Негізгі бөлім
Рефлексия
|
Бұл тәрбие сағатымыз Ұлы даланың ұлы тұлғасы,
ұлтымыздың мақтанышы Әбу насыр әл-Фараби бабамыздың 1150 жылдық
мерейтойына байланысты өтіліп
жатыр.
Видеоролик көрсету.
Әл -Фараби өмірі мен шығармашылығы.
Аты бүкіл әлемге мәшһүр ұлы
ғұлама, данышпан, энциклопедист Әбу Насыр Әл-Фараби бабамыз әлемнің
екінші ұстазы атанған ғалым. Ол 870-950 жылдары Сырдария бойындағы
Отырар қаласында туып-өскен. Шын есімі Мұхаммед Ибн Ұзлағ Тархани.
Отырар қаласы сол кездері Фараб деп аталғандықтан, ғұлама ғалым
өзінің Әбу Насыр Мұхаммед Ибн Мұхаммед Ұзлағ Ибн Тархан есімін
туған жеріне байланыстырып, Әл Фараби деп атаған. Яғни, Фарабидің
әкесінің есімі Ұзлағ, арғы атасы Тархан болған. Әл Фараби 870 жылы
Жібек жолының маңызды орталықтарының бірі болған Отырар қаласының
маңында дүниеге келген. Ол бала кезінен сол дәуірдегі өркениет пен
мәдениеттің ірі орталықтары саналған Бұхара, Самарқан, Мерф,
Бағдат, Харран, Рей, Каир, Алеппа, Шап қалаларында болып, үнемі
білімін жетілдіріп тұрды. Жасөспірім шағында елге келген керуенмен
ілесіп, Бағдатқа барады. Әл-Фараби сауатын түркі тілінде ашып, өзін
ақын-күйші, әнші ретінде танытқан. Ғұламаның өлеңдерінен үзінділер
де сақталған және күйшілігі туралы деректер де
кездеседі. Әл
Фараби өмір сүрген заманда бүкіл Орта Азия мен Түркістан Араб
халифатының ықпалында болғандықтан, халық қарым-қатынас жасау үшін
араб, парсы, түркі тілдерін қатар қолданған. Солар секілді Фараби
де бірнеше тілдерді жетік меңгерген.Ғылым, білім іздеп, жер жерді
аралаған ойшыл парсы, түрік, араб тілдерінен бөлек грек, қытай,
латын, санскрит және басқа тілдерді үйренеді. Сол заманда дамыған
барлық ғылым салалары мен өнер түрлерін жетік меңгеріп, оның
дамуына өз үлесін қосады. Осылайша, кейінгі ұрпаққа мол мәдени асыл
мұра қалдырды.Оның заманы Жібек жолы бойындағы қалалардың, оның
ішінде Отырардың экономикасы мен мәдениетінің дамыған кезіне
тұспа-тұс келді. Әл Фараби Парсы, Ирак, Араб елдеріне жиһангездік
сапарлар жасап, тез есейді. Барған жерінде көптеген ғұламалар мен
ойшыл-ақындармен, қайраткерлермен танысады. Тарихи деректерде Әл
Фараби 70-ке жуық тіл меңгерген деп көрсетіледі.
Тыңдалым. Әбу Насыр әл-Фарабидің
нақыл сөздері мен өлеңін тыңдату
Бауырын қанша
сүйгенмен,
Өтеді өмір күйбеңмен.
Шындыққа бас тік алулап,
Пенделіктен бол аулақ.
Жататын ләйім жаңғырып,
Бұл ғұмыр емес мәңгілік.
Бей-опа мына заманда,
Бақыл боп кетер адамда.
Қашықтасың туған жер - қалың
елім,
Не бір жүйрік болдырып жарау деген. Шаршадым мен.
Қанатым талды менің,
Шаңқыт жолға сарылып қарауменен.
Кері оралмай жылдарым жатыр ағып,
Қасіреттің жасына көз жуынар.
О, жаратқан, көп неткен ақымағың,
Құм сықылды тез ысып, тез суынар.
Әл-Фараби сөзіне 5
жолды өлең жазады.
1.Әл-Фараби.
2. әйгілі ойшыл,
математик.
3.Ғылым үйретті,
ұстаздық етті, туған жерін аңсады.
4. Соңынан мол
рухани қазына қалдырды.
5. Ұлы
тұлға
|
https://yandex.kz/video/
preview?filmId=
1264185763748416197&text=
әл%20фараби&from=
tabbar&parent-reqid=1574266308184309-102207027077178120170012
|