№99 сабақ. Етістіктің жіктелуі

Білім беру ұйымының атауы

Мичурин ЖББМ

Пәні:

Қазақ тілі

Бөлім:

Қоршаған ортаны қорғаймын

Педагогтің аты-жөні:

Испергенова.Ж.Б.

Күні:

09.09.24

Сынып: 4 «Ә»

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

№99 сабақ. Етістіктің жіктелуі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

4.4.2.2 – жіктік жалғауларының қолданысын білу

Сабақтың мақсаты

Етістіктің қалай жіктелетінімен тапсырмалар мен жаттығулар арқылы меңгеру

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдас

тыру

4 мин

Сабаққа дайындық. Амандасу

(М) Сәлеметсіздерме оқушылар! Қазақ тілі сабағына қош келдіңіздер! Бүгінгі

көңіл-күйлерініз қалай? Жақсы екенін көріп тұрғандаймын.

Сабағымызды бастамас бұрын барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық! Сабақ ережесін еске түсіре отырып қайталаймыз барлығымыз бірге қосылып

1. Сабақта бір-бірімізді сыйлаймыз, тыңдаймыз

2. Уақытты үнемдейміз.

3. Өз ойымызды толық нақты жауап береміз

4. Сабаққа белсене қатысып, жақсы баға аламыз.

(М) Сабақ ережесін міндетті түрде қайталап отыру қажет бұл сабағымыздың алтын ережесі болып табылады оқушылар солай емес пе? Не үшін бізге сабақ ережеін үнемі әр сабақтарда қайталап отыруыз керек деп ойлайсыңдар?

Жақсы онда сабағымызды бастайық оқушылар!

«Көркем жазу минуты».

(М) Оқушылар дәптерді ашамыз бүгінгі күнді жазып, көркем жазу минутын бастамаймыз. Бүгін Лл әрпін жазамы. Жазудағы каллиграфия ережесін еске түсіріп, көркем әдемі жазамыз дұрыс па оқушылар?

Лл әріпі бар басында, ортасында немесе сонында кездесетін сөздерді жазып шығасындар. Жазып болған кейін кезекпен кезек оқыйсыңдар. Ал бастандар жазудағы дескрипторы бойынша жұмыс жасаймыз.

«Тізбекті жалғастыр» (М) Сендерге алдын ала дйындалған әріптер арқылы сөйлем құрастырасындар ол «Ж.а.а әріптен басталатын сөйлем құрастырып жазасыңдар. Осы көрсетілген әріптерден сөйлемдер осы әріптен бастап жазуларын керек мысалы: Жазира алма алды. Содан кейін сөйлем мүшесінде талдау жасайсыңдар

Тапсырманы өте жақсы орындадындар!

(О) Сәлеметсіз бе! Мұғалім бүгінгі көңіл- күйіміз өте тамаша! Себебі бүгінгі жақсы жақсы көретін пәніміз қазақ тілі сабағы. Сабақ барысында

күнделікті сабақ кезіндегі алтын сабақ ережелерін ескере отырып, сабақты дұрыс жұмыс жасаумен зейінімізді сабаққа қойып дағдыланамыз

(О) Әрине, бұл біздің сабағымыздың басты талаптарға сүйенетін алтын сабақ ережесі. Не үшін сабақ ережесін үнемі қайталап отыруыз керек десек, біз сол ережені әр тапсырмаларда немесе сабақтарда есімізге түсіріп, сабақтағы тәртіптілікті сақтау ретінде қазақ тілі сабағындағы мақсатқа жетеміз. Әр сабақтардың өздерінің сабақ ережесін мақсатқа сәйкес орындап айтамыз міндетті түрде.

Оқушылар қазақ тілі

дәптерге бүгінгі күнді жазып, көркем жазу сәтінде Лл әрпін жазады. Каллиграфиялық жазу ережесін еске түсіріп әдемілеп әріптерді жазып шығады.

(О) біз дәптерге Лл әрпін көркем әдеміліп жазып шықтық. Жазған сөздерімізді оқыйтын болсақ олар Лл әрпінен кездесетін сөздер: лашын, лақ, лайық, қалақ, лалагүл, алғы, қала, Лаура. Осындай сөздер жаздық

(О) Берілген әріптерден басталып және аяқталатын сөйлемдерді ойлап дәптерге жазады оқыйды. Жазған сөйлемге сөйлем мүшесінде талдайды

Жазира алтын алқа алды. Жандос Алматыдан алақандай алма алып келді.

Мадақтау

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

ҚБ

Тамаша!!!

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Шш әрпін көркем жазады

Шш әрпі бар сөздер

жазады

сөйлем құрастыра

ды 1Б

Сөйлем мүшесінде талдайды 1Б

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

«Жүректен-жүрекке»

Перне тақтада жазылған

сабақ ережесі

Көркем жазу

Өткен білімді еске түсіру

4 мин

Өткен тақырып бойынша пысықтау.

«Т әдісі» әдісі. jouteka

(М) оқушылар қазақ тілі сабағындағы өткен тақырып бойынша кішігірім білімізді пысықтап кетейік.

Қазақ тілінен қандай тақырып өткен едік оқушылар?

Дұрыс айтасыңдар «Етістіктің жіктелуі» тақырыбын өттіңдер және сол бойынша қызықты тапсырмалар орындап сабақтың мақсатына жеткен едіңдер. Енді оқушылар сендерге өткен тақырыптың естеріне қаншалықты қалғандыры бойынша пысықтау сұрақтар айдарына көшейік. Сендер өздерінің ұялы телефондарын алып шығасындар перне тақтадағы jouteka деген бағдарлама кіреміз сонда кодты енгізіндер қазақ тілі пысықтау тест деген жеке кабинет ашылады. Сол берілген сұрақтарға жауап бересіңдер. Жауап беру уақытылы көрсетілген орындап болған оқушының ұпайы жазылады. Сол бойынща ұпайларынды жазасындар. Егер дайын болсандар бастайық оқушылар тесті дұрыстап асықпай оқыйсындар, уақыттарын бірақта шектеулі 10 сұрақтан қамтылған. Берілген сұрақтар өткен тақырыптар аясында берілген сондықтанда жақсы ұпайдар аласындар деп сенемін. Сәттілік.

1. Зат есім, сын есім, сан есімдерінің орнына жұмсалатын сөздерді қалай атаймыз?

2. Мен, біз, сен, ол сөздері бар қандай есімдік деп аталады?

3. Көп нүктенің орнына тиісті есімдікті қой ....басқалар сияқты тым қарапайым емеспін.

4. Апамнан кешеден бері .....хабар жоқ

5. Есімдік дегеніміз не?

6. Етістік құрамына қарай нешеге бөлінеді?

7. Етістіктің іс-әрекеттің түріне қарай нешеге бөлінеді?

8. Етістік тұлғасына қарай нешеге бөлінеді?

9. Болымды етістікті тап

10. Болымсыз етістікті тап

Сұрақтар сендерге қиын болды ма оқушылар? Өздерінің жинаған ұпайларына келесісіздер ме?

О) бізден қазақ тілінен өткен тақырыптың атауы «Етістіктің жіктелуі» тақырыбын өттік түрлі қызықты тапсырмалар орындадық. Сөз таптары бойынша да білімізді еске түсірдік және қосымша түрлі жұптық тапсырмалар орындадық. Оқушылар берілген бағдарма бойынша тестке кіріп берілген тапсырманы орындайды. Өткен етістер тақырыбын бір пысықтау ретінде қайталап кетеді. Сол бойынша үй жұмысында өздері алған ұпаймен бағаланады. Тест берілген сұрақтарда оқушылар тек 4 минут ішінде жауап береді. Барлық оқушылар дайын болған кезде барлықтары бір уақытта бастайды.

1. Зат есім, сын есім, сан есімдерінің орнына жұмсалатын сөздерді есімдіктер деп аталады

2. Мен, біз, сен, ол сөздері бар есімдік жіктеу деп аталады

3. Көп нүктенің орнына тиісті есімдікті қой Мен басқалар сияқты тым қарапайым емеспін.

4. Апамнан кешеден бері ешқандай хабар жоқ

5. Есімдік дегеніміз зат есім, сын есім, сан есімдерінің орнына жұмсалатын сөздердерді атайды

6. Етістік құрамына қарай дара және күрделі болып екіге бөлінеді

7. Етістіктің іс-әрекеттің түріне қарай болымды және болымсыз болып екіге бөлінеді

8. Етістік тұлғасына қарай екіге бөлінеді туынды және негізгі болып

9. Оқы, жүр, айтқызды, сана, жазды

10. Жүгірме, барма, оқыма, іздеме, жазба

(О) Тест тапсырмалаын орындап болған кейін өздерінің ұпайдарын перне тақтадан көреді. Сол бойынша білімді пысықтау ретінде қаншалықты естерін қалғандарын біледі. Сұрақтары бойынша бізге қиын болған жоқ өткен тақырып бойынша барлықтары қойылған, өзіміздің алған ұпайларымен келісеміз.

Жарайсыңдар

Алған ұпаймен бағаланады

10/10

10/9

10/8

10/7

10/6

10/5

Тест

https://app.genial.ly/templates/games?subcategory=template-quiz

Бағалау

Транспор

тиві

Жаңа білім

Сабақтың

ортасы

25 мин

Жаңа тақырып.

Оқушылар кешегі қазақ тілінен қандай тақырып бойынша тапсырмалар орындаған едік? Тақыры қандай?

Дұрыс айтасыңдар оқушылар бүгінде сол тақырып бойынша білімізді толықтырып әрі қарай берілген түрлі тапсырмалар арқылы жұмыс жасайтын боламыз. Бүгінгі сабақта осы тақырыпты әрі қарай жалғастырып білімізгі тереңдетесіңдер. Сабақтың мақсаты бүігінгі: тапсырмалардан етістіктің қалай жіктеленетінімен біліп әрі қарай тапсырмалар орындаумен талдау жұмысын жүргізесіндер

1-тапсырма.

Оқулықпен жұмыс.

«Желпеуіш» әдісі

(М) Оқушылар оқулықтың 70-бетіндегі 76-жаттығуды орындаймыз. Кәне, маған оқып беріндерші жаттығуда не берілген екен. Мұнда бізге өлеңді көшіріп жазып, жіктік жалғаулы етістіктердің астын сызасыңдар.

Шөп жұлып, ағаш қимаймыз,

Ұясын құстың бұзбаймыз.

Қайнар көзі тірліктің,

Суды да ысырап қылмаймыз,

Аулада гүлді баптаймыз,

Көгалды таптап, баспаймыз.

Өсіріп орман көктемде,

Ауаны таза сақтайыз.

Сонымен қатар, өлеңдегі жіктік жалғаулы етістіктердің қай жақта тұрғанын айтасыңдар.

«Танып білу» әдісі

(О) Оқушылар жаттығуда берілген өлеңнін авторы кім екен? назар аударайықшы. Сонымен оқушылар өлеңнің Аманнұр Оразбайқызы барлығымыз перне тақтаға назар аударып автор туралы қысқаша ақпарат пен танысайық. Өздеріне ең маңызды ақпарат желісінен алынған. Перне тақтаға назар аударып қарандар.

(М) сонымен оқушылар қандай маңызды ақпараттармен таныстыңдар жазушы жайлы өздерін бұрыннан білетін едіңдер ме?

2-тапсырма.

Тақтамен жұмыс.

«Ой күбезі»

(М) Оқушылар енді оқулықтағы жаттығуға көшейік оқулықтың 70 бет 77-жаттығуды орындаймыз.

Бізге бұл жаттығуда берілген сөйлемдерді оқып аламыз олар:

Мен баптаймын

Сен баптайсың

Ол баптайды

Біз баптаймыз

Сендер баптайсыңдар

Олар баптайды

Содан кейін сөйлемдерден етістіктерді тауып, қай жақта тұрғанын айтып дәлелдейсіңдер. Бір оқушы тақтағы шығып орындайды қалғандарын орында дәптерге жазып орындайсындар болғандарын қол көтересіңдер қастарына келіп тексеремін

3-тапсырма.

Өздік жұмыс

«Семантикалық карта»

Оқушылар сендерге оқулықтағы тапсырмадан бөлек бір жеке өздерін бағалауға арналған тапсырма дайындадым, сендерге парақтар тарамын семантикалық карта сол бойынша берілген сөздерге тиісті септеулі атауларымен плюс таңбасымен белгілейсіңдер зат есімнің септелуі, зат есімнің тәуелденуі, етістіктің жіктелуі бойынша.

Сөздер: атасына, оқушымын, құсына, жүрдің, баптайды, аққумын

4-Тапсырма.

«Ой шыны»

Дәптермен жұмыс.

(М) Оқушылар оқулықтың 70-69бет 78-жаттығуды орындаймыз. Сендерге бұл жаттығуда берілген жіктік жалғаулы сөздерді қатыстырып, сөйлем құрастырасыңдар ол үшін сөздерді бөліп алу үшін сендерге цифрлық бағдарламаның көмегімен бөліп қойылған аттарын жазылған кім қандай сөздерден сөйлем құрастыратындарын. Сонымен қатар құрған сөйлемдеріңде жіктік жалғаулы сөз қандай мүше болып тұрғандарын айтасыңдар. Сөздер: тазалаймын, үйренесің, біледі, баптаймыз, көшірдім.

«Лезде» ойыны

(М) Келесі тапсырмада оқушылар сендер өте қызықты болады деп ойлаймын. Тақтада шариктар түрлі түсті сендерге сол шарикте тапсырмалар берілген жеке жеке бес түс бес оқушыға қазір бәріміз перне тақтаға назар аударып кімнің қандай түс түсетін анықтайыз. Түскен оқушы шариктерде берілген тапсырманы оқып перне тақтаға жазып орындайды. Түсінікті ма? оқушылар

Қызыл, қызғылт, көк, күлгін, березовый

Көк түс: көп нүктенің орнына жіктік жалғауын қой. Мен бөлмені жинай.....

Сен тамақты ертен дайындай......

Ол сыныпты тазалай....

Березовый: көп нүктенің орнына септеулі есімдік қойып жаз.

....Досан деген жақын досым бар. ....сондай ақылды, мейрімді бала. ...құстарды қатты жақсы көреді. Табиғатты үнемі....аялау керек дейді.

Күлгін: қорға сөзін жекеше және көпше түрінде жіктеу

Қызыл: Ойлаймын, білесің сөздердің жіктік жалғаулы етістікте сөйле құрастыр

Қызғылт: Қоршаған ортаны қалай қорғау қажетпіз?

5-тапсырма.

«Көршінді тексер» әдісі

(М) Оқушылар оқулықтың 71 бет 79-жаттығуға назар аударындаршы мұнда сөздер берілген бағаннның сол жағындағы сөздерді етістіктермен сәйкестендіру қажет

Ойнады, қуандық, көшірдім, көмектестіңіз, айт сөздері: мен, сен, сіз, біз, ол

Болған кезде дәптерлермен көршілермен ауыстырып тексересіңдер.

(О) Кешегі қазақ тілінен

өткен тақырып «Етістіктің жіктелуі» сол

бойынша түрлі тапсырмалар мен жаттығулар орындадық.

Оқушылар сабақтың мақсатымен танысып әрі қарай тапсырмаларды орындацды.

Оқушылар оқулықтағы айтылған бетті ашып, берілген өлеңді мәнерлер мұқият түсініп асықпай оқыйды. Дәптерге өлеңді көшіріп жазып, жіктік жалғаулы етістіктердің астын сызады.

(О) Шөп жұлып, ағаш қимаймыз,

Ұясын құстың бұзбаймыз.

Қайнар көзі тірліктің,

Суды да ысырап қылмаймыз,

Аулада гүлді баптаймыз,

Көгалды таптап, баспаймыз.

Бұның барлығыда етістіктің іс-қимылын білдіріп тұр. Барлығыда етістіктер l-жақты көпше түрінде тұр (біз)

(О) Оқулықтағы берілген өлеңнін авторы Аманнұр Оразбайқызы

Оқушылар перне тақтаға назар аударып автор жайлы ең маңызды және қысқаша ақпаратпен танысады.

(О) қазақ балаларына арналған қоғам қайраткері, жазушы, ақын, сазгер. Кішкентай кезінен бастап өлендер шығарумен айналаса бастаған. 50-жуық шығармалармен өлеңдері жазған. Балалалық шағы анасымен өткен. Өз елінің құрметті де аяулы жар болған.

(О) Оқушылар оқулықтағы берілген жаттығуды оқып түсінеді. Берілген жаттығудан етістіктерді оқып, қай жақта тұрғанын айтып дәлелдейді.

Мен баптаймын l жақ жекеше

Сен баптайсың ll жақ жекеше

Ол баптайды lll жақ жекеше

Біз баптаймыз l жақ жекеше

Сендер баптайсыңдар ll жақ жекеше

Олар баптайды lll жақ жекеше

Берілген сөздердің бірінші қатары жекеше ал, екіншісі көпше түрінде берілген. Жіктеліп тұрған етістіктер мен, сен, ол жақтарды білдіреді, ал екінші жақта етістіктер

(О) Оқушылар берілген жаттығудан бөлек тапсырманы түсініп орындайды. Мұғалімнің түсіндіруі бойынша зейін қойып тыңдайды. Берілген парақтарда семантикалық картаны толтырады. Зат есімнің септелуі, зат есімнің тәуелденуі, етістіктің жіктелуі бойынша сөздерге тиісті плюс таңбасын қойып белгілейді. Өздері жеке орындап өздерін бағалайды.

Зат есінің жіктелуі: оқушымын, аққумын

Тәуелдеулі зат есімнің септелуі: атасына, құсына

Етістіктің жіктелуі: жүрдің, баптайды.

(О)Оқушылар оқулықтағы берілген сөздер бойынша цифрлық бағдарламадағы бөлініп қойған сөздерге сөйлем құрастырып жазады. Сонымен қатар, құрған сөйлемдеріңде жіктік жалғаулы сөз қандай мүше болып тұрғандарын айтады.

Мен үйді тазалаймын. Сен басқаларға қарағанда тез үйренесің. Ол математика пәнін беске, біледі. Біз бөлмедегі гүлдерді жақсы баптаймыз. Олар жаңа үйге заттарды көшірді.

(О)Сөйледемдерді сөйлем мүшесінде талдағанда: тазалаймын, үйренесің, біледі, баптаймыз, көшірдім құрған сөйлемдерде жіктік жалғаулы сөз баяндауыштың қызметінде тұр.

(О) Бізге берілген тапсырма түсінікті бастайық!

Оқушылар перне тақтаға назар аударып кімге қандай түстер түсетіндерін қарап орындарынан тұрып сол шариктегі тапсырманы оқып орындайды.

(О) Көк: Мен бөлмені жинаймын. Сен тамақты ертен дайындайсың

Ол сыныпты тазалайды.

Березовый: Менің Досан деген жақын досым бар. Ол сондай ақылды, мейрімді бала. Ол құстарды қатты жақсы көреді. Табиғатты үнемі оны аялау керек дейді.

Қызғылт:

Жекеше

Мен қорғаймын

Сен қорғайсың

Сіз қорғайсыз

Ол қорғайды

Көпше

Біз қорғаймыз

Сендер қорғайсындар

Сіздер қорғайсыздар

Олар қорғайды

Қызыл: Мен үнемі анамды сағынып ойлаймын

Сен математика пәнің жақсы білесің

Қызғылт: Қоршан орта біздің тірі тибиғат ортасы, біз үнемі табиғатқа қамқорлық жасау қажетпіз

(О) Оқушылар берілген тапсырманы оқып алады және түсінеді. Бағандағы берілген сөздерді салыстырып сәйкестендіреді.

Мен: көшірдім, сен: айт, сіз: көмектестіңіз, біз: қуандық, ол: ойнады

Болған кезде дәптерлермен көршілермен ауыстырып тексереді.

Жарайсың

дар!

ҚБ:

«Ауызша мадақтау»

Жарайсың!

Тамаша!

Дескриптор:

Өлеңнен жіктік жалғаулы етістікті табады 1Б

Қай жақта тұрғанын айтады 1Б

Тамаша!

ҚБ:

Тамаша!

Дескриптор:

Етістіктерді табады 1Б

Қай жақта тұрғанын дәлелдей алады 1Б

ҚБ:

Өте тамаша! «Шапалақ

тау» әдісі

Дескриптор:

Семанти

калық картаны толтырады 2Б

ҚБ:

Өте тамаша!

Дескриптор:

Жіктік жалғаулы сөздерден сөйлем құрастырады

1Б

ҚБ:

Өте тамаша!

Дескриптор:

Көп нүктенің орнына жіктік жалғауын жазады 1Б

Септеулі есімдік қойып жазады 1Б

сөзді жекеше Көпше түрінде жазады 1Б

Жіктік жалғаулы етістікте сөйле құрастырады 1Б

ҚБ:

Өте тамаша!

Дескриптор:

Сөздерді етістіктермен сәйкестендіреді 1Б

Оқулықпен жұмыс

Слайд

Перне тақта

Слайд

Бейне баян

https://m.youtube.com/watch?v

Тақтамен жұмыс

Слайд

Тапсырма айдары

Карта

Кесте

Парақтар

Слайд

Бағалау

Дәптермен жұмыс

Ойын

Шариктер

Перне тақта

Слайд

Слайд

Перне такта

Оқулық бойынша

Бекіту

2 мин

Кері байланыс

Қорыту

Үй тапсырмасы.

(М) оқушылар енді сендерге қазақ тіліне үй жұмысын беремін өздеріне жазып алыңдар.

Ережені жаттаймыз. 71 бет-80 жаттығу

Шығармашылық тапсырма: Табиғат туралы жайлы 10 мақал-мәтел жазып келіңдер.

(М) тақтадағы инстаграмм арқылы сабақты бағалайсыңдар. Осымен сабақ аяқталды! келесі кездескенше сау болыңдар

Қазақ тілі сабағына берілген үй жұмысын күнделіктері жазып алады. Шығармашылық жұмыстағы берілген тапсырманы түсініп алады. Сұрақтары болатын болған кезде сұрай алады.

(О) бүгінгі қазақ тілі сабағында өткен тақырып бізге өте ұнады және тақырып оңай болды. Барлық оқулықтағы және қосымша тапсырмалар қызықты болды.

(О) Сау болыңыз! мұғалім

«Инстаграм» бағалау әдісі

Кері байланыс парағы