Абайлаңыз, Қызылша!

Абайлаңыз, Қызылша!

Тұрлықожа Т.Ә., Әмзе А.М., Узбекова Д.Ә.

Бостандық аудан Санитариялық – эпидемиологиялық бақылау басқармасы мамандары

Вакцинацияға қарсы қозғалыстың белсенді өсуіне байланысты вакцинацияланбаған адамдардың едәуір үлкен қабаты жиналды. Соңғы уақытқа дейін тек оқулық беттерінде кездескен инфекциялар қайтадан өзекті болуда. Осыған байланысты өте қауіпті жұқпалы аурулардың бірі — қызылша туралы ақпарат бергім келеді.

Алматы қаласында қызылшаның таралу белсенділігі 2023 жылдың көктемінен бастап байқалады. ДДҰ мәліметтері бойынша 2017 жылдың қорытындысы бойынша Еуропада қызылшамен сырқаттанушылық 2016 жылмен салыстырғанда 3 есеге өсіп, 21 мыңнан астам инфекцияны құрады.

Қызылша ауруы жыл бойы тіркеледі, оның күзгі-қысқы және көктемгі кезеңдерінде жоғарылауы байқалады. Статистикаға сәйкес, қызылша бүкіл әлемдегі жас балалар арасындағы өлімнің негізгі себептерінің бірі болып табылады. Бұл үшін бірқатар себептер бар. Біріншіден, қызылша вакцинацияланбаған адам үшін 100% -дерлік жұқпалы! Инфекция көзі науқас адам болып табылады, бірақ ол инкубациялық кезеңнің соңғы 1-2 күнінде, яғни аурудың алғашқы белгілері пайда болғанға дейін жұқпалы болады. Түшкіру, жоғарғы тыныс жолдарынан шырыш тамшыларымен жөтелу кезінде қызылша вирусы өте оңай және тез таралады, желдету жүйесі арқылы жабық ауа ағынымен сыртқы ортаға еніп, айтарлықтай қашықтыққа, көрші бөлмелерге, баспалдақ алаңдары арқылы басқа қабаттарға, басқа пәтерлерге таралуы мүмкін.

Инкубациялық кезең орта есеппен 21 күнді құрайды. Ауру температураның 38,5–39,0 С дейін көтерілуінен басталады, мұрыннан су ағу, құрғақ обсессивті жөтел, конъюнктивит белгілері, фотофобия пайда болады. Содан кейін аурудың 3-4 күнінде құлақтың артында, бетте бөртпе пайда болып, біртіндеп бүкіл денеге және аяқ-қолдарға таралады. Бөртпелердің бірінші күнінде температура ең жоғары мәндерге 40С дейін жетеді және бүкіл кезең бойы жоғарылайды. Содан кейін бөртпе түсі қарайя бастайды, қоңыр түске айналады, пигментация кезеңі 7-10 күнге созылады.

Қызылша кезінде аурудың кез-келген кезеңінде асқынулар пайда болуы мүмкін. Бұл көбінесе иммунитеттің төмендеуімен және бактериялық инфекцияның қосылуымен байланысты. Сондай-ақ, вирустың өзі өлімге әкелетін пневмония, менингит, энцефалит сияқты күрделі асқынуларды тудыруы мүмкін.

Ең бастысы, қызылшаны емдеудің нақты әдісі жоқ. Ауру тек симптоматикалық емделеді.

Вакцинацияланбаған және қызылшамен ауырмаған балаларға қызылшамен ауырған адаммен байланысқан сәттен бастап 21 күн ішінде балалар ұжымына жіберілмейді. Өкінішке орай, соңғы кездері кейбір ата-аналардың балалар ұжымдарында (мысалы, мектептерде) барлық жауапкершілікті түсінбеу немесе білмеу үшін уақытша оқшаулану кезеңін жасыру үрдісі байқалды және олардың балалары инкубациялық кезеңде үйірмелер мен секцияларға баруды жалғастыруда және басқа балаларды жұқтыру қаупіне ұшыратады.

Қызылша өте жұқпалы және оны тек вакцинация, маска немесе иммуномодуляторлар арқылы қорғауға болады, ешқандай вирусқа қарсы препараттар инфекциядан қорғауға көмектеспейді.