шешуін табады

Көктем мен жазда

Басына сары қалпақ киеді

Күзге қарай қалпағы

Қалқып ұшып кетеді ​

Жауабы: бақбақ

Етістік мында: киеді (не істейді?) дара етстік, себебі бір ғана сөзден тұрады.

Ұшып кетеді (не істейді?) күрделі етістік, себебі: екі сөзден құралған

(О) Оқушылар берілген тапсырманы оқып алады, туынды етістікің ережесін естеріне түсіреді.

Туынды етістік дегеніміз – туынды етістік басқа сөз таптарына сөз тудырушы жұрнақ жалғану арқылы жасалады.

Туынды етістік: жырла, ақылдас, биле, ойла, ұсақта, тұзда сөздері. Себебі, олардың түбірлері басқа сөз табынан жасалынып тұр.

1. Күйші туған елін айтып жырлады

2. Кеше анамен бірге сол жайлы ақылдастым

3. Анамның туған күніне биледім.

жырла, ақылдас, биле сөздер.

Оқушылар сергіп алу үшін мұғалінің көрсететін сергіту сәтін орындайды. Орнынан тұрып барлықтары бір-бірлеріне қарап бірге жасайды.

(О) сергіту сәтін жасауға бәріміз дайынбыз бірге қайталап жасамыз қоса беріңіз мұғалім бір сергіп алайық.

О) Оқушылар берілген тапсырма түсінеді. Жұпқа бөлініп берілген шашыранқы сөздерден дара және түрделі етістіктерге сай сөздерді рет-ретімен байланыстырып үшбұрыш құрастырады. Болған оқушылар шапшаң атанады.

Күрделі етістіктер: апар – алып бар, әкел – алып кел, әкет – алып кет, әпер.

Дара етістік: келді, барды, естілді, жүрді, ойнады

(О) Тыйы сөздер берілген

бұл деген адамдарға жасау болмайтын сөздерді айтады. Суға түкіруге болмайды себебі, сол суды қаншама адам ішіде суды ластауға болмайды. Күлді басуға болмайды, жамандық болып қалу мүмкін. Құстың ұясын ешқашанда зақым келдіріп ұясын бұзуға болмайды. Балапан шығарған құсты атуға мүлдем болайды.

Етістіктер: жұлма, түкіре, баспа, бұзба, атпа

Бұл етістіктерді: болымсыз деп атайды.

Себебі: Істің болмағанын я болмайтынын білдіретін етістіктің түрін болымсыз етістік дейміз

(О) Оқушылар берілген тапсырманы түсініп семантикалық карта дұрыс плюс арқылы белігейді. Өздік жұмыс болғандықтар оқушылар бағалау ретінде орындайды. Оқушылап етістіктер түрлеріне қарай жіктей алуға дағдыланады.

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Сұрақтарға толық жауап береді 1Б

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Мәтін бөліктерін талдайды 1Б

ҚБ:

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Жұмбақты шешеді алады 1Б

Етістікті таба алады 1Б

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Туынды етістіктерді табады 1Б

Тамаша!

ҚБ:

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Дара және күрделі етістіктерді табады 2Б

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

«Үш шапалақ» әдісі

Дескриптор:

Тыйым сөздердің мағынасын аша алады 1Б

Етістіктерді таба алады 1Б

Жатқа жаза алады 1Б

ҚБ:

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Семанти

калық картаны толтыра алады 1Б

«Кір жайғыш»

Бағалау

Сызғышы

Слайд

3-4

Ереже

Бағалау

Сызғышы

Оқулық пен жұмыс

Слайд

4

64 бет

Бағалау

Сызғышы

Оқулықпен жұмыс

Жұмбақ айдары

Бағалау

Сызғышы

Тактамен жұмыс

Сергіту сәті

Қайтала

https://atamuraweb.kz/?page_id=27879

Тарсия әдісі

Оқулықпен жұмыс

Суреттер

Карта

Бағалау

Сызғышы

Бекіту

2 мин

Кері байланыс

Қорытыту

Үй тапсырмасы.

Ережені жаттаймыз. 66 бет-64 жаттығу

(М) мұғалімге хат ретінде сабақтағы әсерлерінді жазасыңдар сабақты бағалайсыңдар. Осымен сабақ аяқталды! келесі кездескенше сау болыңдар!

Берілген тапсырманы орындайды.

(О) бүгінгі қазақ тілі сабағында өткен тақырып бізге өте ұнады және тақырып оңай болды. Барлық оқулықтағы және қосымша тапсырмалар қызықты болды.

(О) Сау болыңыз! мұғалім

Бағалау сандығы

Кері байланыс парағы