. Табиғи талшықтардан жасалған маталардың қасиеттері. Матаның өң және теріс жағы.6 сынып

Сыныбы: 6
Күні: 28.11.2017 Пәні: Технология Мұғалім: Қойшыбаева М.Е.

Сабақтың тақырыбы:
Табиғи талшықтардан жасалған маталардың қасиеттері. Матаның өң және теріс жағы.

Сілтеме
6 сыныпқа арналған Технология оқулығы
(Н.А. Якупова, А.Л.Калашникова, Р.Ш. Алимсаева, И.А. Развенкова)

Жалпы мақсаты:
Oқушыларға химиялық талшықтардың түрлерін, қасиеттерін түсіндіру, олардың өндіру технологиясымен таныстыру.

Күтілетін нәтиже:
Химиялық талшықтардың қасиеттері. Жасанды және синтетикалық талшықтардан жасалған маталар.Шеберлікке баулу, үнемділікке, тиянақтылыққа, әдемілікті сүйе білуге тәрбиелеу.

Сабақтың ғылымилығы:
Халқымыздың ежелден келе жатқан ата кәсібін жалғастыруға туралы қосымша материалдар қолдану.


Сабақтың түрі:
Аралас.

Пән аралық байланыс:
Тарих, Биология, Химия, Әдебиет.


Негізгі дереккөздер:
Оқулық, интернет материалары.

Ресурстар:
Маркер, А4, оқулық, суреттер, мұғалімге арналған нұсқаулық, плакаттар.

Қолданатын әдіс- тәсілдер:
Оқыту мен оқудағы жаңа әдістер: Төрт түлік малдың суреті,сызба нұсқа,осы төрт түлік малдың тек сүтінен даярланған тағам түрлерінен көрме.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру
(4 мин)
-Оқушылармен сәлемдесіп, көңіл-күйлерін сұрау;
-Сыныпты түгендеу;
-Психологиялық дайындық;
-Оқушылар зейінін сабаққа аударып, үй тапсырмасын тексеру;
-Оқушыларды топқа бөлу;

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
(10 мин).

























ІІ.Топтық жұмыс
(12 мин)






















































Жеке жұмыс
(5 мин)
" Жүн және жібек маталар".
Қауіпсіздік ежелерін еске түсіру.Инені арнаулы қобдишаларда ұстау керек. Инені киімге қадауға, ауызға салуға болмайды.Қайшыны арнаулы қобдишада ұстау керек, қайшыны ашық қалдыруға болмайды. Жолдасың қайшымен жұмыс істеп жатқанда көңілін бөлме.ІІ. Оқушылардың білімін бақылау.Жаңа тақырыпты бастамас бұрын ізгілендіру диаграммасы арқылы оқушылардан:- Не білемін?- деген сұраққа дәптерлеріне жауап жазғызамын.Өздерің білетіндей, мата негіз жіптері мен арқау жіптерін өріп тоқу арқылы жасалады. Әрбір жіп бірнеше ширатылған жіңішке талшықтардан құралған. Тоқыма талшықтары өздерінің қасиеттері бойынша әр алуан. Олар шығу тегіне, құрамына және өндіру тәсіліне қарай ерекшеленеді.Сендер өткен кластарда өсімдіктекті мен жануартекті маталармен таныстыңдар. Табиғи маталар денсаулыққа пайдалы табиғи талшықтардан тоқылады, бірақ оларды өндіру - мол еңбектенуді қажет ететін және аса қымбат процесс. Химиялық талшықтардан жасалған маталарды өндіру аз еңбекті қажет етеді және арзан.
Жоспар:
1.Табиғи талшықтардан жасалған маталардың қасиеттері.
2. Матаның өң және теріс жағы.



Химиялық талшықтарды жасау ерекшелігі сол, оның қалыпталу процесі бір мезгілде оны иіру де болып табылады.Жасанды талшықтарВискозалы АцетаттыСыртқы түрі әдемі, табиғи маталарға ұқсас келеді. Өңі күңгірт немесе жылтырлау. Мақтаға қарағанда ылғалды жақсы сіңіреді, бірақ төзімділігі жағынан тозуға бейім. Вискозалық талшықтан айырмашылығы - шикізаттың сірке немесе күкірт қышқылымен өңделуінде. Асетум латын тілінен аударғанда – сірке қышқылы, сондықтан талшық ацетатты деп аталады.Ацетатты талшықтардан жасалған маталар табиғи жібекке ұқсас, өте әдемі, өң жағы жылтырлау, созылғыш, қыртыстанбайды, пішінін жақсы сақтайды. Ацетат қатты қызуға төзбейді, 210 С темп. бүрісіп қалуы мүмкінКемшілігі: ылғалды жағдайда беріктігін жоғалтады(50%); тез отырып, қатты қыртыстанады Ылғалды жағдайда беріктігін жоғалтады; ауаөткізгіштік және ылғалсіңіргіштік қасиеті нашарСинтетикалық талшықтарполиамидті полиэфирлі полиакрилонитрилдікапрон, дедерон, нейлон лавсан, полиэстер нитрон, акрил, эластан(лайкра)Ең берік талшықтар, ылғал күйінде де беріктігін сақтайды. Қолмен сипағанда қаттылау, өң жағы тегіс, беріктігі жоғары, жууға төзімді, өңі кетпейді, аз қыртыстанады, күйе түспейді, өтектеуді қажет етпейді. Берік, жұмсақ және иілмелі талшықтар, қыртыстанбайды, оларды маталардың беріктігі мен созылғыштығын арттыру үшін әртүрлі талшықтармен жиі араластырады. Бұйымдағы қатпарлар жуу мен тазалаудан кейін де сақталады. Лавсан талшықтарын табиғи талшықтарға (жүн, мақта, зығыр) қосып, көйлекке арналған маталар,, трикотаж шығарады Ең төзімді, берік, жылы, үлпілдек талшықтар. Олардан жасалған маталар жүнге ұқсас, трикотаж бұйымдарын, иірілген жіп дайындау кезінде пайдаланылады. Жүн, мақта, вискозаға қосып көйлектік және костюмдік маталар әзірленеді.Капрон маталардың кемшілігі: жоғары температураға төзбейді, сусымалылық, сетінегіштік, ылғалсіңіргіштік. Таза күйінде лавсанды жіптер, техникалық маталар, жасанды тері, кілем жасау үшін қолданады. Кемшілігі жоғары температураға төзбейді. Эластанды. көбінесе басқа талшықтармен қосып пайдаланылады. Денеге жабыстыра киетін шалбар, джинсы, трикотаж, шұлық жасау кезінде қолданады.Постер құрау.

2 - тапсырма.
Қайсысы артық ойыны арқылы оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін тексеру:- мұнай, таскөмір, ағаш, табиғи газ.- нитрожібек, вискозалы жібек, ацетатты жібек, табиғи жібек.- капрон, зығыр, дедедрон, нейлон.- талшық, мата, жіп, ацетум.- жібек, жүн, кримплен, мақта.
10 мин ішінде үй тапсырмасын орындап, сұрақтарға жауап береді.



























Оқушылар қорапшадан өздеріне ұнайтын түске сай маркерлер алады.


























































Дәптермен жұмыс.

IV.Сергіту сәті
(2 мин)
Қыдырып қайтайық! би билеу
Оқушылар сергиді.

V.Жинақтау
(3мин)


1. Химиялық талшықтарды алу үшін қажетті шикізат түрлері?2. Қандай талшықтарды жасанды деп атайды?3. Сендердің киімдерің қандай матадан тігілген?4. Мата талшықтарын білу үшін нені білу керек?5. Синтетикалық маталар қандай қасиеттерге ие?6. Жаздық көйлектерге арналған маталардың құрамы қандай болуы керек?
Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

VI.Бағалау
(2мин)

Кері байланыс
3 минут





VIII.Үйге тапсырма.
Табиғи талшықтардан жасалған маталардың қасиеттері. Матаның өң және теріс жағы.
Оқушылар үй тапсырмасын орындайды.