9-КЛАСС. ЗАЙЫРЛЫЛЫҚ ЖӘНЕ ДІНТАНУ НЕГІЗДЕРІ.

ЫРҒЫЗ АУДАНДЫҚ БІЛІМ БӨЛІМІ

М. ТӨЛЕГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН ОРТА

МЕКТЕБІ КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ

Ырғыз аудандық білім бөлімінің

« » ____________ 2018 жылғы

№___ бұйрығымен

Б Е К І Т І Л Д І

«ЗАЙЫРЛЫЛЫҚ ЖӘНЕ ДІНТАНУ НЕГІЗДЕРІ»

БАҒДАРЛАМАСЫ

(9 сыныпқа арналған)

Құрастырған:Ақшыманов Дарын Рыстығұлұлы

Ақши - 2018 ж

1. Бағдарламаның негізі: ҚР Білім және Ғылым Министрінің 2014 жылғы 15 шілдедегі №281 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу бағдарламасы бойынша құрылды.

Құрастырған: Ақшыманов Дарын Рыстығұлұлы

М.Төлегенов атындағы орта мектебі ұйымының педагогикалық кеңесі отырысында «Зайырлылық және дінтану негіздері» бағдарламасы талқыланды.

Хаттама № «______» «_____ » «______________» 2018 жыл.

Мектеп директоры: Ғ.Ә.Әжмағанбетов

Аудандық сараптау комиссиясының отырысында «Зайырлылық және дінтану негіздері » бағдарламасы мақұлданды.

Сараптау комиссиясы төрайымы

Ырғыз аудандық білім бөлімінің

әдістеме кабинетінің меңгерушісі: __________А.М.Нарегеева

Хаттама № «______» «_____ » «______________» 2018 жыл.

М.Төлегенов атындағы орта мектебі бойынша

9- сынып білім алушыларына жүргізілетін

«Зайырлылық және дінтану негіздері»

тақырыбындағы таңдау курсы жұмысына

П і к і р

2018-2019 оқу жылында 9-сынып білім алушыларына аптасына бір сағаттан «Зайырлылық және дінтану негіздері»тақырыбындағы таңдау курсы жүргізіледі.

Курстың мақсаты:-оқушыларды «зайырлылық »ұстанымын құндылық,яғни мемлекет баяндылығының басты тұғыры ретінде қабылдауға ,дінді зайырлы таным аясында тануға үйрету;

- зайырлылық рухани –адамгершілік құндылықтар,мемлекет тұрақтылығының басты факторы ретінде қабылдау,дінді мәдинет ретінде қабылдауға үйрету,білім жүйесіне және ой –өрісін кеңейтуге ықпал ету;

Курстың міндеттері:-оқушыларға діннің мәні ,тарихы және оның қазіргі қоғамдағы рөлі жөнінде жүйелі мәлімет беру ;

зайырлылық ұстанымдарын мемлекеттілік пен тәуелсіздіктің негізі ретінде таныта отырып,осы бағыттағы білімін қалыптастыру;

зайырлылық тұрғысынан діни сана ,діни сенім,діни таным және діни тәжірибе негіздерін салыстыра білуді үйрету ;

Оқушылар көп нәрсені үйренеді: өздігінен ізденуге, кесте толтыру, ғылыми рефераттар жазу, түрлі хабарламалар дайындап мәліметтерді жинастыру, ақпаратпен, картамен жұмыс және де түрлі презентациялар (слайд) жасайды. Оқу барысында дәріс арқылы алған білімдері сарамандық жұмыстар мен сынақ жұмыстар (тест) арқылы толықтырылады.

Дәптерге дәрістер, тезистер құрады, кесте, сызбанұсқа, ақпарат көздерінен жиналған түрлі мәліметтер, диаграммалар, сонымен қатар рефераттар дайындап, слайд жасалып, әрбір жұмысты қорытындылап, талданады.

Таңдау курсының құрылымы мен мазмұнын іріктеу барысында оқу материалы және пәнаралық байланысты жалғастыру тәсілі негізге алынған, сынып ішіндегі білім алушылардың жас ерекшеліктері ескерілген, оқыту үдерісінің тұлғалық-бағдарлану тәсілі қарастырылған.

Курстың мазмұнын жүйелі және толық игерген білім алушылар өмірге қажетті Қазақстан аумағындағы діндер мен діни бірлестіктердің мақсаты мен ерекшеліктері,Қазақстан Республикасының дінге қатысты саясатының мақсаты мен мәнін түсінетіндей мағлұматтар мен білім алады

Қоғамдық- гуманитарлық пәндер

бірлестігінің жетекшісі: А.Қ.Қалмағамбетова

М.Төлегенов атындағы орта мектебі бойынша

9- сынып білім алушыларына жүргізілетін

«Зайырлылық және дінтану негіздері»

тақырыбындағы таңдау курсы жұмысына

П і к і р

2018-2019-шы оқу жылында 9-сынып білім алушыларына «Зайырлылық және дінтану негіздері» тақырыбындағы таңдау курсы жүргізіледі.

«Зайырлылық және дінтану негіздері» факультативтік курсының мәні және маңызы оның қазіргі қоғамдағы тарихи,мәдени мен рухани құндылықтарды анықтайтын бастаулары ретінде,тұрақты дамуды қамтамасыз ететін ғылыми-дәйектелген негіздерін қалыптастыруды құраушы элемент ретінде қабылданған болып табылады. Курс орта білім жүйесіндегі қоғамтану және әлеуметтік-гуманитарлық білім алудың құрамдас бөлігі болып табылады.

Курстың құрылымы: аптасына бір сағаттан, жылына отыз төрт сағатқа есептелінген.

Таңдау курсының тақырыптық мазмұнында жалпы жеті тарауды қарастырылған:

-бірінші тарау: «Зайырлылық және зайырлы мемлекет» 4- сағат

-екінші тарау: «Дін-рухани мәдениет феномені»-2- сағат

-үшінші тарау: «Ежелгі діни сенім түрлері және ұлттық діндер»-3- сағат

-төртінші тарау: «Әлемдік діндер»- 9- сағат

-бесінші тарау: «Қазақстандағы діндер»-8- сағат

-алтыншы тарау: «Жаңа діни қозғалыстар». -3- сағат

-жетінші тарау: «Қазақстан-дінаралық келісім елі»-5- сағат

Білім алушылар пән бойынша мектеп бағдарламасынан алған білімдерін қорытындылай отырып,түрлі тақырыптарды қамтып сұрақ-жауап ,деңгейлік тапсырмалар арқылы білімдерін жетілдіреді.

Курс бағдарламасын білім алушылар меңгере отырып Қазақстан Республикасының толыққанды азаматы ретінде рухани толысуға ,өз халқының рухани мәдениетін деструктивтік,радикалды діни бірлестіктердің зиянды әрекетінен сақтау және қорғау мүмкіндіктерін қалыптастыруға мүмкіндік алады,екінші жағынан,адамның қандай дінге жататынын анықтау,діни сана –сезім,басқа діндерге көзқарас және ізгілікті қарым-қатынас мәдениетін қалыптастырады

Мектеп директорының оқу ісі

жөніндегі орынбасары: Р.Т.Шайқақов.

Түсінік хат

Кіріспе

Діннің адамзат тарихында алатын орны ерекше . Өз тарихында діни санасы болмаған халық жоқ. Дін қоғамның рухани мағызды саласы. Ол Құдай мен адамның байланысы арқылы адам өиірінің мәніне айналған сана формасы.Дін –қоғамдық құбылыс .Ал қоғам-мемлекеттің негізі..

Курстың өзектілігі:

«Зайырлылық және дінтану негіздері»курсы мазмұнында дін тарихын оқытуға көп уақыт жіберудің қажеттілігі жоқ,одан оқушылар сапалы,жасампаз мәнділігі бар білім алмайды.Бағдарламада діни нанымдар мен діндердің пайда болуы,нығаюы және дамуы бойынша тарихи шолумен қатар : Зайырлы мемлекет және дін,зайырлық этикасы негіздері,адамның рухани өмірі мен қоғамдағы діннің рөлі,діни бірлестіктер мен ағымдар,жаңа діни ағымдар мен дәстүрлі діни жүйелерінің танымдық ,психологиялық жайларды ұғындыру қажет.

Курстың мақсаты

-білім алушыларды «зайырлылық »ұстанымын құндылық,яғни мемлекет баяндылығының басты тұғыры ретінде қабылдауға ,дінді зайырлы таным аясында тануға үйрету;

- зайырлылық рухани –адамгершілік құндылықтар,мемлекет тұрақтылығының басты факторы ретінде қабылдау,дінді мәдинет ретінде қабылдауға үйрету,білім жүйесіне және ой –өрісін кеңейтуге ықпал ету;

- діни сенім бостандығы ,әлемдік және дәстүрлі діндердің ,жаңа діни қозғалыстардың тарихы мен қазіргі жай-күйі,теріс пиғылды діни ағымдар мен тиым салынған діни ұғымдар туралы жан-жақты білім беру;

- білім алушыларды экстремизм ,терроризм жіне діни радикализм идеолияларын қабылдамауға үйрету,рухани-адамгершілік құндылықтар негізінде толеранттылық қасиетке тәрбиелеу және олардың гуманистік дүниетанымын қалыптастыру.

Курстың міндеттері:

білім алушыларға діннің мәні ,тарихы және оның қазіргі қоғамдағы рөлі жөнінде жүйелі мәлімет беру ;

зайырлылық ұстанымдарын мемлекеттілік пен тәуелсіздіктің негізі ретінде таныта отырып,осы бағыттағы білімін қалыптастыру;

зайырлылық тұрғысынан діни сана ,діни сенім,діни таным және діни тәжірибе негіздерін салыстыра білуді үйрету ;

діннің дүниетанымдылық,мәдени танымдық және адамгершілік мәнін түсіндіру

білім алушыларды діни сенім бостандығын құрметтеуге,толеранттылыққа баулу арқылы қазіргі қоғамдағы діни ағымдарға зайырлылық ұстанымы негізінде баға бере алатын дағды қалыптастыру;

Қазақстандағы этносаралық ,конфессияаралық келісімді зайырлылықұстанымдарының нәтижесі ретінде таныта отырып,оқушылардың бойында азаматтық мінез бен жауапкершілік қасиетті тәрбиелеу;

Көпэтносты, көпконфессиялы қоғам құрудағы қазақстандық тәжірибенің ерекшеліктерін айқындау

Экстремизм,терроризм,діни радикализм секілді жаһандық жағымсыз құбылыстардың теріс идеологияларының ұлттық қауіпсіздікке,зайырлылық ұстанымдарына,қоғам тұрақтылығына төндіретін қауіп-қатерін түсіндіре отырып,зайырлы мемлекет қағидаларына құрмет сезімін тәрбиелеу;

білім алушылардың бойына діни әдебиеттер,электрондық ресурстар және бұқаралық ақпарат құралдары материалдарын салыстыра білу және сыни тұрғыда сараптау мәдениеті мен қабілеттерін қалыптастыру ;

Құқықтық сауаттылықтың қоғам өміріндегі маңызын түсіндіре отырып,осы тұрғыдағы білімін арттыруға ,Қазақстан азаматтарының құқықтары мен еркіндіктерін сыйлауға тәрбиелеу .

Курстың практикалық маңызы:

«Зайырлылық және дінтану негіздері» факультативтік курсының мәні және маңызы оның қазіргі қоғамдағы тарихи,мәдени мен рухани құндылықтарды анықтайтын бастаулары ретінде,тұрақты дамуды қамтамасыз ететін ғылыми-дәйектелген негіздерін қалыптастыруды құраушы элемент ретінде қабылданған болып табылады. Курс орта білім жүйесіндегі қоғамтану және әлеуметтік-гуманитарлық білім алудың құрамдас бөлігі болып табылады.

Курстың құрылымы:

дінтану пәні,діннің бастаулары мен тарихи түрлері,әлемдік діндер.Қазақстандағы діни жағдай,жаңа діни қозғалыстар,Қазақстан конфессияаралық келісім аумағы,қорытынды.

Сабақты жүргізу әдістері:

Оқу процесін ұйымдастыруға әдістемелік нұқсаулық «Зайырлылық және дінтану негіздері»факултативтік курсының оқу процестерін ұйымдастыру барысында пікірталас,дөңгелек үстел,шағын жиналыс,топпен талқылау,шағын жобаларды қорғау,рөльдік ойын,пікірталас және т.б формаларын қолдану.

Білім алушыларды меңгеруге тиіс білімдері мен дағдылары:

Дін мәселері бойынша ғылыми-көпшілік басылымдар ,журналдар ,газет мақаларына талдау жасау,таңдап алынған тақырыптары бойынша ауызша және жазбаша хабарлама дайындау,жағдаяттармен жұмыс жасау;

-діннің айрықша ерекшеліктерін анықтау;

-дәстүрлі діндердің біртұтас платформалары мен жалпы тұжырымдамаларын анықтау,оларды дәлелдей білеулерін қалыптастыру;

-БАҚақпараттарына сүйене отырып елімізде және өңірлердегі діни жағдайларды сараптау;

-Қазақстандағы қасиетті жерлер туралы ақпараттық шолу дайындау;

-толеранттылық және дінаралық келісім орнаған еліміздегі нақты жағдайды дәлелдейтін мысалдар келтіріп дайындау;

Білім алушылардың меңгеруі тиіс біліктері мен дағдылары :

Білім алушылар діннің шығу тарихы мен қазіргі замандағы оның рөлін,діннің танымдық –дүниетанымдық және гуманистік аспектілерін,Қазақстандағы және әлемдегі ұлтаралық,кқнфессияаралық келісімдердің жүзеге асыру.

Білім алушылардың білімін бағалау:

Пән бойынша мектеп бағдарламасынан алған білімдерін қорытындылай отырып,түрлі тақырыптарды қамтып сұрақ-жауап ,деңгейлік тапсырмалар арқылы білімдерін жетілдіру.

Күтілетін нәтижесі:

Курстың мазмұнын жүйелі және толық игерген жағдайда білім алушылар өмірге қажетті Қазақстан аумағындағы діндер мен діни бірлестіктердің мақсаты мен ерекшеліктері,Қазақстан Республикасының дінге қатысты саясатының мақсаты мен мәнін түсінетіндей мағлұматтар мен білім алады. Осылайша ,жұйелі түрде игерілген білім, білім алушыға Қазақстан Республикасының толыққанды азаматы ретінде рухани толысуға ,өз халқының рухани мәдениетін деструктивтік,радикалды діни бірлестіктердің зиянды әрекетінен сақтау және қорғау мүмкіндіктерін қалыптастыруға мүмкіндік алады,екінші жағынан,адамның қандай дінге жататынын анықтау,діни сана –сезім,басқа діндерге көзқарас және ізгілікті қарым-қатынас мәдениетін қалыптастырады.

Курсты оқыту нәтижесінде оқушылар:

-ғылыми тұрғыдан алғанда негізгі діни терминдер мен құбылыстар;

-зайырлылық және дін ұғымдары ара-қатынасын;

-мемлекет,дін бірлестіктері және мәдинет арасындағы қарым-қатынас мәнін ;

-діндертарихы мен діни сенім ерекшеліктерін;

-қазақ-мұсылмандығының танымдық ойларын ;

-«Діни қызмет және дәни бірлестіктері туралы »Қазақстан Республикасының Заңын;

-әл-Фарбидің ,Қожа Ахмет Иссауидің ,Абайдың ,Шәкәрімнің,Ыбырай Алтынсариннің ағартушылық рухани мұраларын ;

-республикадағы мемлекет ,мәдинет және діни бірлестіктер арасындағы қарым-қатынастың жайын;

-Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың конфессияаралық қауымдастықтағы адамдардың шынайы діни сенімдеріне деген сыйластық көрсету саясатын ;

-экстремистік террористік ,теріс сипаттағы қйымдардың ерекшеліктерін,қауіптілігін біледі;

Тақырыптық мазмұны

аптасына 1- сағат, барлығы -34 сағат

І ТАРАУ.ЗАЙЫРЛЫЛЫҚ ЖӘНЕ ЗАЙЫРЛЫ МЕМЛЕКЕТ 4- САҒАТ

1.Алғыс сөз . Кіріспе

2.Зайырлылық және зайырлы мемлекет. Зайырлылық пен діннің қоғамдағы орны

3.Зайырлылы мемлекет және дін

4.Білім беру жүйесіндегі зайырлылық негіздері

ІІ ТАРАУ . ДІН –РУХАНИ МӘДИНЕТ ФЕНОМЕНІ 2-САҒАТ

1.Діннің мәні,анықтамасыәлеуметтік мағызы,шығу тегі,құрылымы,функциялары және оның жіктелуі мен түрлері

2. Дінтану ғылымының қалыптасуы мен дамуы. Негізгі діни ұғымдар

ІІІ ТАРАУ.ЕЖЕЛГІ ДІНИ СЕНІМ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ДІНДЕР 3-САҒАТ

1.Көне діни сенімдер: Ежелгі Египеттегі,Грекиядағы,Римдегі діндер

2.Үнді және Қытай діндері

3.Тәңірлік.Ежелгі түркі танымындағы тәңірліктің орныЕжелгі Месопотамия діндері. Ежелгі Иран діні

Конфуцийлік. Даосизм. Синтоизм.Иудейлік. Танах пен Талмуд

ІѴ ТАРАУ. ӘЛЕМДІК ДІНДЕР 9-САҒАТ

1. Буддизм. Діни ілімнің негіздері,тарихы,тәжірибесі және таралу аймақтары

2. Христиан діні. Діни ілімнің негіздері,,тарихы,тәжірибесі және таралу аймақтары

3. Иисус Христос және Інжіл (Евангелие

4. Христиан дінінің бағыттары. Қазіргі заманғы христиан діні

5. Ислам. Діни ілімнің негіздері,тарихы, тәжірибесі және таралу өңірлері.

6.Мұхаммедпайғамбар Қасиетті кітап-Құран

7. Ислам дініндегі бағыттар. ШариғатМұсылман құқығының негізгі мектептері мен жоралары

8. Матур