Әдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын арттырудың тиімді жолдары

Мәншүк Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжі

«Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» бөлімі

«Қорғауға жіберілді»

ПЦК төрайымы:

________________

«_____»________________2021ж

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Әдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын арттырудың тиімді жолдары»

Пәні: Қазіргі қазақ тілі оқыту әдістемесі, каллиграфия

Мамандығы: 0105000 «Бастауыш білім беру»

Біліктілігі: 0105083 «Ағылшынша білімі бар бастауыш білім беру мұғалімі»

Тобы: ББ-П-17

Орындаған: Орақова Гүлжан Асылбекқызы

Ғылыми жетекшісі: Орманова Зоя

Бағасы: «_____»

Қызылорда, 2021ж

ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

МАЗМҰНЫ

I.КІРІСПЕ_______________________________________________________________3

II.НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1- ТАРАУ. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

1.1. «Қызығушылық» ұғымының жалпы сипаттамасы____________________________5

1.2. Жаңартылған білім беру бойынша оқушылардың шығармашылығын арттырудың маңызы,мақсат- міндеттері__________________________________________________7

1.3. Әдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың қызығушылығын арттыру_________________________________________________________________11

1. 4. Өзіндік жұмыс барысында оқушылардың танымдық қызығушылығын қалыптастыру ____________________________________________________________13

2- ТАРАУ. БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

2. 1. Бастауыш мектеп жасындағы балаларды оқуға баулудың тиімді әдістері__________________________________________________________________16

2.2. Әдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың оқуға деген қызығушылығын дамытуға бағытталған тапсырмалар жинағы __________________________________18

III.ҚОРЫТЫНДЫ_______________________________________________________28

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР_______________________________________29

КІРІСПЕ

Өзектілігі. Қазіргі замандағы балалардың жаппай оқуы ең өзекті мәселе болып табылады. Рухани сезімдер мен жеке қасиеттерді қалыптастырудың және жақсартудың жалпыға танылған, талассыз құралына айналатын әдебиеттерді ойлана отырып оқу, кітаптар туралы ойлау. Бастауыш сынып оқушысының жеке тұлғасы оның оқыған кітаптарының әсерінен қалыптасады, сондықтан рухани-адамгершілік құндылықтарды бір ұрпақтан екінші ұрпаққа аудармашы рөлі әдебиетке жүктелген. Кітап оқу бала мен кітап арасындағы диалогтың түріне айналатыны сөзсіз, бұл еңбекқорлықты, ақыл мен жүректің жұмысын қажет етеді.
Сондықтан бастауыш мектепте оқу сабақтарының басты міндеті - кішкентай мектеп оқушысынан «дарынды оқырман» қалыптастыру міндеті.

Қазіргі балаларда оқуға деген қызығушылықтың төмендеуі байқалады. Мұның себептерінің бірі - кітаптардан басқа көптеген ақпарат көздерінің пайда болуы, бұқаралық ақпарат құралдары, интернет және басқалары. Бастауыш мектепте оқушылардың оқуға деген қызығушылығының төмендеу себебі де оқу процесінің жетілмегендігінде. Бастауыш мектеп оқушыларының оқырмандарының қызығушылығын қалыптастырудың тиімді технологияларын іздеу қажет. Кішкентай оқырман өзін кітап ортасында мақсатты бағдарлай алуы үшін оның эмоционалды және ақыл-ой белсенділігін көрсетуі қажет. Оқырмандардың қызығушылығы баланы кітапты алуға, онда жазылғанды оқуға, эмоционалды жағымды ләззат алуға және оқығаннан алған әсерін көрсетуге итермелейтін күш ретінде әрекет етеді.

Бастауыш мектеп жастағы оқушының оқуға деген қызығушылығы - бұл танымдық қызығушылықты дамытумен, оқушының танымдық іс-әрекетімен байланысты құбылыс, эмоционалды бояумен сипатталады, шығармаға қатысты өзіндік оқу позициясының болуы, тұрақты ішкі мотивация оқу іс-әрекетін жүзеге асыру. Әңгімелер жазу сонымен қатар кіші жастағы оқушылардың оқуға деген қызығушылығын қалыптастырудың тиімді әдісі болып табылады. Әдебиеттік оқу сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру өзекті проблемалардың бірі болып табылады.

Зерттеу нысаны: бастауыш сынып оқушылары.

Зерттеу пәні - бастауыш мектепте оқушылардың оқуға ынтасын арттыруда балалармен жұмыс жасаудың педагогикалық шарттары.

Зерттеу жұмысының объектісі. Бастауыш сынып оқушыларының әдебиеттік оқу сабақтарын оқуға қызығушылығын арттыру.

Курстық жұмыстың мақсаты - бастауыш мектеп оқушыларының оқуға деген қызушылығы мен шығармашылық қабілетін дамыту. Оқушылар арасында оқуға деген қызығушылықты дамытуға бағытталған сабақтар мен тапсырмалар жиынтығын құру, тексеру және тиімділігін дәлелдеу.

Мақсат келесі міндеттер арқылы іске асырылады:

1. Осы тақырып бойынша әдістемелік, психологиялық және педагогикалық әдебиеттерді талдау.

2. Бастауыш мектеп жасындағы балалардағы балалар әдебиеті шығармаларына қызығушылықты дамытудың ерекшеліктерін ашу.

3. Кіші жастағы оқушылардың көркем шығармаларды оқуға деген қызығушылығын дамытуға қолайлы психологиялық-педагогикалық жағдайларды негіздеу.

4. Кіші жастағы оқушылардың оқуға деген қызығушылығын дамытуға бағытталған сабақтар мен тапсырмалар жиынтығын әзірлеу, тексеру және тиімділігін тексеру.

Күтілетін нәтиже: Бастауыш мектеп жасындағы балалардың еңбек біліктерін шығармашылығын дамытудың психологиялық, педагогикалық ерекшеліктерін ескере отырып оқушылардың шығармашылық қабілеттерін, оқуға деген танымдық қызығушылығын арттыруға бағыттау. Білім беру тұжырымдамасынан, Ы.Алтынсаринның, Ә.Науидың, Л.С.Выготскийдың еңбектеріне сүйене отырып жаңартылған оқу-тәрбие бағдарламасына жаңашылдық енгізу.

Зерттеу әдісі: Бақылау, эксперимент, теориялық әдебиетті талдау, оқушылардың шығармашылық жұмысы.

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспе, 2 тарау, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1-ТАРАУ. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

1.1. «Қызығушылық» ұғымының жалпы сипаттамасы

Қызығушылық - бір нәрсе туралы жағдайға қарай білуге құмарлық, дүниедегі заттар мен құбылыстарды танып-білуге бағытталған адамның жеке ерекшеліктерінің бір көрінісі.

Оқуға деген қызығушылық жаңалық емес. Бұрынғы көптеген дидактика оның маңыздылығын алға тартты. Классикалық педагогикадағы мәселені әр түрлі түсіндіруде әркім оның негізгі қызметіне оқушыны оқуға жақындату, тілегін ояту, оқушының қызығушылығын ояту үшін оқушының қызығушылығын тудыру үшін оны ілмектеуге назар аударды, онсыз оның сәтті дамуы мүмкін емес.

Әдебиетке деген сүйіспеншілік бастауыш мектепте оқу сабағынан басталады, дәл осы жерде балаға әдебиет әлемін зерттеуге қосылуға, жалпы кітап оқуға деген қызығушылығын қалыптастыруға мүмкіндік беру керек.
Қызығушылық мәселесін теориялық және практикалық тұрғыдан шешудің ғылыми тәсілінің негізін қалаушы ұлы чех мұғалімі Ю.А.Коменский деп атауға болады. Ол өзінің әйгілі «Ұлы дидактика» кітабында, ең алдымен, пәннің артықшылығын, ләззатын және тек жағымды жақтарын дәлелдей отырып, оқушыларды сол немесе басқа кәсіпке қызықтыру керек екенін атап өтті. Я.А.Коменский бұл мәселені шешудің білім мен тәрбие беру үдерісімен, мұғалімнің жеке басымен және ата-аналардың балалар алдында оның құрметіне ата-аналарды жан-жақты қолдаумен байланысын орнатты (өйткені махаббат пен әсер ең маңыздысы еліктеуге деген құштарлықты тудыратын маңызды құралдар).

20-жылдары Л.С.Выготский, 60-жылдары Л.И.Божович, В.В.Давыдов, Л.В.Занков бастауыш білім беруді танымдық қызығушылықты дамытуға ең қолайлы деп бөліп көрсетті. 50-60 жылдары бастауыш мектеп оқушысының білім қызығушылықтарының ерекшеліктерін А.К.Абдуллаев, М.Ф.Морозов, М.Ф.Шибаев зерттеді. Олар оқуға деген қызығушылық көбінесе ойын-сауықпен емес, оқушылардың интеллектуалды белсенділігімен байланысты болатындығын анықтады, сондықтан бастауыш мпектеп жасындағы оқушыларда оқу жұмысының күрделі түрлеріне басымдық беріледі [1, 25б].

Ғалымдардың зерттеулері талантты және тамаша деген есімді жиі қоятын адамдардың жағдайлары, шарттары мен құралдары нормадан ауытқу емес, норма екендігіне бағытталған. Адамның пікірлерін босату, оның тиімділік коэффициентін жоғарылату және ақырында табиғаттың оған берген ең бай мүмкіндіктерін жақсылықпен пайдалану үшін жалғыз қорытынды жасалады. Сондықтан соңғы жылдары танымдық іс-әрекеттің жалпы әдістерін қалыптастыру туралы мәселе туындағаны маңызды.
Қызығушылықтың көптеген мағыналары бар. Сізге бірдеңе қызықтыруы мүмкін, бірдеңе қызықтыруы мүмкін. Бұл әр түрлі нәрсе, дегенмен, олар бір-бірімен байланысты. Біз өзімізді мүлдем қызықтырмайтын адамға қызығушылық танытуымыз мүмкін және жағдайларға байланысты біз үшін мүлдем қызық емес адамға қызығушылық танытуымыз мүмкін.
Қызығушылықтар бейімділікке айналуы мүмкін - қандай-да бір қызметпен айналысуға деген тұрақты ниет, осы іс-әрекеттің қажеттілігі.
Нақты бейімділік көбінесе шындықтың әртүрлі құбылыстарына деген тұрақты, табандылықты және осы бағытта жұмыс істеуге деген қызығушылық пен ниетті біріктіреді.

Адамға өте күрделі және маңызды білім ретінде қызығушылық әртүрлі тұжырымдамаларға ие.

Әр түрлі ақпарат көздері «қызығушылық» сөзіне әр түрлі анықтама береді: 1. Энциклопедияда екі мағынада жазылған:

1) әлеуметтануда, экономикада - оларға қатысқан адамдар мен әлеуметтік топтардың нақты іс-әрекеттерінің (мотивтерінің, идеяларының және т.б.) негізінде жатқан әлеуметтік іс-әрекеттердің нақты себебі.
2) психологияда - оқушылардың пәнге өзі үшін маңызды және қызықты нәрсеге қатынасы. Қызығушылық пен мінез ерекшеліктерінің мәні, қызығушылық адамдардың мотивтері мен қажеттіліктерінің құрылымымен және дамуымен де, өзі иелік ететін шындықты игерудің формалары мен құралдарының табиғатымен де байланысты [13, 109-112б].

2. Педагогикалық көзқарас тұрғысынан: Қызығушылық дегеніміз - бұл адамның өзінің іс-әрекетінің мақсаттарын түсінуге бағытталғандығын қамтамасыз ететін танымдық қажеттілікті көрсету тәсілі [18, 32б].

3. Қызығушылық - бұл затты немесе құбылысты зерттеуге, қызметтің осы немесе басқа түрін түсінуге деген тұрақты ұмтылыс; «бірдеңе арасында болу» деген мағынаны білдіреді [5, 37б].

4. Қызығушылық дегеніміз - қоршаған ортаға объективті мазмұнды түсіну үшін танымдық іс-әрекетте жүзеге асырылатын, индивидтердің әлемге деген қалаған қатынасы [4].

5. И.Ф.Герберттің педагогикалық тұжырымдамасында қызығушылық тәрбие мақсаттарының бірі болып табылады және сонымен бірге анықтаушы принцип болып табылады, көп жағдайда - педагогиканың әдіснамалық-дидактикалық бірлігі.

6. С.А.Ананин бойынша, қызығушылық құндылығы
біріншісімен шектеледі, өйткені мақсатқа жетудің жолдары мен тәсілдері
оның табиғаты мен сипатына сәйкес болуы керек [7].

Қызығушылықты қанағаттандыру танымдық белсенділіктің жоғарылаған деңгейіне сәйкес келетін жаңа қызығушылықтардың пайда болуына итермелейді. Өзінің дамуының өсуіне деген қызығушылық тудыратын қандай-да бір іс-әрекетті жүзеге асыруға деген ұмтылыстың көрінісі ретінде бейімділікке айналуы мүмкін.
Осылайша, қызығушылық әр түрлі мағынада өте әртүрлі және жиі қолданылатын ұғым болып табылады. Қызығушылықтың мәнін түсінуде әлі күнге дейін бірыңғай пікір жоқ. Келіспеушіліктер оның шығу тегі мәселелерінде де, қызығушылықтың мазмұны мен құрылымын анықтауда да туындайды.

1.2. Жаңартылған білім беру бойынша оқушылардың шығармашылығын арттырудың маңызы,мақсат- міндеттері

Әдебиеттік оқудың алғашқы кезеңінің мұғалімінің басты міндеті - оқушының еш өзгертусіз оқитынына, тек оқып, оқып шығатындығына келу. , кітап материалы бойынша бастапқы: әңгімелесу, оқылған мәтінді талқылау, иллюстрация, өз бетінше жазуды бірлесіп құру. Ересек адамның өзі оқудың маңызы зор болады. Ол оған үлгі болады. Мысал ретінде оның кітапқа және оқуға деген сыйластық қатынасын айтуға болады [15].
Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың сабаққа дайындық ерекшеліктері:
1. Оқушы бастапқыда кітапқа деген көзқарасын эмоционалды түрде көрсете бастайды. Мәтінді оқумен байланысты балалардың тәжірибесі бастауыш мектеп үшін үлкен маңызға ие. Оқушы үшін кез-келген сезімді сезіну, сезіну қабілетінің маңызы бірнеше рет атап өтілген. В.Г.Белинский оқу процесінде ең маңыздысы оқушылардың мүмкіндігінше сезінуі және оларға жанашырлықпен қарауы керек деген.

2. В.Г.Белинский сөздің поэзиясы балаларға әсер ететіндігін, музыкалық шығарма сияқты, жүректен өтетінін, бастан айналып өтіп, оның уақыты болатынын атап өтті.

3. Бастауыш мектеп жасындағы оқырмандардың тағы бір ерекшелігі - көркем шынайы әлемді салтанатты түрде тану. Баланың дамуындағы бұл кезең аңғал тәжірибесіз реализм жасымен сипатталуы тегін емес. Бұл актерге қатысты, тірі, нақты ретінде; оны көбейту үшін сенімсіздік көрінісінде.

4. Бастауыш мектеп жастағы оқушылардың сөзге және көркемдік детальға жауаптылығының болуына назар аударған жөн.

5. Жеті жасар балаларға қандай-да бір формада өмір сүру қабілеті тән.

6. Кішкентай оқырманның келесі ерекшелігі - көркемдік формасы мен мазмұнына ешқандай реакция жоқ.
Баланы бастауыш сыныптардан бастап шығармашылық ойлауға, қалыптан тыс шешімдер қабылдай алуға, практикалық әрекеттерге дайын болуға әкелудің жолдарын көрсету керек. Шығармашылық — бүкіл тіршіліктің көзі. Адам баласының сөйлей бастаған кезінен бастап, бүгінгі күнге дейін жеткен жетістіктері шығармашылықтың нәтижесі. Бұған бүкілхалықтық, жалпы және жеке адамның шығармашылығы арқылы келдік. Әр жаңа ұрпақ өзіне дейінгі ұрпақтың қол жеткен жетістіктерін меңгеріп қана қоймай, өз іс-әрекетінде сол жетістіктерді жаңа жағдайға бейімдей, жетілдіре отырып, барлық салада таңғажайып табыстарға қол жеткізеді.

К.Д. Ушинский пікірін П.Ф. Каптерев одан өрі дамыта отырып, педагогикалық үрдіс оқушы мен мұғалімнің бірлескен әрекеті: бір жағынан, бұл - мұғалімнің бағыттаушы, ал екінші жағынан - оқушының өзіндік ішкі әрекеті. Ол оқушының белсенді білім игеруі мен қызығушылығына, талпынысына ерекше мән берді. Каптерев оқушының білімді игерудегі ішкі процестерін зерттеуді бірінші орынға қойды. Ең маңыздысы, бұл процестерге жағымды жағдайлар жасау дейді.

Қазақ мектептерінде дидактикалық міндеттерді шешуде Ы.Алтынсарин үлкен үлес қосты. Алтынсариннің мұғалім міндеттері туралы, қалай оқыту керек, қалай оқу керек деген талаптары біздің зерттеулерімізде маңызы болды. Ы.Алтынсарин бойынша оқытудың жеке әдіс - тәсілдеріне:

а) оқыту әдісі - бұл баланың білімге құштарлығын оятатын, кейіннен өз бетінше білім көтеруіне бастайтын жол;

ә) сабақта баланың ой-әрекетін жаттықтыру. «Маңыздысы, оқушының өз бетінше ойлана білуі.».

Тәуелсіз елдің тірегі – білімді ұрпақ, өркениет біткеннің өзегі – білім, ғылым, тәрбие дейтін болсақ, осының барлығының бастауы – бастауыш мектеп. Ал бастауыш буынның негізгі міндеті баланың жеке басын бастапқы қалыптастыруды қамтамасыз ету, оның қабілеттерін дамыту, адамзаттың асыл қасиеттерін оқушы бойына сіңіру.

Кейбір зерттеулерде оқушының танымдық белсенділігі – бұл интеллектуалды және кәсіптік дайындыққа бағытталған үздіксіз оқу үрдісі, оқу тиімділігі мен оқытудың ғылымилығы деңгейін оптималдандыру ретінде түсіндіреді

Баланың шығармашылық іс-әрекеттерін, ұлттық мәдениет пен рухани құндылықтарын тәрбиелеу ана тілі арқылы жүзеге асады. Осы пәннің маңызы туралы Ж.Аймауытов былай дейді: «Оқытатын пәндердің бәріне бірдей керекті, бәрін қаусырып, орап алатын пән - ана тілі екені даусыз. Ана тілін жақсы меңгеріп алмай, өзге пәндерді түсіну мүмкін емес. Ана тілін үйрену – сөздерді жаттау, олардың жүйесін, өзгеру заңдарын білу ғана емес, тіл үйренумен қатар, бала тілдің сансыз көп ұғымдарын, ойларын, сезімдерін, сұлу үлгілерін ойлау жүйесін, ой пәлсафасын да меңгереді». Ал ана тілін оқыту арқылы шығармашылық іс - әрекетті қалыптастыру дегеніміз - өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылу, іздену. Осыған орай В.В.Давыдов: «Бастауыш мектепте шығармашылық қабілеттіліктерді оқу әрекетінде көрінеді, даму өнімі - оқуға құштарлық, ынталылық» - дейді. Ал шығармашылық қабілет әр баланың табиғатында болуы мүмкін.[20]

Біздің міндетіміз оқушыға оның бойында көрінбей тұрған мүмкіншіліктерін ашып көрсету. Осы міндеттерді орындауға мұғалімге бірден-бір керегі – дұрыс, тиімді әдіс-тәсілдерді таңдап пайдалану.Мен өз тәжірибемде жаңа технологияларды қолдану арқылы біраз нәтижеге жеттім. Бұл жұмысты дұрыс ұйымдастырған жағдайда оқушының өз даму деңгейіне сәйкес ойы шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сөзсіз. Мұғалім оқушының өзін ізденуге жетелейді, ойлауға үйретеді, түрлі іс-әрекетке бағыттайды.

Оқушылардың танымдық ізденімпаздығы қалыптастыруға бағытталған шақтар түрлері төртке бөлінеді: «танымдық, коммуникативтік, шығармашылық , әдіснамалық».

Оқушылардың танымдық ізденімпаздығы арттыруда шығармашылық сипаттағы сабақтар түрлерін өткізудің маңызы зор.
Мұндай түрдегі сабақтардағы түрлі оқу жұмыстары оқушының шындық белсенділігін арттырып, оқу мен ойлау әрекетінің тиімді амал-тәсілдерін, яғни материалының негізгі ұғымдары мен тұжырымдарын айыру, жаңа материалды өткен материалмен салыстыру оларды белгілі жүйеге топтастырады және қорытындылау жасау сияқты амалдарды дайындауға үйренеді.

Шығармашылық сабақтардың жоспарын жасауда оқушының шығармашылық әрекетінің бағдарына сәйкестендіріп, олардың қабілеттері, ескерілуі тиіс. Оқушылардың шығармашылық әрекетін тудыратын сабақтарды өткізу жоспары мен кезеңдерін қарастырамыз.[№ 6, 17бет]
Шығармашылық сипаттағы сабақтардың жоспарын жасау үшін
тақырыбы, мақсаты, әрекет түрі және нәтижелері бір-біріне жуық
байланысты сабақтарды топтастырып, таңдап алуға болады. Жалпы бағдарламада көрсетілген пәндік сабақтардың әр тарауында жететін жетістіктері негізінде оқушылар білім алуда нәтижеге жетеді.

Оқушылардың шығармашылық әлеуетін көтеруді мұғалім алдына
мақсат етіп қояды. Мұғалім оқушы күйіне кіріп, олардың тақырыпқа қатынас әрекетін ойлайды, өтілетін сабақтың проблемасына қажет жағдайда жоспарланған сабақ мазмұны мен оқыту әдістеріне түзетулер енгізеді.
Сабақ тақырыбы бойынша мұғалім оқулықтар, кітаптар, әдістемелік кітаптар, басқа да материалдармен танысады. Мұғалім өзіне, оқушыларға мықты болатын мәселелерді іздестіреді. Осы мәселелер жөнінде көптеген материалдарды қарастырып, мамандардың пікірлерін ескере отырып, табу қажет.

Оқушыларды шығармашылық іс-әрекетке баулып, олардың белсенділіктерін, қызығушылықтарын арттыра түсу үшін әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға болады:

1. Балаларға белгілі тақырыпта әңгіме оқып, оқушыларға басқаша аяқтауға кілт боларлық сюжет ұсыну;

2. Әңгіменің, ертегінің сюжетін бастап беру, аяқтауды оқушыларға тапсыру;

3. Ертегіні ұжым болып тыңдау;

4. Ұнатқан кейіпкерлеріне мінездеме беру;

5. Қиялдау арқылы сурет салғызу, ролмен ойнату;

6. Арнайы тақырыпта пікірталас тудыру.

Сыныбымыздағы әр оқушының пән бойынша ізденімпаздық деңгейлері анықтаймын. Сонымен қатар пәнге қабілеттілігі, қызығушылығы анықталады. Шығармашылық әр оқушының жеке қабілеттері мен мүмкіндіктерін, танымдық іс-әрекеттері мен дағдыларының дәрежесін көрсетіп береді.

Шығар