Адамның шығу тегінің дәлелдемелері. Адам мен адам тәрізді маймылдардың ұқсастығы және айырмашылықтары

Сынып 9а

Тақырыбы

Адамның шығу тегінің дәлелдемелері. Адам мен адам тәрізді маймылдардың ұқсастығы және айырмашылықтары

Жалпы мақсаты

Адамның шығу тегімен және адам тәрізді маймылдардың ұқсастығын, айырмашылықтарын таныстыра отырып, эволюциясының негізгі кезеңдеріне жалпы шолу арқылы органикалық дүниенің тарихи даму заңдылықтарының ақиқаттығына көз жеткізу

Күтілетін нәтиже

Оқушылардың эволюциялық білімдерін тереңдете отырып, Адамның табиғаттағы орны туралы жеке көзқарастарын дәлелді түрде тұжырымдай біледі, дағдысын қалыптастырады, дамытады

Сабақ кезеңі

Жоспар мазмұны, модульдер

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Ресурстар, деректер

І Кіріспе

2-3 мин

Психологиялық ахуал

Ұйымдастыру кезеңі

Тұлғааралық байланысты орнату

Сыныпқа кірген оқушылармен жылы шыраймен сәлемдесу.

Сыныптың сабаққа деген көңіл-күйін анықтау. Мақал-мәтелдің жалғасын табу арқылы топ құрып, бөлу.

• 1 – топ

• Адам ақылымен бай, 
  Жер дақылымен бай.

• 2 – топ

• Саналы адам
  Сағыңды сындырмас,
  Санасыз адам
  Жағыңды тындырмас.

• 3 – топ

• Ақылсыз адам айқай келеді,
  Жан-жағын жайпай келеді.
  Ақылды адам жай-жай келеді,
  Жан-жағын байқай келеді.

• 4 – топ

• Адамды түсіне қарап таныма, істеген ісіне қарап таны.

• 5 – топ

Адамды еңбек көркейтеді, 
Ағашты миуасы көркейтеді.

Топқа бөлінеді, барлық ойларын сабаққа аудару қолдарын ұстап көшбасшы сәттілік тілейді, әр топқа ат қояды

Тұсаукесер

Негізгі бөлім

Оқыту мен оқудағы жаңа әдіс тәсілдер

СТО

Тақырыпты ашу

СТО

СТО

• Мезазой заманының қай кезеңінде көне құс – археоптерикс пайда болды – юра

• Қазіргі тіршілік заманы – кайназой

• Фотосинтездің нәтижесінде жердің үстіңгі қабаты мен атмосфераның құрамы өзгеріп , оттек мөлшері арта түскен заман - протерозой

• Ең көне, алғаш тіршілік пайда болған заман – архей

• Құрылысы қарапайым жасушасында ядросы жоқ организмдер –прокариоттар

• Саналы адам пайда болған кезең – антропоген

• 1892ж вирусты ашқан ғалым – Ивановский

• Организм түрін қосарлы атпен атауды ұсынған ғалым – Линней

• жасушасында ядросы бар организмдер –эукариоттар

• Бактерия жасушасында болатын вирус – фаг

• Тіршіліктің жасушалық емес формасы- вирус

• Органикалық дүниенің жүйелік топтарының жоғары деңгейі - империя

Әр тапсырмадан соң ынталандырады, «Жарайсың», «Өте жақсы», басбармақ арқылы,

Жаңа тақырыпты 5 бөлікке бөліп, оқушылар ЖИГСО әдісімен меңгереді.

Жаңа сабақтың мазмұнын түсіну үшін, әр топқа тапсырма береді

• 1 – топ “Антропология” АССОЦАЦИЯ

• 2 – топ “Адамның жануарлар дүниесіндегі жүйелік орны” СЫЗБАНҰСҚА

• 3 – топ “Рудименттік және атавизмдік белгілер” КЕСТЕ ТОЛТЫРУ

• 4 – топ “Адам мен адам тәрізді маймылдардың ұқсастығы және айырмашылықтары”

ВЕНН ДИАГРАММАСЫ

• 5 – топ “Еңбек. Қоғамдасып тіршілік ету”

• ПОСТЕР

Әр тапсырмадан соң ынталандырады «Жарайсын!»

Оқушылар ойланып, сұрақтарға жуап береді

Оқушылар бірін бірі қолдайды

Оқушылар өз беттерімен меңгеріп, бөліседі.

Постер пайдалану арқылы жаңа сабақты бір-біріне түсіндіреді

слайд

карточкалар

Түрлі-түсті карандаш, маркерлер

Екі жұлдыз, бір тілек

1 -топ

Адамның жануарлар дүниесіндегі жүйелік орны 2 топ

• Хордалылар типі.

• Омыртқалылар тип тармағы.

• Сүтқоректілер класы.

• Ұрықжолдастылар класс тармағы.

• Маймылдар (приматтар) отряды.

• Адамтектес маймылдар отряд тармағы немесе тартанаулылар тобы.

• Адамдар тұқымдасы.

• Адамдар туысы

• Саналы адам түрі

Рудименттік белгілер

Атавизмдік белгілер

Алыс ата тектеріне тән болған мүшелер қалдықтар (рудимент) деп аталады. Олар өз мәнін жойғанмен де түр бойында сақталып қалады.

Мысалы: соқырішек, құлақ айналасындағы бұлшық еттер, терідегі түктер, құйымшақ, т.б жатады

Барлық қалдықтардың саны 200-ге дейін жетеді. Бұл мүшелер өмір бойы, әдетте, пайдаланылмайды, алайда біздің ата тектерімізің генінде болып, дамығандықтан, сақталып қалады.

Арғы тектік белгілер (атавизм) - бұл алыс ата тектерге тән белгілердің жеке дарақтарда пайда болуы, қайталануы. Мәселен, нәрестенің құйрықты болып, қосымша бездері (көпемізікті) немесе бүкіл денесін түк басып тууылуы мүмкін. Олардың пайда болуы біздің хромосомаларымызда адамтектес маймылдарға қарағанда алысырақ ата тектерің гендері бар екенін дәлелдейді.

Келісемін

Келіспеймін

Бейтарап – тақырып бойынша емес

Ч.Дарвин “Адам мен адамтәрізді маймылдардың арғы ататегі бір” деген тұжырым жасады.

Әр қарай оқушылар өздері жалғастырады.

Адамтәрізді маймылдың хромосома саны 46

Адам нәсілінің 5 түрі бар