Табиатты
ғ

орау
қғ

ТАБИҒАТТЫ
 ҚОРҒАУ
Табиғатты
 қорғау
 ­ 
қазіргі 
кезде
 өмір сүрушілер ғана 
емес
 сондай­ақ, 
болашақ
 ұрпақтардың да ден
саулығы
 мен хал­жағдайы 
дұрыс
 және өз уақытындағы 
шешімдерге
 тәуелді болатын 
қазіргі
 кездегі мәселелердің 
бір

Табиғатты
 қорғау ­ бұл табиғи жер 
және
 су ресурстарын ұтымды 
пайдаланып
, сақтауды және 
ұдайы
 өсіруді қамтамасыз етуге 
бағытталған
 мемлекеттік, 
қоғамдық
, әкімшілік­
шаруашылық
, техникалық­
өндірістік
, экономикалық және 
заңды
 шаралар жүйесі. 
Қазақстанның
 табиғи ресурстарын 
қорғау
 және ұтымды пайдалану. 
Қазақстан
 Республикасының Мәжіл
ісі
 
және Үкіметінде табиғатты 
қорғауды
 күшейтуге, 
республикамыздың
 табиғи 
ресурстарын
 ұдайы өсіруге 
бағытталған
 бірқатар 
заңнамалық
 актілер
 
қабылданып, 
пайдаланылуда
. Әрбір 
облыстардың
 жанында осы 
актілердің
 орындалуын 
бақылайтын
 арнаулы мекемелер 
бар

Республикада таби ат ор ау
ғ қ ғ
прокуратурасы рылды. Ол аза стан
құ Қ қ
Республикасыны таби ат ор ау туралы
ң ғ қ ғ
за дарыны орындалуын ата
ң ң қ ң
када алайды. аза станда мемлекеттік
ғ Қ қ
йымдар торабы рыл ан, оларды
ұ құ ғ ң
ызметі бірегей рамды флоралар мен
қ құ
фауналары бар лкен аума ты барынша
ү қ
за са тау а арнайы ба ыттал ан. Б л
ұ қ қ ғ ғ ғ ұ
йымдар - оры тар, лтты таби и
ұ қ қ ұ қ ғ
саяба тар ж не ерекше ор алатын
қ ә қ ғ
аума тар. аза стан Республикасында
қ Қ қ
2003 жылы ерекше ор алатын 25 аума
қ ғ қ
бар деп есептеледі, оларды оры тары 10,
ң қ қ
таби и лтты саяба тары - 10. Б л
ғ ұ қ қ ұ
таби ат ор ау мекемелері шамамен 3 млн
ғ қ ғ
гектар аудан а орналас ан.
ғ қ

ӘЛЕМГЕ
 ӘЙГІЛІ ҚОРЫҚТАР
Ақсу
­Жабағылы  қорығы
 ­ 
Батыс 
Тәңіртаудың 
солтүстік аудандарының 
табиғи
 кешендерін қорғау үшін 1926 жылы құрылған. Қорықта 
марал, 
елік, 
арқар
, сібірлік таутеке, ақтырнақ аю, 
ілбіс, 
доңыз, 
жайра, 
ұлар өмір сүреді.
Наурызым оры ы
қ ғ
- дала флоралары мен фауналарын ор ау шін 1934
қ ғ ү
жылы рылды. М нда бірегей дала ара айлы орманы бар
құ ұ қ ғ
ор алжын оры ы
Қ ғ қ ғ
- д ниеж зілік ма ызы бар суда ж зетін старды
ү ү ң ү құ ң
мекен орны ретінде Те із- ор алжын к лдеріні таби и кешенін ор ау
ң Қ ғ ө ң ғ қ ғ
шін 1968 жылы рылды. Б л жылыстайтын стар мен лемде те к п
ү құ ұ құ ә ө ө
я салатын
ұ
о и аздарды
қ қ қ ң
тыны у орны болып табылады. Б л екі оры
ғ ұ қ қ
лемдегі жал ыз ана бірегей лгі лшемді (
ә ғ ғ ү ө
эталон) аума болып
қ
табылады. Онда сан алуан дала келбеті са тал ан.
қ ғ
Б
ҰҰ
-ЮНЕСКО
жанында ы білім, ылым ж не м дениет ж ніндегі д ниеж зілік йым
ғ ғ ә ә ө ү ү ұ
олар а Д ниеж зілік м ра нысан м ртебесін берді.
ғ ү ү ұ ә

Барсакелмес оры ы
қ ғ
- б л ш л кешенін ор ау
ұ ө қ ғ
ж не со ан т н жануарларды санын алпына
ә ғ ә ң қ
келтіру шін
ү
Арал те ізіндегі
ң
аралда 1939 жылы
рылды. Аралда лан, б кен, ара йры мір
құ құ ө қ құ қө
с реді;
ү
Алматы оры ы
қ ғ
- б л
ұ
Іле Алатауыны
ң
таби и кешенін
ғ
ор ау шін 1964 жылы рылды. оры та марал, ілбіс,
қ ғ ү құ Қ қ
ар ар, сібірлік таутеке, а тырна аю,
қ қ қ
лар
ұ
, ыр ауыл,
қ ғ
кекілік, р
құ
мір с реді.
ө ү
Мар ак л оры ы
қ ө қ ғ
- б л Мар ак л к лімен оса О т стік
ұ қ ө ө қ ң ү
Алтайды
ң
таби и кешенін ор ау шін 1976 жылы рылды.
ғ қ ғ ү құ
М нда
ұ
с т оректілерді
ү қ ң
40 т рі мір с реді. Оларды ішінде
ү ө ү ң
о ыр аю,
қ ң
б л ын
ұ ғ
, марал, старды 200-ге жуы т рлері
құ ң қ ү
ж не жергілікті т р - эндомик ос ы балы ы бар болатын
ә ү қ ғ

ҰЛТТЫҚ
 САЯБАҚТАР
Ұлттық
 саябақтар да табиғат қорғауда үлкен қызмет 
атқарады
, оларда орасан зор шектеулі шаруашылық 
әрекеттер
 шешімін тапқан және таныстыруға арналған 
танымжорықтары
 өткізіледі. Мұнда тынығып, 
денсаулықты
 қалпына келтіруге, 
туризм 
және 
спортпен
 шұғылдануға болады. Солардың ішінде Іле 
Алатауы
, 
Баянауыл, Қарқаралы 
және 
Көкшетау
 
мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтар кеңінен таныс. 
Ұлттық
 саябақтарда өсімдіктер мен жануарлар әлемі 
қатаң
 қорғауға алынған. Республикада 
мейірімсіздікпен
 аулаудан саны кеміген дала киігі ­ 
ақбөкендерді
 ұдайы өсіруге, 
Каспий 
және 
Жайық 
өзені 
алабындағы
 бекіре тұқымдас балықтарды қорғау және 
тездетіп
 ұдайы өсіру бойынша шұғыл шаралар 
қабылданды
.

ТАБИҒИ
 РЕСУРСТАРДЫ  ҰТЫМДЫ  ПАЙДАЛАНУ  ШАРАЛАРЫ
Жер бетіндегі тіршілік иелері атаулылар
орегі ж не энергияны негізгі к зі
қ ә ң ө
бол анды тан, таби и ж не су ресурстарын
ғ қ ғ ә
тымды пайдалану кез келген елдер шін
ұ ү
негізгі м селелерді бірі болып табылады.
ә ң
аза станда ш л, уа (аридті) ж не сорта
Қ қ ө қ ң ә ң
жерлерді орасан зор аума ы бар. М нда
ң ғ ұ
таби и ресурстар шектеулі, соны
ғ ң
салдарынан б л аума тарды тымды
ұ қ ұ
пайдалану республикамыз шін ерекше
ү
к кейкесті м селе болып есептеледі.
ө ә
Сонды тан республика алымдарыны
қ ғ ң
алдына сімдіктерді жа а іріктемелерін
ө ң ң
жо ары температура ж не
ғ ә
сорта ды
ң қ
сия ты
қ
олайсыз факторлар а т зімділігі арт ан
қ ғ ө қ
жануарлар олт ымдарын шы аруды
қ ұқ ғ
тездету міндеті ж ктелуде.
ү