" Желді қалай басқаруға болады?"

Мазмұны

АННОТАЦИЯ

I бөлім. Жобаның сипаттамасы

Кіріспе ------------------------------------------------------------------------ 4 бет

Жел диірменін жасау технологиясын іздеу ----------------------------5 бет

№1. Пластикалық бөтелкеден жасалған моделі ----------------------5 бет

№2. Металдан жасалған айналу осі бар

модель ------------------------------------- -----------------------------6 бет

№3.Нағыз диірмендер сияқты қалақтары бар модель ---------------6 бет

№4. Картон қораптан жасалған модель --------------------------------7бет

№5. Металл банкадан жасалған модель-------------------------------- 7 бет

II БӨЛІМ. Тәжірибе жасау

Тәжірибе 1. Жел көзін орнату үшін ең жақсы қашықтықты

анықтау ----- -------------------------------------------------------------------8 бет

Тәжірибе 2. Қалақтардың өлшемдерін анықтау -----------------------9 бет

Тәжірибе 3. Қалақтар жасау үшін материалдар таңдау---------------10 бет

Тәжірибе 4. Қалақтардың саны айналуға қалай әсер етеді? --------- 11 бет

Тәжірибе 5. Қалақтардың пішіні айналуға қалай әсер етеді? --------11 бет

Тәжірибе 6. Қалақтардың ұзындығы әртүрлі болса, айналу

қандай болады?-------------------------------------------------12 бет

Тәжірибе нәтижелерінің жиынтық кестесі ----------------------------- 12 бет

III БӨЛІМ.

Қорытындылар--------------------------------------------------------------- 13-бет

Әдебиеттер мен дереккөздердің тізімі----------------------------------- 14 бет

Қосымша 1. Жел диірменінің модельдерін зерттеу

нәтижелері-------------- ------------------------------------ 15 бет

Кіріспе

2019 жылдың қараша айында мектепте «Электр энергиясын үнемдеу, электр энергиясының тиімділігі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті, жетекшілерімен (4-6 сыныптар) дөңгелек үстел өтті, онда біз көптеген маңызды мәселелермен таныстық және талқыладық.

Электр энергиясы қайдан пайда болады? Ол қалай өндіріледі? Энергияны қалай үнемдеуге және қоршаған ортаны қорғауға болады? Су, жел және күн энергиясын қалай пайдалануға болады? Егер газ, мұнай және көмір таусылса, адамдар мен жануарлар не болады деп көп ойладым ба? Адамдар жарықсыз, электр қуатынсыз, жылусыз қалай өмір сүреді? Осы сұрақтар мені көптен мазалады.

Ұзақ уақыт бойы адамдар су энергиясын пайдаланып диірмен дөңгелегін айналдырды. Жел энергиясының көмегімен желкенді қайықта жүзді.

Газ, көмір немесе мұнай бітіп қалады, ал жел ашқашан бітпейді.

Жел қоршаған ортаға зиянын тигізбейді, өйткені бұл оның бөлігі. Кішкентай кезімнен мен әртүрлі модельдерді – қағаздан, картоннан, "зауыттық бланкілерден", "Лего"дизайнерінен жасағанды ұнатамын. Бірақ бәрінен бұрын маған қажетімізге жарайтын пайдалы модельдер жасау ұнайды (мысалы, ұшу, айналдыру немесе міну).

Жел энергиясын пайдалану үшін адамдар жел диірмендерін салды. Менің жел диірменінің моделін жасағым келді.

Менің зерттеуімнің мақсаты-жел энергиясын пайдалануға болатын диірмен моделін жасау.

Зерттеу міндеттері:

* диірмен жасау ұшін материалдар жинақтау

*айналу механизмін дайындау

*қалақтардың материалын, өлшемдерін, пішіндерін

тиімді жолмен анықтау

*модель үшін ең тиімді жел күшін эмпирикалық түрде анықтау

Жел диірменін жасау технологиясын іздеу

Диірмен-диірменнің қанаттары ұстап тұрған жел энергиясының арқасында механикалық жұмыс жасайтын механизм.

Модельді дайындау кезінде мен нағыз диірменге сүйенуді шештім. Менің моделім нағыз диірменнен өзгеше болады, өйткені ол корпусты айналдырмайды. Сондықтан менің диірменім "желмен бетпе-бет"өздігінен бұрыла алмайды. Содан кейін мен "зауыттық" үлгіні мұқият қарастырдым – күн батареясы қозғалтқышы бар жел диірменінің пластикалық моделі және бақшаға арналған бұрағыш

Бақылаулардан кейін менің моделімнің негізгі элементтері нағыз жел диірмені сияқты болуы керек деген қорытындыға келдім: негіз, корпус, айналу механизмі, қалақтар, шатыр. Жел диірмендерінің қалақтары сәл оралған. Менің ойымша, мақсатыма жетемін.

№1.Пластикалық бөтелкеден жасалған модель

Мен, №1 модельдің корпусын пластикалық бөтелкеден жасадым, ішіне су құйдым. Себебі; диірменнің негізгі бөлігі ауыр және тұрақты болуы үшін. Қалақтары түрлі-түсті кардон қағаздан жасалған. Корпуста осьтен айналып тұру үшін екі тесік жасадым. Айналу осі-бұл қарапайым пластикалық түтік. Түтіктің иілген ұшы-индикатор,айналымдарды санау көрсеткіші. Мен қалақтарды тұтас жасадым.

Әрі қарай, №1 МОДЕЛЬ –ге желді пайдаланып көрдім. Жел көзі ретінде-шаш кептіруге арналған фенді пайдаландым. Тәжірибе барысында №1 МОДЕЛЬ тұрақты болды, бірақ қалақтар айналмады. Олар дірілдеді, содан кейін диірмен корпусына жиналып қалды.

Мен, № 1 модельді аяқтау керек деп шештім. Мен қалақтарға екінші бекіткіш жасадым. Ол қалақтардың бөтелкеге жақындауына жол бермейді. Содан кейін мен диірмендердің суретін тағы бір рет қарап, қалақтарды сәл еңкейтіп, бүктім..

Қайта тәжірибе жасағанымда №1 МОДЕЛЬ бұралды. Тәжірибе соңында мынадай қорытындыға келдім:

а) су негізі бөлім – тұрақты, пластикалық корпус-сенімді;

б) картон диірменінің қалақтары жеңіл және сенімді;

в) қалақтардың айналуы – біркелкі емес, шатыстырылған;

г) түтіктен бекіткіштер-сенімді емес, қатты жел кезінде осьтен ұшады;

д) ось айналмайды, ал қозғалыс индикаторы да, айналымдар саны есептелмейді;

е) мұндай модельмен желдің күші туралы қосымша зерттеулер жүргізу мүмкін емес.

Менің ойымша, айналу осіне арналған материалдар өте жақсы таңдалмаған. Зерттеуді жалғастыру үшін проблемаларды шешу қажет:

а) айналу осін дайындау технологиясын өзгерту,

Ә) қалақтарын білікке бекітуге арналған материалдарды олар ұшып кетпеуі үшін өзгерту;

в) қалақтарының пішінін өзгерту арқылы біркелкі айналуына қол жеткізу.

№2.Металдан жасалған айналу осі бар модель

Мен, №2 модельдің осьін металл спицадан жасадым, ол диірмен корпусына мүлдем тиіп кетпеуі және қанаттарымен еркін айналуы үшін пластик түтігінің ішіне қойдым. Мен қалақтардың бекітпелерін жеңіл тығыннан жасадым, олар осьте тығыз ұсталады Сынақ барысында №2 модельдің айналмалы бөлігі жақсы нәтиже көрсетті.

№ 1 модельдің кемшіліктері жойылып, келесі нәтижеге қол жеткіздім:

а) қалақтарын оське жақсы бекіту, қанаттары дірілдемеді;

Ә) ось қалақтарымен бірге айналды;

в) айналу индикаторы айналды, мен айналымдарды есептей аламын;

г) бірақ, өкінішке орай, айналу біркелкілігі нәтиже бермеді, индикатордың айналуы тежелді.

Мүмкін қалақтардың пішіні?

Менің модельімдегіге қарағанда, нағыз диірмендердің құрылысы сәл өзгеше екен.

№3 Нағыз диірмендер сияқты қанаттары бар модель

Жаңа қалақтар жасау үшін, пластикалық бөтелкенің тығынында, үстіңгі бөлігінде пластикалық түтіктер үшін пышақпен 4 тесік кесіп тастадым. Құрылымды айналу осіне қою үшін қақпақтың ортасында тағы бір тесік жасадым. Мен түтіктерді штепсельге көлденең қойдым-Бұл бағыттағыштар.

Мен оларға қалақтар үшін саңылаулар жасадым, қанлқтарымды салып, оське қойдым. Мен гофр картонынан қанаттарын кесіп тастадым.

Әрі қарай, №3 МОДЕЛЬ –ге желді пайдаландым. Тәжірибе барысында модельде қалақтардың айналуы болды, бірақ кемшіліктер пайда болды. Гофрленген картоннан жасалған жаңа қалақтар үнемі бағыттаушылардан түсіп, айналу тоқтады.

Мен қалақтардың материалын қарапайым картонмен алмастыруға тырыстым, нәтиже бірдей болды, қалақтар құлады. Сонымен қатар, олар желден бүгіліп, іліп, бұрылды. Бұл әлі де біркелкі айналуға әкелді.

Мен қалақтардың осындай моделімен желдің күшін зерттеу мүмкін емес деген қорытындыға келдім.

Сондай-ақ, қалақтарды жасау үшін материалды зерттеу кезінде біз лайықты нәтиже алмаймыз, өйткені бір материал құлап кетеді, екіншісі бағыттаушыларға сәйкес келмейді және т. б. Сонымен қатар, мен диірменнің айналуының біркелкілігіне қол жеткізе алмадым, мүмкін себебі қалақтар түрінде емес, диірменнің негізінде ме?...

№4 Кардон қораптан жасалған модель

Мен, №4 модельдің корпусын картон қораптан жасадым, ал қалақтарын №1 Модельден алдым. Қорапта айналу осі үшін бір-біріне қарама-қарсы екі кішкене тесік жасадым. Мен, №2 модельден пластикалық түтіктің ішіндегі металл спицадан айналу осін, қалақтарын және айналу индикаторын алдым. Әрі қарай, №4 МОДЕЛЬ -мен желді пайдаланып тәжірибе жасадым.. №4 модельмен тәжірибе кезінде №1,2 және 3 модельдердің барлық кемшіліктері жойылды. Бірақ біркелкі айналу, сәтті болмады,тоқтаусыз жұмыс істемеді.

Барлық тәжірибелерден кейін Мен бұл диірмен корпусында емес, қалақтар түрінде емес, айналу механизмінде болуы мүмкін деген қорытындыға келдім. Металл осьтің еркін айналуына кедергі келтіретін нәрсе бар ма?

Мүмкін пластикалық корпус? Өйткені, оның диаметрі айналу осінің диаметрінен 2 есе көп.

Әрі қарай, мен айналу механизмінен ось үшін пластикалық корпусты алып тастадым, ал ось картон қорапта да, пластикалық артқы жағында да толығымен айналуды тоқтатты. Мен жетекшімнің және апамның көмегіне жүгіндім…

№5. Металл банкадан жасалған айналу осі бар модель

Алдымен біз 1,2,3 және 4 модельдерінің сынақ нәтижелерін 1-қосымшадағы кестеде жинақтап, талдадық. Және келесі қорытындыға келдік:

а) диірменнің негізі кез-келген материалдан болуы мүмкін, бірақ ауыр болуы керек

б) диірменнің корпусы кез-келген материалдан болуы мүмкін, бірақ міндетті түрде негізге мықтап бекітілген

в) ось -металдан немесе басқа тегіс материалдан жақсы, жақсырақ пластикалық корпуста болуы керек

г) қалақтардың конструкциясы - бір негізде жақсырақ, жеке бағыттағыштардағы қалақтардың нұсқасы толық зерттелмеген.

Жетекшім маған корпусты металл құмырадан жасаған дұрыс деп айтты (мысалы, кофе немесе шай). Бұл үйкелісті азайтады және ось тоқтаусыз айналады. Құмырадағы тесіктер пластикалық бөтелке мен қорапқа қарағанда тегіс және мықты болады.

МОДЕЛЬ пайда болды. Жетекшімнің кеңесі бойынша, мен үйкелісті азайту үшін жұқа металл қабатымен жабылған штепсельдермен алмастырдым. Мен қалақтарымды бір негізде, иілген жиектермен бөлмейтін етіп жасадым. Желмен жасаған тәжірибелерде бұл модель ең жақсы нәтижелерді көрсетті және келесі тәжірибеге қатысады. Бастапқы материалдар, өндіріс процесі, модель сызбалары, бояу процесі, жел сынақтары II-де ұсынылған.

II БӨЛІМ. Тәжірибе жасау

№1 тәжірибе: Жел көзін орнату үшін ең жақсы қашықтықты анықтау

Жел көзін орнату үшін ең жақсы қашықтықты эмпирикалық жолмен анықталады.

Қолданылатын жабдық:

А) диаметрі 14 см картоннан жасалған 4 қызыл қалақты диірмен,

б) қашықтықты өлшеуге арналған аспап – ұзындығы 2 м рулетка.

Нәтижелерді кестеге жазамыз:

Кестеден диірменнен 10 см қашықтықта жел ең күшті, ал 180 см қашықтықта жел өте әлсіз және барлығы диірменге әсер етпейтінін көруге болады.

Әр 20 см сайын қалақтардың айналуы қаншаға азаятындығын есептеймін:

Менің есептеулерім бойынша диірменнің айналуы үшін ең жақсы қашықтық – жел көзінен 40-60 см. Жел көзіне жақын немесе одан әрі диірмен қалақтары айналуы баяулайды. Жетекшім екеуміз жел көзінен қалақтардың үш ұзындығына тең қашықтықта қалақтардың жақсы айналады деп есептедік. Енді кез-келген модель үшін біз жел көзінен қолайлы қалақтар айналатын қашықтықты бірден таба аламыз. Бұл болжамды келесі тәжірибелерде дәлелдеуге тырысайық. 40см: 14см ≈ 3 есе

№2 тәжірибе: Қанаттардың өлшемдерін анықтау 9

Қалақтар үшін ең жақсы өлшемді эмпирикалық жолмен анықтаймыз. Қалақтардың тәжірибелік үлгілерін дайындаймыз:

№ 1-диаметрі 14 см,

№ 2-диаметрі 19 см,

№ 3-диаметрі 9 см.

Мен қалақтарды ауыстырып, кесу индикаторының айналу санын өлшеймін. Зерттеу үшін ең жақсы 40 см қашықтықты емес, айналу индикаторының жылдамдығын есептеу үшін көзге ыңғайлы қашықтықты алдым..

Нәтижелерді кестеге жаздым:

	модель №1	модель №2	модель №3
Айналым саны	16	12	33
			770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Физика пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ