Әлеуметтік-экономикалық дамудың қазақтардың дәстүрлі дүниетанымының қалыптастырудағы орны тапсырмалар 10 сынып

Жаңылмас жақ болмас,
.............................................................................................

Шақырған жерден қалма,
..............................................................................................

Тас түскен .............................................................................................

Шақырусыз тойға барғанша,
..............................................................................................

Естіген құлаққа ..............................................................................................

Алты жасар бала алыстан келсе,
.............................................................................................

Адасқанның айыбы жоқ,
.........................................................................................

Ел-елдің заңы басқа,
.........................................................................................

Қонаққа «Кел» демек бар,
........................................................................................

Тойға барсаң, .........................................................................................

Келіншектің бетін кім бұрын ашса ..............................................................................................

Қолыңмен істегеңді,
...............................................................................................

Жаңылмас жақ болмас,
.........................................................................................

Құтты қонақ келсе,
.........................................................................................

Деңгене

Үме

Бәсіре

1.Жұт немесе басқа табиғи апаттарға байланысты малы қырылса, өз туысқандарынан көмек сұрау құқығы қалай аталады?

  а)Асар             б) Сауыр

      ә)Табар           в) Жылу

2. Қыздардың үйлену тойындағы бас киімі:

       а) Кимешек                           б) Күндік

       ә) Жаулық                         в) Сәукеле

 3.Қазақтар арасында жын-шайтаннан, пәле-жаладан аулақ болсын деп отпен қудалайтын дәстүр-

     а) Ұрын келу             б) Отау тігу

     ә) Беташар                 в) Отпен аластау

 4.Күйеу бала болашақ енесіне қандай сыйлық берген?

 а) Қалың мал           б) Кәде

 ә) Той малы             в) Сүтақы

5.Көкпар сайысы:

 а) Ат жарыс                б) Садақпен ату

 ә) Ешкі малын тарту   в) Балуандар күресі

6. Құдалық туралы келіссөзден кейін күйеу жағынан келген бас құда қалыңдыққа қандай сыйлық береді?

а) Тоқым қағар               б) Бие мұрындық

ә) Үкітағар                    в) Қазық майлау

7. Нысанаға күміс қойып садақпен ататын ұлттық ойын түрі:

а) Алтын сақа ату               б) Балуан күрес

ә) Жамбы ату                     в) Сайыс

 8. Қазақ халқының жылқы сүтінен жасап ішетін сусыны:

а) Қымыз                        б) Шұбат

ә) Айран                            в) Қатық

9. Қазақтарда мал шаруашылығына байланысты қандай құралдар киелі саналған?

А) құрық, желі, бақан        б) арқан, кісе, ер

ә)  жебе, алдыаспан, ноқта   в) ашамай, самқал, кісе

10. Халық аңыздарында қай спорттық ойында «құралайды көзінен ататын мерген» деген атақ беріп, сүйген қызына қосқан?

а) Садақ тарту  б) Жамбы ату

ә) Аударыспақ                   в) Қыз қуу

11. Киіз үй құрылымындағы құр деген не?

а) Уықтың үстінен тартылатын жалпақ тоқыма

ә) Киі үйдің төбесі

б) Шаңырақты жабатын киіз

в) Кереге басы мен шаңырақты біріктіретін сүйек

12. Киіз үйдің ең жоғарғы бөлігі:

      а) Кереге                               б) Есік

ә) Шаңырақ                         в) Уық

13. Қазақ әйелі қай уақытта кимешекті басына киген?

а) Үйлену тойында           б) Балалы болған соң

ә) Тек мереке күндері       в) Қаралы күндері

14. Күйеуі қайтыс болғанда оның әйелін үлкен не кіші бауырына немесе жақынына қосу дәстүрі-

а) Беташар                       б) Қаңалға

ә) Мердігер                      в) Әмеңгерлік

15.Асар дегеніміз не?

    а) Жақын адамның бір-біріне өте қауырт , қажетті жұмыс кезінде көмекке келуі

    ә) Туысқан адамдардың бір-біріне ақшалай қарыз беруі

    б) Үлкендерге тіл тигізгені үшін айып төлеу

    в) Затты сақтау немесе сату туралы екіжақтық келісім

 16.Жыл мезгілдерін қазақтар қандай жұлдызға байланысты белгілеген?

а)Үркер                                  б) Жетіген

ә) Сүмбіле                               в) Ақбоз ат

17. Жаңа түскен келіндердің күйеуінің барлық туыстарының аттарын атамай оларға өзінше ат қою дәстүрі-

а) немеурін                        б) ат тергеу

ә) үме                                 в) жылу

18. Жазғы көш-жайлауға көшу қай айдан басталды?

 а) Ақпан                            б) Наурыз

 ә) Мамыр                         в) Сәуір

19. Ұлыстың ұлы күні 22 наурызда қандай тағам ұсынылады?

   а) қуырдақ                         б) бесбармақ

   ә) қымыз                            в) көже

 20. Халықтың әдет-ғұрпын айқындайтын ерекше дәстүрлердің ішінде-той малы кімге арналған.

      а) Қалыңдықтың туыстарына       

      ә) Қалаыңдықтың аға-інілеріне

      б) Қалыңдықтың нағашы жұртына

      в) Қалыңдықтың әкесіне

Төбедегі көзінен,
Күн сәулесі түседі.
Бұрышы жоқ төрінен,
Самал еркін еседі.

Үйден
Ең соңынан шығатын кім?
Үйге
Ең алдымен бас тығатын кім?

Жүздесесің,
Үлкенге де, кішіге.
Үнсіз күтсең,
Құрметсіздік ісі де.
Құрметіңді сезіндірер кісіге,
Не екенін білесің бе түсіне?!

Жаңалықты
Үн-түнсiз таратады,
Барша жұртты
Бiр өзiне қаратады.

Дауысы бар, жаны жоқ,
Шертсең күйі, әні көп.
Құлағын он бұра.
Ол не?....

Бесiкке iледi,
Әнiн де,
Дәмiн де,
Сәбилер бiледi.