Мұғалімнің сыйы Бір баланың
оқиғасы
Мен қазір сіздерге бір оқиғаны
әңгімелеп беремін. Бір қалада ерекше үй болады. Сол үйде бір бала
өмір сүреді. Күндердің бірінде ол оянып, әжесіне дөрекі сөйлейді,
мысықтың құйрығынан тартады, анасына қоқысты шығаруға
көмектеспейді, атасын туған күнімен құттықтамайды; көшеде өз
досымен төбелесіп қалады,Арман деген ағасының велосипедін рұқсатсыз
мініп кетеді. Осы кезде бала барлық жақын адамдарының оған ренжіп
қалғанын байқайды.
Әжесі оған оның жақсы көретін
бәлішін пісірмейді, мысығы қолын тырнап алады, анасы қоқысты
асхананың еденіне жинап қояды, атасы оған ертегі оқып бермейді;
досы көшеге шықпай қояды, ал Арман деген ағасы велосипедті сарайға
құлыптап қояды.
Баланың көңіл күйі
түседі...
Ол көшенің бойында көңілсіз
келе жатты. Оған кең шапан киген ұзын бойлы адам қарсы беттен
жолықты. Ол балаға былай дейді: "Балам, сенің көңілсіз күйіңді
байқап тұрмын. Саған не болды? Мен саған көмектескім келеді. Міне
саған сиқырлы зат, - деп, балаға ұсынады.- ол сенің ішкі дауысың,
ар-ұжданың болады. Ол саған не істеу керектігін және нені істеуге
болмайтынын алдын ала білдіріп отырады.Ар-ұждан сені
келеңсіздіктерден сақтайды және жақын адамдармен
татуластырады!»
Бала түсінбей қарайды:
"Ар-ұждан дегеніміз не?"
- Ар-ұждан - біздің ішіміздегі
үн, - деді сиқыршы. - Ар-ұждан ненің дұрыс, ненің бұрыс екендігін
білдіріп отырады. Бұл өте маңызды нәрсе. Дұрыс емес әрекет
жасағанда ол сені мазалап, былай дейді: "Барып кешірім сұра". "Сен
ұяласың, бұрынғыдай жақсы емес екенінді сезесің" Ар-ұждан мен ұят
жақын ұғымдар.Ар-ұждан дауысын ести білу
керек.
Мұғалімге балалармен бірге
әңгімелесудің нәтижесін былай қорытындылауға болады: «Әрбір адамның
ар-ұжданы болады. Ол әрбір әрекеттері үшін жауапты. Жақсы адамның
ар-ұжданы белсенді болады. Адамның ішкі дауысы үнемі оған
көмектеседі: егер сен ар-ұжданына сәйкес әрекет жасасан, онда дұрыс
әрекет жасап, жақсы адам боласын, ал егер тыңдамасан, онда дұрыс
емес әрекет жасайсың.»
Оқиға кім
жайлы?
Баланың жасаған әрекеттері
дұрыс па?
Балаға кім бағыт бағдар
берді?
Бала сиқыршының сөзіне мән
берді деп ойлайсыңдар ма?
Баланың бойынан қандай
қасиеттерді байқадыңдар?
Өздерің осы балаға қандай
кеңестер берер едіңдер?
|