АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

УДК 519.6:517.977.56:629.764

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

Смагулов Есенгали Жексембаевич

педагогика ғылымдарының докторы., профессор

І.Жансүгіров атындағы Жетісу университеті

Талдықорған қ, Казақстан

smagulovezh@mail.ru

Акипова Жанар Алтынбекқызы

«Математика» мамандығының 1 курс магистранты

Ш.Уалиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Көкшетау қ, Казақстан

zhanai_93@mail.ru

Аннотация. Мақалада оқытудың ақпараттық технологияларды математика пәнін оқу үдерісінде қолдану мәселелері қарастырылады. Бүгінде ақпараттандырылған заманда оқу үдерісінде ақпараттық технологияларды пайдалану түрлі мәселелер тудырумен қатар білім алушылардың таным сапасын жетілдіруге, оқу материалдарын меңгеру сапасын арттыруға және қолдануға тиімді. Мақалада оқытудың негізгі мақсаты, яғни жетілдірілген оқыту технологияларын қолдана отырып оқу үдерісіндегі ғылыми педагогикалық іс-әрекетті дамыту, үздіксіз жетілдіру, тәжірибе жүзінде қалыптастыру, қоғам мен айналақоршаған орта арасындағы байланыстықайтақұру, білім алушыларда өзіндік жұмыс үлгілері дамыту, тұлғаны нақтылыққа, жүйелі іс-әрекетке бейімдеу, таным сапасының жетілдірудегі педагогикалық қызмет басым қарастырлады.

Аннотация. В статье рассматриваются вопросы использования информационных технологий обучения в учебном процессе по математике. Сегодня в информатизированное время использование информационных технологий в учебном процессе эффективно не только для создания различных проблем, но и для совершенствования качества познания обучающихся, повышения качества усвоения и использования учебного материала. В статье рассматривается основная цель обучения, т. е. развитие, непрерывное совершенствование, практическое формирование научно-педагогической деятельности в учебном процессе с использованием передовых технологий обучения, создание связей между обществом и окружающей средой, развитие у обучающихся моделей самостоятельной работы, адаптация личности к реальности, системной деятельности, педагогическая деятельность в совершенствовании качества познания.

Annotation. The article deals with the use of information technologies of teaching in the educational process in mathematics. Today, in the informatized time, the use of information technologies in the educational process is effective not only for creating various problems, but also for improving the quality of students' cognition, improving the quality of assimilation and use of educational material. The article considers the main purpose of training, i.e. development, continuous improvement, practical formation of scientific and pedagogical activity in the educational process using advanced learning technologies, the creation of links between society and the environment, the development of students' models of independent work, adaptation of personality to reality, systemic activity, pedagogical activity in improving the quality of cognition

Кілттік сөздер: Ақпараттық технология, ғылым, математика, интернет, әдіс-тәсіл, бағдарлама.

Ключевые слова: информационные технологии, наука, математика, интернет, метод, программа.

Keywords: information technology, science, mathematics, Internet, method, program.

Кіріспе.

Қазіргі қоғамды ақпараттандырудың маңызды міндеттерінің бірі ол - білім беруде ақпараттық технологияларды қолдану. Адам қызметінің барлық салаларын ақпараттандыру және компьютерлендіру процесі ақпараттық технологияларды педагогикалық практикаға кеңінен енгізуге талап етеді. Ақпараттық технологиялардың дамуындағы қазіргі тенденциялар, математика мұғалімдері сабақты ақпараттандыру деңгейін жоғарылатуды мақсат етуі керек.

Математика адам өмірінің ажырамас бөлігі. Қазіргі ғылым миллиондаған адамдардың күнделікті өмірінде үлкен рөл атқаратын математикаға, оның әдістері мен идеяларына толы. Жоғарыда айтылғандар "математика" оқу пәнінде көрініс табады, ол барған сайын қанық болады (ақпараттық жоспарда). Сол себепті ақпараттық технологияларды математика сабақтарнда тиімді пайдалану заман талабы.

Ғалымдар өз зерттеулерінде ақпараттық қоғам жағдайында педагогтардың ақпараттық құзырлылығын қалыптастыру көрсеткіштерін төмендегідей анықтайды. Ақпараттық технологияны пайдалана отырып өткізілетін сабақты (ол қашықтықтан оқыту болсын) әдістемелік қамтамасыз етуге қойылатын негізгі шарттардың бірі оқу материалын жоспарлау, оқу үрдісінің тиімділігін арттыру үшін бағдарламалық құралдарды пайдалану мүмкіндіктерін және оны пайдаланудың бағыттарын көрсету болып табылады. Тәжірибе көрсеткендей, ақпаратты технологияны пайдаланудың бір шарты – сабақтарды педагогикалық бағдарламалық құралдарды қолдану арқылы өткізу үшін онымен жұмыс жасау жөніндегі нұсқаулықтардың болуы [1, 116б.].

Негізгі бөлім.

Математика сабақтарында компьютерлік технологияларды қолдануға деген ұмтылыс әлеуметтік, педагогикалық және технологиялық себептерге байланысты:

- мұндай қызметті білім беру жүйесіне қосуға әлеуметтік тапсырыс жасалды;

- педагогикалық себептер оқытудың тиімділігін арттыру үшін жаңа құралдарды іздеу қажеттілігімен байланысты;

- компьютер оқу ақпаратын беру мүмкіндіктерін едәуір кеңейтеді, оқуға деген ынтаны арттыруға және оқушыларды оқу процесіне белсенді тартуға мүмкіндік береді.

Оқытуды компьютерлендіру оқу процесінің тиімділігін арттыру, қоғамның жас ұрпаққа қоятын талаптары мен практикалық мектеп дайындығы арасындағы алшақтықты азайту қажеттіліктерімен байланысты.

Уақыт – ең құнды ресурс, сол себепті математика сабақтарында уақытты үнемдеу өте маңызды. Оқу процесінде уақытты үнемдеудің өткір проблемасына байланысты қазіргі мектеп сабақта уақытты үнемдеуге мүмкіндік беретін оқыту құралдары мен әдістерін табу мәселесін көтереді. Менің ойымша, сабақта компьютерді пайдалану - осындай құралдардың бірі. Оқушылардың игеруі үшін қажетті материалдың үлкен көлемі мен пән бойынша сағат санын қысқарту арасындағы қайшылық туындатады.

Ақпараттық-коммуникативтік технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр [2, 212б].

Оқытудың жаңа ақпараттық технологияларын меңгеру - қазіргі заман талабы. ХХІ ғасыр - ақпараттық технология ғасыры. Қазіргі қоғамдағы білім жүйесін дамытуда ақпараттық технологиялардың маңызы зор. Білім беруді ақпараттандыру және пәндерді ғылыми – технологиялық негізде оқыту мақсаттары алға қойылуда. Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, әрі білікті жұмысшы мамандарын даярлау оқытушының басты міндеті болып табылады. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді.

Ақпараттық компьютерлік технологиялар көмегімен оқу ақпаратын ұсынуды:

— қашықтықтан оқыту технологиялары;

— компьютерлік оқыту бағдарламаларын пайдаланатын технологиялар;

• мультимедиа технологиялары арқылы орындауға болады. Ең қол жетімді және кең таралған-мультимедиялық технология. Ағылшын тілінде multimedia термині (multi – көп және media – ортадан) "көп медианалы" дегенді білдіреді.

Мультимедиа (multimedia) – бұл компьютерлік жүйеде мәтінді, дыбысты, бейне кескінді, графикалық кескінді және анимацияны біріктіруге мүмкіндік беретін заманауи компьютерлік ақпараттық технология. Немесе анықтаманың тағы бір нұсқасы – "мультимедиа" – бұл ақпаратты визуалды және дыбыстық түрде көрсететін бағдарламалық-аппараттық құралдардың жиынтығы [5,218б]. Математика сабағында мультимедиялық технологияны демо режимінде, жеке режимде, қашықтан және жеке режимде қолдануға болады.

Ақпараттық компьютерлік технологияларды қолдана отырып, математика сабағын ұйымдастыру үшін келесі кезеңдерді бөлуге болады:

1. Математикадан оқу бағдарламасының нақты бөлімін, тақырыбын және жеке сабақтарын таңдау.

2. Ақпараттық компьютерлік технологияларды қолдана отырып сабақ өткізу қажеттілігін негіздеу мақсатында оқу материалының таңдалған фрагментіне жататын мазмұнды және оны оқыту әдістемесін талдау.

3. Сабаққа арналған тапсырмаларды әзірлеу.

4. Қажетті оқу материалын ұсыну үшін бағдарламалық құралдарды іріктеу.

5. Таңдалған бағдарламалық құралдарды қолдана отырып сабақ материалдарын әзірлеу.

6. Сабақтың әзірленген материалдарын тексеру, апробациялау және редакциялау.

7. Әзірлемені қолданатын мұғалімге арналған әдістемелік ұсыныстарды және оқушыларға арналған нұсқауларды дайындау.

8. Сабақтың өзін-өзі талдауы және анықталған кемшіліктерді жою [4,302б].

Жаңа ақпараттық технологияларды математика сабақтарында қолдану келесі нәтижелерге жеткізеді:

1. Білім алушылар еркін ойлауға мүмкіндік алады;

2. Тіл байлығын дамытдaы;

3. Өз ойын еркін жеткізуге, жан-жақты ізденуге дағдыланады;

4. Шығармашылық белсенділігін арттырып, ұжымда бірігіп жұмыс істеуге машықтандырады;

5. Математикалық ойлауды дамытады;

6. Өз бетімен білім ала алатын, ақпараттық технологияларды жоғарғы деңгейде меңгерген, білімді жан-жақты тұлғаны қалыптастырады.

Оқыту құралдарының біріне тоқталсақ – электрондық оқулық. Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты-оқыту үрдісін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық-ізденіс қабілетін, шығармашылық қабілетін дамыту. Мұның тиімді жағы: электронды оқулықта әр сабаққа арналған бейне көрініс, анықтама сөздік, диктант, тест тапсырмаларын, қайталау сұрақтарын пайдалана аламыз. Электронды оқулықты қолдану арқылы сабақта техникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды қолдану тиімділігі, білім алушының пәнге қызығушылығы, білім, білік, дағды деңгейін қалыптастыруы, білімнің тереңдігі, тексеру түрлері, бағалауы, практикалық дағдыларды игеруі артады. Білім алушылардың өздері де алынған ақпаратты көшіріп алып, онымен өз ыңғайына қарай жұмыс істей алады [3,78б].

Қорытынды. Оқытушы үшін нәтижеге жету білім алушысының білімді болуы ғана емес, білімді өздігінен алуы және алған білімдерін қажетіне қолдану болып табылады. Бүгінгі бала - ертеңгі жаңа әлем. Бүгінгі күні ақпараттар ағымы өте көп. Математиканы оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану - оқушылардың білімді игеру процесін қызықты және көрнекі етуге, оқушылардың ынтасын жақсартуға, пәнге деген қызығушылығын оятуға, білім сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Ақпараттық ортада жұмыс жасау үшін кез келген педагог өз ойын жүйелі түрде жеткізе алатындай, коммуникативті және ақпараттық мәдениеті дамыған, интерактивтік тақтаны пайдалана алатын, онлайн режимінде жұмыс жасау әдістерін меңгерген мұғалім болуы тиіс. Заман талабына сай жаңа технология әдістерін үйрету, бағыт-бағдар беруші – мұғалімдерміз. Білім алушылардың жаңа тұрмысқа, жаңа оқуға, жаңа қатынастарға бейімделуі тиіс. Осы үрдіспен бәсекеге сай дамыған елдердің қатарына ену ұстаздар қауымына зор міндеттер жүктелетінін ұмытпауымыз керек.

Библиографиялық тізім:

1. Smagulov Esengali, Seitova Sabyrkul, Khaimuldanov Yerlan, Adilbaeva Ardak, Tulymshakova Gulnur, Abdykarimova Aizhan. «Periodico tche quimica» www.periodico.tchequimica.com Vol. 15 N. 30. ISSN 1806-0374 (impresso). ISSN 1806-9827 (CD-ROM). ISSN 2179-0302 (meio eletronico). 2018 Porto Alegre. RS. Brasil. p.330-337.

2. Esengali Smagulov. Sabyrkul Seitova. Yekaterina Gavrilova. Zhomart Zhiyembayev. Nazym Zhanatbekova (2018). «Studying Mathematical Subjects to Students as an Independent Work». Astra Salvensis, an VI, numar 11, 2018. p.617-630.

3. Мұхамбетжанова С.Т., Мелдебекова М.Т. Педагогтардың ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану бойынша құзырлылықтарын қалыптастыру әдістемесі. Алматы: ЖШС «Дайыр Баспа», 2010 ж.

4. Каллаур Н.А., Герман Ю.В. Методика обучения математике учащихся средней школы с помощью информационных технологий. Брестский государственный университет имени А.С. Пушкина. 2010 ж

5. Полат, Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования: учебное пособие / Е.С. Полат. – М.: Академия, 2002.