Ұстаз –ұрпақ тәрбиелеп
өсіруші,қоғамның болашағына жауапты арқа сүйген
тірегі.
Мектеп ең бірінші болып
алдында әлеуметтік –қоғамдық өмірдің әлемін ашады. Жанұясымен қатар
өзіне бала тәрбиесіндегі басты рөлді алады. «Білім негізі бастауыш
сыныпта» деп бекер айтылмаған болар,ең бірінші балаға дұрыс білім
бағдар беріліп,нәр алып сусындауы осы бастауыш сыныптың негізі
болар.Мектеп қабырғасына келіп білім алып,шыңдала түсіп,үлкен
өмірге қадам басуының негізгі кілті бастауыш сыныптан
басталады.
Бұл жерде әрине, мектепке
алғаш келгендегі баланың алғашқы ұстазына тоқталмауға болмас. Мен
бүгін осы оқушы мен мұғалім арасындағы кейбір қарым-қатынастардың
бала психологиясына кері әсеріне тоқталып
өтпекпін.
Бастауыш сынып оқушыларының
мінез құлқындағы қиындықтардың пайда болу себептерін психологтар
біріншіден отбасы тәрбиесі десе, екіншіден мектептегі мұғалімнің,
ондағы жүргізіліп отырған оқу-тәрбие жұмысының әсері
дейді.
Белгілі психолог
Д.Б.Элькониннің айтуынша, мектепке келген кезден бастап оқушы мен
мұғалім арасында қарым-қатынас қалыптаса бастайды. Бұл оқушыға
бастапқыда қиынға соғады. Мектептегі талап бәріне ортақ. Мұғалім
мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты оқушылар өте байқампаз. Егер
мұғалім басқа балаларға қарағанда бір оқушыны жақын тартып,
бөлектесе онда ол оқушы алдында беделін жоғалтады. Баланың
мұғалімге деген оң пікірі іштей бұзыла бастайды. Мұғалімге деген
сенімсіздік, өзін-өзі төмен бағалау, қырсықтық мінез пайда бола
бастайды.
Ал мұғалімнің өзіне жақын
тартатын оқушысы басқалардан өзін жоғары ұстайды. Соның нәтижесінде
«сөз тасығыш» балалар пайда болады.
Бастауыш сынып оқушыларының
жағымсыз қасиеттері: бір беттілігі, ашушаңдығы, ұяңдығы,
әдепсіздігі, тынышсыздығы, тәртіпсіздігі, өтірік айтуы, дөрекі
сөйлеуі және т.б. жақтарымен ерекшеленеді. Бұл сапалардың көбісі
әлі берік орнықпаған, тек психикалық ерекшеліктері болып табылады.
Бұл сапалар келешекте олардың мінез-құлқына сіңіп кетпеуі
тиіс.
Мұғалім бұлармен күрес
жүргізуі қажет. Ал кей жағдайларда керісінше, осылардың дамуына
себеп болып жатамыз.
Ұялу- баланы жағымсыз
іс-әрекетпен тоқтатып отыратын күшті моральдық
сезім.