Антикалық философияның қайнар көзі

Антикалық философияның қайнар көздері

Ежелгі философиялық әдебиет нашар сақталған. Бірінші кезең философтарының барлық шығармалары жойылды, олардан үзінділері ғана сақталды, бұл олардың ғасырлар қараңғылығын бұза білген кейінгі ежелгі авторлардың еңбектерінде келтірілуімен байланысты. Екінші кезеңдегі антикалық философтардың көпшілігінің еңбектері де бізге толық жеткен жоқ. Жалғыз ерекшелік - Платон мен Аристотельдің еңбектері. Дәл осындай көрініс үшінші және төртінші кезеңдерде де байқалады, бірақ ол жерде тұтасымен бізге жеткен философиялық шығармалардың саны көбірек. Мысалы, ежелгі материалист Лукреций Караның «Заттардың табиғаты туралы» философиялық поэмасы толығымен сақталғаны таң қалдырады. Осылайша, екінші қол ақпарат грек-рим, сондай-ақ ежелгі шығыс философиясы жағдайында біздің дереккөздеріміздің көпшілігін құрайды. Бірақ кейінгі дереккөздерден алынған ақпарат қайшылықтарға, қателіктерге және жаңғыртуларға толы. Бұл ақпарат негізінен доксографтар деп аталатындарға, яғни ешқандай байыпты талдауға қабілетсіз «пікір дескрипторларына» тиесілі. Дегенмен, ежелгі грек философиясы туралы біздің біліміміздің сенімдірек көздері де бар.

Тит Лукреций Кар

Бұл ең алдымен Платон мен Аристотельдің еңбектері. Аристотельдің «Метафизикасы» антикалық философия тарихының алғашқы очеркін қамтиды, дегенмен, тек бір аспектіде – Аристотельдік ілімнің бастапқы себептер аспектісінде. Платон мен Аристотельдің ойларын философия тарихының эмпирикалық тұжырымдамасынан гөрі логикаға жатқызған жөн. Нағыз доксографияның бастауын, мүмкін, Аристотельдің студенті Теофрасттан табуға болады, ол өзінің «Физиктердің пікірлері» атты еңбегінде философтардың ілімдерін сипаттайды, дегенмен, өкінішке орай, бұл ең маңызды дерек көзі бізге шағын көлемде жеткен. бөлігі және Аристотельден айырмашылығы, Теофраст тарихи және философиялық материалды өз тұжырымдамасына сәйкес келтірмеді. Теофрасттың шығармасы бізге толық жетпегенімен, оны Псевдо-Плутарх, Ариус Дидим, Филодем, Цицерон, Александр Афродизия, Симплиций, Гипполит, Сотион, Диоген Лаэрций және т.б. сияқты кейінгі антикварлық авторлар пайдаланды. II ғасырдың аяғында. BC Н.С. белгісіз автор Теофрасттың шығармасынан үзінді (эпитом) жасаған. Ол да жойылды, бірақ оған дейін 1 ғасырдың ортасындағы тағы бір белгісіз стоик философының жұмысына негіз бола алды. BC Н.С. Бұл жұмыс «Ветуста Плацита» - «Ежелгі сөздер» кодтық атауын алды. Оған Цицерон, Филон, Филопон, Аэций, Макробий, Аммиан, «Гомер аллегорияларының» авторы Цельс, Варо, Энесидем, Тертуллиан, т.б., өз кезегінде ежелгі жазушылар Стоби, Теодорит, Немесиус сүйенген. Аэцийге сүйенген.Псевдо-Плутарх Плацитаның авторы. Және бұл еңбек Евсевий, Псевдо-Гален, Афинагор, Ахиллес, Кирилл, әл Харастани үшін дереккөз б
олды.

Марк Туллий Цицерон

Бірінші кезеңдегі антикалық философтар үшін дербес дерек көзі Секст Эмпириктің (II-III ғғ.) еңбегі болып табылады. 2 – 5 ғасырлардағы кейбір ерте христиан жазушыларының еңбектерінің де маңызы зор. - Иреней, Ипполит, Клемент, Ориген, Эпифаний, Арноби, Августин, т.б. Доксографиялық дереккөздермен жұмыс жасағанда терминдердің мағынасы уақыт өте өзгергенін ескеру қажет. Аристотель бұрынғы антикалық философтардың кейбір терминдерін әрқашан дұрыс түсінбеді.

Пайдаланылган әдебиеттер:

1. Орлова Д.А. Статья «Смерть и психофизические состояния сознания во время предсмертной агонии согласно танатологической традиции буддизма Ваджраяны»

2. Абрамова А.С. Статья «В диалоге с городом: к вопросу о феномене городской диалогичности»

3. Саберова М.Ш. Статья «Понятие и функции научной культуры»

4. Силаева К.В. Статья «Анализ базовых структур, определяющих отношение к Другому в философии Ж-П. Сартра»

5. Симонов А.И. Статья «Время-пространство иконы как особой онтологической реальности»