Пән: «Биология»

Күні:

Колледж: КГП на ПХВ «Өскемен жоғарғы медициналық колледжі.

Мұғалімнің аты-жөні: Құмарбекова Аяулым Құмарбекқызы

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Курс, топ:

Тақырып

3.3.8 Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі.

Оқыту нәтижесі

Міндеттерді шешу арқылы тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын түсіндіру.

Бағалау критерийі (өлшемдері)

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін түсіндіру.

Үлгілік оқу бағдарламасының бағыты

Техника-технологиялық бағыттың «Биология» пәні бойынша техникалық және кәсіптік білімнің үлгілік оқу бағдарламасы.

Оқу-әдістемелік құрал жабдықтар, әдебиеттер

ОӘК «Биология», ОӘК «Молекулалық биология»

Негізгі әдебиеттер:

Биология Асанов Н

Biology. Textbook Эрметов Б

Қосымша әдебиеттер:

А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова.

Құрал жабдықтар

Интерактивті тақта, плакаттар, карточкалар.

Тілдік мақсаттар

Пәнге қатысты терминдер мен негізгі сөз тіркестері:

Гомозигота, гетеразигота, доминанттылық, рецессивтілік, комплементарлық, эпистаз, полимерия, көп аллельділік , фенотип, генотип, аллель, аллельді емес, ұрпақ, гомозигота доминанттылық, гомозигота рецессивтілік, будандастыру, пеннет тақташасы.

Пән аралық байланыс

Математика, Экология, география, медицина, ботаника, генетика

АКТ дағдылары

Интерактивті тақтада көрсетілген есепті шығару.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңі

Уақыты

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар /Студенттің іс-әрекеті/тапсырманы орындау қадамдары/бағалау тәсілі

Сабақтың басы

Сабақтың ортасы

Жаңа сабақ

2 мин

5 мин

10мин

20 мин

10 мин

10 мин

20 мин

Ұйымдастыру кезеңі.

Амандасу. Сәлеметсіздерме студенттер!

Сабаққа даярлықты тексеру.

«Ой қозғау» әдісі бойынша студенттерге сұрақтар қою:

1. Мендельдің 1 заңдылығы қалай аталады?

2. Мендельдің 2 заңдылығы қалай аталады?

3. Мендельдің 3 заңдылығы қалай аталады?

Үй тапсырмасын тексеру: “Ия” “Жоқ” әдісі.

• Кроссинговер (ағылш. crossіng-over – айқасу) – гомологтық хромосомалардың ұқсас бөліктері арасындағы ажырау және қайта бірігу нәтижесінде болатын айқасу;

• кроссинговер Митоздың профазасында жүреді және әр түрлі гендердің аллельдерінің жаңа комбинацияларының түзілуіне әкеледі;

• конъюгациясы – гомологтық хромосомалардың уақытша жұптасып айқасуы;

• Мендель тәжірибелерінде көрсетілгендей, аллельді емес гендер бір-бірінен толық тәуелсіз болу үшін олар әр түрлі хромосомаларда орналасуы керек. Сонда ғана олар мейоз кезінде тәуелсіз ажырай алады;

• Ұқсас хромосомалардың арасында аллельді гендердің алмасуы жүрмейді.

Саралау: «Диалог және қолдау» тәсілі

ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).

«Аллельді және аллельсіз гендерді өзара салыстыру» туралы оқытушы тарапынан дәріс оқылады.

«Визуалды дәріс» әдісі қолданылады.

Жазбаша материалдарды жазғызып, студенттерге электрондық материалдары телефондарына таратылады.

Оқытушы, Асанова Н.Г. «Биология» 10 сынып кітабын оқуға кеңес береді.

Саралау: «Диалог және қолдау» тәсілі

ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).

Жаңа тақырыпты менгерту мақсатында студенттерге әр-түрлі тәсілдер арқылы тапсырмалар беріледі.

1-тапсырма. Жеке жұмыс. «Миға шабуыл» әдісі.

«Google Classroom» бағдарламасы арқылы тесттік тапсырманы жеке орындау.

Студенттерге телефондарына ссылка жиберіледі. https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc6Jg6o-lKPeFSEbOna_sPs84NHlxqdEPnoZgyuncYIQe_HEw/viewform?usp=sf_link

Саралау: «Қорытынды» тәсілі.

ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).

2-тапсырма. Жұптық жұмыс.

«Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі.

Функционалдық сауаттылыққа байланысты «ЖҒС» бағытында құрастырылды.

Құбылыстарды ғылыми тұрғыдан түсіндіру құзіреттілігі қалыптасады.

Қосымша №1

Саралау: «Қорытынды» тәсілі.

ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).

3-тапсырма. Жеке жұмыс.

«Кім жылдам» әдісі. Аллельді және аллельді емес гендерге байланысты есеп:

Аллельді гендерге есеп

Есеп№1.

Адамда Синофриз (қалың қастылық) белгісі қалыпты қастылыққа қарағанда доминантты. Шешесі қалыпты, бірақ өзі Синофризді ер адам, қалыпты қасты әйелге үйленді.

1. Әйелі мен ерінің генотипін анықтаңдар.

2. Бұл некеден туылған ұрпақтың нешеуі қалың қаспен, нешеуі қалыпты қаспен туу пайызын анықтаңыз?

Есеп№2.

Р: ♀ Аа ˣ ♂ Аа

1. Гаметаларын анықтаңыз;

2. Ұрпағының фенотипін және генотипін анықтап, пайыздық корсеткішін көрсетіңіз.

Аллельді емес гендерге есеп

Есеп №3.

♀ АаВВ ˣ ♂ АаВв

1. Гаметаларын анықтаңыз;

2. Ұрпағының фенотипін және генотипін анықтап, пайыздық корсеткішін көрсетіңіз.

Есеп №4.

Фенилкетонурия (гендік ауру, рецессивті ген), серптәрізді эритроциттік анемия(әдетте бұл гендер гомозигота кезінде ерте жастағы өлімге әкеледі, рецессивті ген). Қазіргі кезде медицинаның жетістіктері фенилаланиннің алмасуының бұзылуының ауыр зардаптарын болдырмауға мүмкіндік береді. Егер жанұядағы акесінде фенилкетонурия, ал анасында СЭА, екеуіде аталмыш паталогиялық екі жұбы бойынша гетерозиготалы болса, осы отбасында дүниеге келетін сау баланың туу мүмкіндігі қандай шамада болады?

1. Гаметаларды анықтаңыз

2. Дүниеге келетін сау баланың туу мүмкіндігі қанша пайызды құрайды?

Саралау: «Бағалау» тәсілі.

ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).

1 слайд/

Студенттердің сабаққа деген қызығушылын ояту/Студенттер ауызша сұрақтарға жауап береді:

1. Мендельдің 1-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады;

2. Мендельдің 2-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады;

3. Мендельдің 3-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады.

/Қалыптастырушы бағалау:

Топ ішінде «Жапон әдісі» бойынша бағалау.

2-слайд/Қайталау, студенттер интерактивті тақтадан тапсырманы көріп, «Иә немесе Жоқ» деп жауабын бағалау парақшасына, алдын ала берілген, жазады (ар жауап 1 баллдан бағаланады)/ студенттер жұптаса өзара бағалайды «Көршіңмен алмас» әдісі.

3-слайд/ Оқытушыны мұқият тыңдайды, түсініксіз жерлеріне сұрақ қояды./Берілген тақырып бойынша, дәрісті дәптерлеріне жазады/ ҚБ: Мұғалімнің ауызша кері байланысы.

Слайд/Студ

Жүктеу

ЖИ арқылы жасау

ЖИ арқылы жасау

Бөлісу

1 - айлық

Материал тарифі

-96% жеңілдік

00

05

00

ҚМЖ

Ашық сабақ

Тәрбие сағаты

Презентация

БЖБ, ТЖБ тесттер

Көрнекіліктер

Балабақшаға арнарлған құжаттар

Мақала, Эссе

Дидактикалық ойындар

және тағы басқа 400 000 материал

Барлық 400 000 материалдарды шексіз
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз

1 990 ₸ 49 000₸

1 айға қосылу

Таңдау

Материалға шағымдану

Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз

Жариялаған:

Құмарбекова Аяулым Құмарбекқызы

06 Ақпан 2024

453

Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз

Шағымды қалдыру

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі.

Тақырып бойынша 11 материал табылды

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі.

Материал туралы қысқаша түсінік

 Мендель тәжірибелерінде көрсетілгендей, аллельді емес гендер бір-бірінен толық тәуелсіз болу үшін олар әр түрлі хромосомаларда орналасуы керек. Сонда ғана олар мейоз кезінде тәуелсіз ажырай алады;  Ұқсас хромосомалардың арасында аллельді гендердің алмасуы жүрмейді.

Материалды жүктеу

Материалдың қысқаша нұсқасы

Оқу сабағының жоспары

Пән: «Биология» Күні:			Колледж: КГП на ПХВ «Өскемен жоғарғы медициналық колледжі. Мұғалімнің аты-жөні: Құмарбекова Аяулым Құмарбекқызы
			Қатысқандар:	Қатыспағандар:
Курс, топ:
Тақырып		3.3.8 Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі.
Оқыту нәтижесі		Міндеттерді шешу арқылы тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын түсіндіру.
Бағалау критерийі (өлшемдері)		Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін түсіндіру.
Үлгілік оқу бағдарламасының бағыты		Техника-технологиялық бағыттың «Биология» пәні бойынша техникалық және кәсіптік білімнің үлгілік оқу бағдарламасы.
Оқу-әдістемелік құрал жабдықтар, әдебиеттер		ОӘК «Биология», ОӘК «Молекулалық биология» Негізгі әдебиеттер: Биология Асанов Н Biology. Textbook Эрметов Б Қосымша әдебиеттер: А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова.
Құрал жабдықтар		Интерактивті тақта, плакаттар, карточкалар.
Тілдік мақсаттар		Пәнге қатысты терминдер мен негізгі сөз тіркестері: Гомозигота, гетеразигота, доминанттылық, рецессивтілік, комплементарлық, эпистаз, полимерия, көп аллельділік , фенотип, генотип, аллель, аллельді емес, ұрпақ, гомозигота доминанттылық, гомозигота рецессивтілік, будандастыру, пеннет тақташасы.
Пән аралық байланыс		Математика, Экология, география, медицина, ботаника, генетика
АКТ дағдылары		Интерактивті тақтада көрсетілген есепті шығару.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңі	Уақыты	Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері			Ресурстар /Студенттің іс-әрекеті/тапсырманы орындау қадамдары/бағалау тәсілі
Сабақтың басы Сабақтың ортасы Жаңа сабақ	2 мин 5 мин 10мин 20 мин 10 мин 10 мин 20 мин	Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу. Сәлеметсіздерме студенттер! Сабаққа даярлықты тексеру. «Ой қозғау» әдісі бойынша студенттерге сұрақтар қою: Мендельдің 1 заңдылығы қалай аталады? Мендельдің 2 заңдылығы қалай аталады? Мендельдің 3 заңдылығы қалай аталады? Үй тапсырмасын тексеру: “Ия” “Жоқ” әдісі. Кроссинговер (ағылш. crossіng-over – айқасу) – гомологтық хромосомалардың ұқсас бөліктері арасындағы ажырау және қайта бірігу нәтижесінде болатын айқасу; кроссинговер Митоздың профазасында жүреді және әр түрлі гендердің аллельдерінің жаңа комбинацияларының түзілуіне әкеледі; конъюгациясы – гомологтық хромосомалардың уақытша жұптасып айқасуы; Мендель тәжірибелерінде көрсетілгендей, аллельді емес гендер бір-бірінен толық тәуелсіз болу үшін олар әр түрлі хромосомаларда орналасуы керек. Сонда ғана олар мейоз кезінде тәуелсіз ажырай алады; Ұқсас хромосомалардың арасында аллельді гендердің алмасуы жүрмейді. Саралау: «Диалог және қолдау» тәсілі ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент). «Аллельді және аллельсіз гендерді өзара салыстыру» туралы оқытушы тарапынан дәріс оқылады. «Визуалды дәріс» әдісі қолданылады. Жазбаша материалдарды жазғызып, студенттерге электрондық материалдары телефондарына таратылады. Оқытушы, Асанова Н.Г. «Биология» 10 сынып кітабын оқуға кеңес береді. Саралау: «Диалог және қолдау» тәсілі ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент). Жаңа тақырыпты менгерту мақсатында студенттерге әр-түрлі тәсілдер арқылы тапсырмалар беріледі. 1-тапсырма. Жеке жұмыс. «Миға шабуыл» әдісі. «Google Classroom» бағдарламасы арқылы тесттік тапсырманы жеке орындау. Студенттерге телефондарына ссылка жиберіледі. https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc6Jg6o-lKPeFSEbOna_sPs84NHlxqdEPnoZgyuncYIQe_HEw/viewform?usp=sf_link Саралау: «Қорытынды» тәсілі. ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент). 2-тапсырма. Жұптық жұмыс. «Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі. Функционалдық сауаттылыққа байланысты «ЖҒС» бағытында құрастырылды. Құбылыстарды ғылыми тұрғыдан түсіндіру құзіреттілігі қалыптасады. Қосымша №1 Саралау: «Қорытынды» тәсілі. ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент). 3-тапсырма. Жеке жұмыс. «Кім жылдам» әдісі. Аллельді және аллельді емес гендерге байланысты есеп: Аллельді гендерге есеп Есеп№1. Адамда Синофриз (қалың қастылық) белгісі қалыпты қастылыққа қарағанда доминантты. Шешесі қалыпты, бірақ өзі Синофризді ер адам, қалыпты қасты әйелге үйленді. Әйелі мен ерінің генотипін анықтаңдар. Бұл некеден туылған ұрпақтың нешеуі қалың қаспен, нешеуі қалыпты қаспен туу пайызын анықтаңыз? Есеп№2. Р: ♀ Аа ˣ ♂ Аа Гаметаларын анықтаңыз; Ұрпағының фенотипін және генотипін анықтап, пайыздық корсеткішін көрсетіңіз. Аллельді емес гендерге есеп Есеп №3. ♀ АаВВ ˣ ♂ АаВв 1. Гаметаларын анықтаңыз; 2. Ұрпағының фенотипін және генотипін анықтап, пайыздық корсеткішін көрсетіңіз. Есеп №4. Фенилкетонурия (гендік ауру, рецессивті ген), серптәрізді эритроциттік анемия(әдетте бұл гендер гомозигота кезінде ерте жастағы өлімге әкеледі, рецессивті ген). Қазіргі кезде медицинаның жетістіктері фенилаланиннің алмасуының бұзылуының ауыр зардаптарын болдырмауға мүмкіндік береді. Егер жанұядағы акесінде фенилкетонурия, ал анасында СЭА, екеуіде аталмыш паталогиялық екі жұбы бойынша гетерозиготалы болса, осы отбасында дүниеге келетін сау баланың туу мүмкіндігі қандай шамада болады? Гаметаларды анықтаңыз Дүниеге келетін сау баланың туу мүмкіндігі қанша пайызды құрайды? Саралау: «Бағалау» тәсілі. ЕБҚ: дәрі қабылдауға уақыт беру (қант диабетіне байланысты мүгедектігі бар студент).			1 слайд/ Студенттердің сабаққа деген қызығушылын ояту/Студенттер ауызша сұрақтарға жауап береді: Мендельдің 1-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады; Мендельдің 2-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады; Мендельдің 3-заңы қалай аталады, ол заңы қалай пайда болғанын айтады. /Қалыптастырушы бағалау: Топ ішінде «Жапон әдісі» бойынша бағалау. 2-слайд/Қайталау, студенттер интерактивті тақтадан тапсырманы көріп, «Иә немесе Жоқ» деп жауабын бағалау парақшасына, алдын ала берілген, жазады (ар жауап 1 баллдан бағаланады)/ студенттер жұптаса өзара бағалайды «Көршіңмен алмас» әдісі. 3-слайд/ Оқытушыны мұқият тыңдайды, түсініксіз жерлеріне сұрақ қояды./Берілген тақырып бойынша, дәрісті дәптерлеріне жазады/ ҚБ: Мұғалімнің ауызша кері байланысы. Слайд/Студ Материалды жүктеу Жүктеу Сақтау Бөлісу ЖИ арқылы жасау Файл форматы: docx Биология Сабақ жоспары Басқа 06.02.2024 453 Жүктеу Сақтау ЖИ арқылы жасау Жариялаған: Құмарбекова Аяулым Құмарбекқызы Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз, шағым қалдыра аласыз Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз Іздеу Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз! Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі. Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз! Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз! Жариялау Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз! Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз! Жариялау Министірлікпен келісілген курстар тізімі Химия пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Тарих пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Биология пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Ағылшын тілі пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ География пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Информатика пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Мектепке дейінгі білім беру бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ «Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті» бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Дене шынықтыру пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Білім алушылардың білім сапасын арттыру мақсатында сабақта цифрлық технологияларды қолдану 80/108 сағат Толығырақ Инклюзивті білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігі бар білім алушыға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бойынша педагогтердің кәсіби және пәндік құзыреттіліктерін дамыту 80/108 сағат Толығырақ