«Аэробты және анаэробты тыныс алуға физикалық жүктемелердің әсері»

Адам ағзасы физикалық жүктемелер кезінде энергияны екі жолмен алады: аэробты және анаэробты тыныс алу арқылы. Аэробты тыныс алу кезінде ағза оттегіні пайдаланып, энергияны тұрақты қарқынмен өндіреді. Бұл әдіс ұзаққа созылатын және орташа қарқындылықтағы жүктемелер үшін тиімді. Анаэробты тыныс алу кезінде ағзаға оттегі қажет болмайды, энергия тез өндіріледі, бірақ оның мөлшері шектеулі. Анаэробты тыныс алу көбінесе қысқа мерзімді және жоғары қарқындылықтағы жүктемелер үшін пайдаланылады.

Мысалы, жүгіру кезінде дене оттегіні тиімді пайдалана отырып, ұзақ уақыт бойы аэробты режимде жұмыс істей алады. Бірақ жоғары қарқынмен спринтке көшкенде, ағза анаэробты тыныс алуға ауысып, қысқа мерзімде энергияны тез өндіреді.

Сұрақ:

Ағзада аэробты тыныс алу мен анаэробты тыныс алу қалай өзара ауысып отырады және қандай физикалық жүктемелер кезінде олардың әрқайсысы тиімді болып табылады?

Жауап үлгісі:

Ағза аэробты тыныс алудан анаэробты тыныс алуға жоғары қарқынды физикалық жүктеме кезінде ауысады. Аэробты тыныс алу ұзақ уақытқа созылатын, орташа қарқындағы жүктемелер үшін тиімді болса, анаэробты тыныс алу қысқа мерзімді және қарқынды жүктемелер үшін тиімді.

Тапсырма 2: Кесте толтыру

Мәтін:

Физикалық жүктемелерге байланысты аэробты және анаэробты тыныс алудың ерекшеліктерін сипаттайтын кестені толтырыңыз.

Жауап үлгісі:

Тапсырма 3: Тест тапсырмасы

Сұрақ:

Ағзада анаэробты тыныс алу келесі жағдайларда пайдаланылады:

Жауап нұсқалары:

1. Ұзаққа созылатын, орташа қарқындағы жүктемелер кезінде.

2. Қысқа мерзімді, жоғары қарқындағы жүктемелер кезінде.

3. Ағза тыныштық күйінде болғанда.

4. Төмен қарқындылықтағы жеңіл жүктемелер кезінде.

Дұрыс жауап:

2. Қысқа мерзімді, жоғары қарқындағы жүктемелер кезінде.

Тапсырма 4: Салыстыру

Мәтін:

Төмендегі сұрақтар арқылы аэробты және анаэробты тыныс алудың ерекшеліктерін талдаңыз.

Сұрақтар:

1. Не себепті аэробты тыныс алу ұзаққа созылатын физикалық жүктемелер үшін тиімді болып табылады?

2. Анаэробты тыныс алу қандай жағдайда ағза үшін артықшылық береді?

3. Спортшылардың әртүрлі жарыс түрлеріне дайындық кезінде аэробты және анаэробты жаттығуларды кезектестіріп өткізуінің себебі қандай?

Жауап үлгісі:

1. Аэробты тыныс алу ұзаққа созылатын физикалық жүктемелер үшін тиімді, себебі ол энергияны тұрақты қарқынмен және көп мөлшерде өндіреді.

2. Анаэробты тыныс алу қысқа мерзімді жоғары қарқынды жүктемелерде артықшылық береді, себебі ол энергияны тез өндіреді.

3. Спортшылар әртүрлі жарыс түрлеріне дайындық кезінде ағзаны әр түрлі жүктемелерге дайындау үшін аэробты және анаэробты жаттығуларды кезектестіріп орындайды.