Әдістемелік нұсқаулық.Музыка

«Шығармашылық» бөлімі бойынша 1 кіші тобында «Музыка» ұйымдастырылған
оқу іс-əрекетінің талданымына əдістемелік нұсқау


​«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетініңталданымынақысқаша
сипаттама: 1-шікішітобындағыбалалардыңмузыканытыңдау,танысəндердің
ерекшеліктерінтанибілужəнемузыканыестесақтаудағдыларынжақсыдамытаотырып,
музыкалықиллюстрацияларменсүйемелденгенəңгімелердіқызығушылықпентыңдай
білуге,əнніңмағынасынтүсінуге,танысəндердегідыбыстардыңжоғарылығын
ажыратуға,музыкалық-ырғақтыққимылдардыжасаудамузыкаменқимылдың
үйлесімділігінсақтауға,жалпыалғандабалаларғамузыкалықтəрбиеберудеоның
заңдылықтарыменқағидаларынсақтайотырып,балабақшаларғаарналғантиптік
бағдарламабойынша«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетінөткізудіңүлгілерін
жəнеқосымшаэлектрондықұралдарменқұралжабдықтардыңдайынкешенінұсынады;
балалардыңжасерекшелігінесайəнтыңдау,əнайтужəнемузыкалық-ырғақтыққимылдар
менқарапайымбиэлементтерінмеңгеругеүйрету,түрліаспаптардапедагогтің
басшылығымендыбыстаршығаруғаталпындыру,​музыкалықфразалардыңжоғарыжəне
төмендыбысталуынажырату,ырғақтыңжəнеəуенніңжекеекпініндұрысжеткізіп,əннің
сөзінесіндесақтайбілудағдыларынқалыптастырудыңжаңабағыттарыннегізгеалады;
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетіоқытутехнологияларыныңжаңатүрлерін
пайдаланаотырып,баланыңмузыкағақызығушылығынарттырудың,эстетикалық
қабылдауынқалыптастырудыңтиімдіжолдарынкөрсетеді;музыкалықшығармалар
негізіндебаланыңшығармашылықжəнедербесəрекетіндамытудыңəдіс-тəсілдерін
ұсынады.
«​Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетініңталданымынреспубликалық,облыстық,
қалалық,аудандық,ауылдықжерлердеорналасқанмектепкедейінгімекемелер,балалар
білімберуорталығы,балалардыдамытуорталығы,балаларшағынорталығы,балалар
инклюзивтібілімберуорталығы,балаларүйлері,жекеменшікбалабақшалардажəнеүй
жағдайындабалатəрбиесіменайналасқысыкелетіната-аналарғадапайдалануғаболады.
Соныменқатарзердебұзылысыбарбалалардытəрбиелеуменоқытудаосыталданымның
арнайыбағдарламағасəйкескелетінматериалдарындапайдалануғаболады.Соның
нəтижесіндебаладатанысөлеңдердітану,өлеңдеқайталанатынсөздергеқосылу,
қарапайымқимылдардымузыканыңсүйемелдеуіменорындау,шеңбердеорындалатын
қарапайымбиқимылдарынмузыканыңсүйемелдеуіменнемесепедагогпенбірлесе
орындағанөлеңніңмазмұнынасəйкесқайталаудағдыларынəтижеберуімүмкін.
«​Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетініңталданымындамуындакүрделі
бұзылыстарыбарбалалардытəрбиелеуменоқытудадапайдалануғамүмкіншілікбар.
Өйткені,бұлсанаттағыбалалардың2-4жасаралығындағыжасерекшеліктеріүшінойын
түріндеөткізілгенмузыкасабағыбалалардымузыкалықдыбысталу,ересекадамның
дауысынаэмоционалдыжақсыкүйінтанытументұрақтандыружəнемузыкажетекшісінің
қолдау көрсетуімен тығылмаш ойындарға қатысуға талпындырады.
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетіталданымыныңбастымақсаты:​заман
талабынасайжаңатехнологиялардыпайдаланаотырып,баланыңмузыкаға
қызығушылығыменэстетикалыққабілетінарттыруғажағдайжасау;т​үрліжанрлы
музыкалықшығармалар​түрлерітуралытүсінікберу;​музыкалық-ырғақтыққимылдарды
үйлесімдіорындаудағдыларынқалыптастыру;​мазмұндымузыкалықойындарда
қимылдардыңсипатынберугежаттықтыру;кейбірмузыкалықаспаптардыажыратабілу
қабілетін қалыптастыру.
«Музыка» ұйымдастырылған оқу іс-əрекеті талданымының басты міндеттері:
-ə​ртүрліжанрдағымузыкалықшығармалардытыңдаудыңережесінсақтау
қабілеттерін іске асыру;

-музыкалықдидактикалықжəнеқимылдыойындардықолдануарқылыбалалардың
шығармашылығын арттыруға жағдай жасау;
- балалардың əртүрлі музыкалық жанр түрлері туралы түсініктерін дамыту;
-музыкалық-ырғақтыққимылдардыпедагогпенбіргедұрысорындайбілу
дағдыларын қалыптастыру.
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетіталданымындақолданылған
əдіс-тəсілдер:
Ғажайыпсəт.​Күтпегенкейіпкердіңнемесеойыншықтыңкенеттенпайдаболуы
балалардың қызығушылығын оятып, шабыттандырады.
Шаттықшеңбері.​Сабақалдындабалалардыңкөңіл-күйлерінкөтеру.Шеңбердебір
біріменеркінқарым-қатынасжасауы;көркемсөздерайту,ыстықықыласбілдіріп,
баланың өзіне деген сенімін арттырады.
​Əңгімеəдісі.​Сабақтажаңаматериалды​түсіндіру,баяндау,қимыл,жаттығудыкөрсету,
ғажайыпсəт(кейіпкердіңаяқастыпайдаболуы),көркемсөзқолдануарқылыбалағажаңа
терминдерді(қимыл,шеңбер,секіру,ырғақ,би,айналу,аспап,жоғары,төмен)үйретуге
мүмкіндік береді.
Жаттығу.Əнтыңдаудажəнеəнайтуда,тынысалумендемшығаружаттығуларында,
қимылдарды​,​жаттығуларды,музыкалық-ырғақтыққимылдарды,биэлементтерін
меңгерту мақсатында қолданылады.
Қимылды жəнедидактикалық ойындар.​Сабақтабалалардыңтанымдық
қызығушылығыменқимыл-қозғалысынарттырып,жаңаоқуматериалыныңжеке
тəжірибесін жүзеге асыруға көмектеседі.
Шығармашылық жұмыс.​Балалардыңөзкүшіне,ептілігіменқабілетінесенімділігін
арттыру.
Бейнематериалдаркөру.​Оқуматериалыменжаңатақырыптың,қимылменжаттығудың
мазмұнын тереңірек ашуға мүмкіндік береді.
Кейіпкердісомдау.​Музыкалықкейіпкердісомдау(бауырсақəндетеді,қоянсекіреді,
қонжықмаймаңдайды,торғайсекеңдепжүреді)менəртүрлідыбыстарды(суағысы,
құстарəні,желуілі,жаңбыртамшысы)ажыратукезінде​қолданудабалаларсол
кейіпкерлерге ұқсауға тырысу мен қызығушылық пайда болады.
«Музыка» ұйымдастырылған оқу іс-əрекетінің ерекшелігі.
Басқасабақтарменсалыстырғандаосыоқуіс-əрекетікезіндебалаларүнемі
шығармашылықжəнеқозғалысүстіндеболады.Бұлжастағыбалалардыңжаңа
материалдықабылдауыменқимыл-қозғалысыбаяуболғандықтанүйретілетінəндер,
қолданылатынырғақтыққимылжаттығуларыдабалалардыңжасерекшеліктеріне,
физиологиялық жəне психологиялық даму ерекшеліктеріне сай алынған.
Жалпыперспективтіжоспарбойыншабөлінгенсағатсаны-54.Бізұсыныпотырған
əдістемелікталданымбойыншасағатсаны-36.Бұлайқысқартылыпалынусебебі,кейбір
тақырыптықəндерменматериалдаржəнемузыкалық-ырғақтыққимылдар,билер,
дидактикалықойындар,қимылдыойындардыбалаларбұлшақтабірденмеңгеріпкете
алмайды.Сондықтанбіраптаныңекісабағыныңтақырыбыбіріктіріліпқайталанады
немесеекітақырыптыңбіреуікүрделіболса,солтақырыпқайталанып,екіншітақырыпты
музыкажетекшісіменпедагогтіңшығармашылығынасай,балаларғақызықтыболуүшін
түрлендіріп алуға болады.
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетіндебалалармузыкалық-ырғақтыққимыл
жаттығуларынүнеміпедагогтіңбасшылығыменжəнекөрсетуіменорындайды.Оқу
іс-əрекетінеміндеттітүрдебірқимылдыжəнебірмузыкалықдидактикалықойынтүрі
алынады.Балаларқимылыбаяуболғандықтанмузыкалық-ырғақтыққимылжаттығулары
топпенорындалады.Педагогнемесеата-анабаламузыкалық-ырғақтықжаттығуды
орындағанкездеқауіпсіздікережесінестеншығармағаныдұрыс.Атапайтқанда,бір
орындатұрып,айналу,қолдарындағызаттарынсермеу,бірініңартынанбіріжүру,жеңіл
адымменжеңілсекіру,қарапайым«галоп»элементтері,қояншасекіру.Үлкендердің

жаттығулардыалдыменөздеріорындапкөрсетуітиіс,олүшінпедагогөзмамандығын
меңгергенбіліктімаман,ата-анамузыкалық-ырғақтықжаттығудыңқалайорындалу
ережесімен арнайы жете таныс болуы керек.
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетініңқұрылымыбалабақшаныңтиптік
бағдарламаталаптарынасайжүйелі,біріздіжəнебілімдік,дамытушылық,тəрбиелік
бағытта жүргізілуі шарт.
«Музыка» ұйымдастырылған оқу іс-əрекетіне қойылатын талаптар.
-сабақ жоспарының балалардың жас ерекшеліктеріне сай құрылуы;
-сабақөтілетінорынныңтаза,жарық,кеңболуы;алдын-алаауасыныңтазартылуы,
дымқылшүберекпенсүртілуі,сабақкезіндетерезеніңжабықболуыжəнебала
ағзасына қауіпсіз болуы;
-балакиімдеріменаяқкиімдерініңтаза,баладенесіменаяқөлшемінелайық
(əсіресе,аяқкиімніңкеңнемесетарболмауы),эстетикалықталғамменбала
денесіне ауа өткізіп тұратындай талаптарға сай болуы;
-балақолданатынқұралдардыңəрсабақсайынтазартылып,кірсабынменжуылып,
кептірілуі;
-сабақкезіндемəдени-гигиеналықтазалықтыңсақталуы(сабақалдындабалалардың
міндеттітүрдеəжетханағабарып,демалуынакедергіжасамайтындайтыныс
алатын мүшелерін тазартуы);
-сабақ ұзақтығының 15 минуттан аспауы;
-сабақ алдында баланың дене қызуы мен тамағының саулығын тексеру;
-əн айту кезінде баланың бар дауысымен айғайлап айтпауын қадағалау;
-əнді дұрыс айтпай отырған балаға көпшілік көзінше жиі ескерту айтпау;
-музыкалық-ырғақтыққимылжаттығуларыменбиэлементтерінорындаукезіндеəр
баланың қимылын жіті қадағалау;
-музыкалық-ырғақтыққимылжаттығуларыменбиэлементтеріндұрысжасай
алмаған балаларды көпшілік көзінше ескертулермен мазаламау;
-интербелсендітақтаныжəнежоспардасабақмақсатынасайбелгіленген
құрал-жабдықтарды міндетті пайдалану;
-сабақтың ойын түрінде өткізілуі;
-бала ағзасын шектен тыс шаршатып алмау.
«Музыка» ұйымдастырылған оқу іс-əрекетінің бағдарламасы.
Қыркүйек
1.Балабақша
2.Менің отбасым
3.Табиғат əлемі
4.Менің Қазақстаным
Қазан
1.Қош келдің, Алтын күз!
2.Күз сыйы
3.Ас атасы – нан
4.Жыл құстары
Қараша
1.Жомарт күз
2.Көлік
3.Жабайы табиғат əлемі
4.Ғажайыптар əлемінде
Желтоқсан
1.Алақай, қыс келді!
2.Жайнай бер, Қазақстан!
3.Қош келдің, Жаңа жыл!
4.Жаңа жылдық сыйлықтар

Қаңтар
1.Қыс қызығы
2.Қардың пайдасы
3.Аңдардың қысқы тіршілігі
4.Қыстайтын құстар

Ақпан
1.Мен жəне қоршаған орта
2.Алуан-алуан кəсіп бар, таңдай біл де кəсіп қыл
3.Техника жəне біз
4.Дені саудың – жаны сау
Наурыз
1.Көктем жаршысы – құстар
2.Жылғалардан су ақты
3.Салт-дəстүрлер мен фольклор
4.Өнер көзі – халықта
Сəуір
1.Ғарышқа саяхат
2.Жер-Ана
3.Көктемгі ағаштар
4.Бір шаңырақ астында
Мамыр
1.Бейбітшілік қорғанында
2.Табиғаттың гүлденуі
3.Көктемгі егістік
4.Жайдары жаз келді
Жоғарыдаберілгенбағдарламалықтақырыптарбалалардыңжасерекшеліктерінесай
алынғанжəнесабақтыңтақырыбыдасолтақырыптармазмұнынқамтиды.Сонымен
қатарəдістемелікталданымдасабақбарысындаберілгеншағынтақпақтарменкөркем
сөздертақырыпмазмұнынасайжəнежекешығармашылықбағыттаалынған.
Əдістемелікталданымдағытақырыптарғасайматериалдардымузыкажетекшісімен
педагогнемесеата-анаөзшығармашылығынажəнебаланыңжекеқызығушылығына
сай түрлендіріп алса да болады.
«Музыка»ұйымдастырылғаноқуіс-əрекетібойыншаоқужылыныңаяғындааяғында
балалар меңгереді:
-таныс əндерді таниды жəне дыбыстардың жоғарылығын ажыратады;
-əннің мағынасын түсінеді;
-ересекпен бірге əн айтуға ынта білдіреді;
-музыкалық аспаптарды ажыратып, атай алады (сылдырмақ, барабан, домбыра);
-музыкалық фразалардың жоғары жəне төмен дыбысталуын ажыратады;
- ырғақты жəне əуеннің жеке екпінін дұрыс жеткізіп, əннің сөзін есінде сақтайды;
-музыка сипатына сəйкес қозғалады.