Ашық сабақ "Алтын Орда, Ақ Орда" 10 сынып

Пән: Қазақстан тарихы

Сынып: 10 «А»

Мектеп: №60 жалпы орта білім беретін мектебі

Күні: 12.12.2018ж.

Мұғалімнің аты-жөні: Р.Ж.Туртбаева

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Қазақстан аумағында VІ-XV ғасырларда құрылған мемлекеттер: этникалық және саяси тарихы

Қатысқандар:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы:

Алтын Орда, Ақ Орда

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар: Алтын Орда, Ақ Орданың құрылуы жайлы біледі.

Көптеген оқушылар: Орданың ішкі-сыртқы саяси жағдайын талдайды.

Кейбір оқушылар: Қоғамдық құрылысын анықтай алады.

Жетістік критерийлері

Алтын Орда, Ақ Орданың жер аумағын көрсетеді.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар: Мәтінді оқиды, бір-біріне айтып өзара ортақ шешім шығарып, түйінді ойды айтады, яғни айтылым болады

Негізгі сөздер мен тіркестер:

Білікшілер, даруғалар, бекілер бек, тамғаш, жарлық.

Талқылауға арналған тармақтар:

1. Алтын Орда

2. Ақ Орда

3. Ноғай Орда

4. Моғолстан

Құндылықтарды дарыту

Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершіліктерін ояту

Пәнаралық байланыстар

География, математика

Әдіс-тәсілдер

Түймедақ, тұжырымдамалық карта, ара ұясы, математикалық есеп

Алдыңғы білім

Алтын Орда, Ақ Орда, Ноғай Ордасы, Моғолстан мемлкеттердің құрылуы (7сынып)

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақта жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

2 минут

2 минут

7 минут

Сәлемдесу.

Оқушыларды түгендеу.

Топтастыру: Қоржыннан асық алу арқылы топқа бөлінеді. Алтын Орда, Ақ Орда, Ноғай Ордасы, Моғолстан деген сөздері жазылған асықтарды алу арқылы 4 топқа біріктіремін.

Ынтымақтастық атмосферасын құру. Оқушылар шаттық шеңберге тұрып бір-біріне қазақ, орыс немесе ағылшын тілінде тілек айтады.

Бағалау парақшасын таратамын, топтар өз қызметін бөліп алады.

Өтілген тақырыптар бойынша "Түймедақ" әдісі арқылы сұраймын. Түймедақтың әр күлтешесінің артына сұрақ жазамын, оқушылар алып, жауап береді.

1. Шыңғысхан өзін әлем билеушісі деп қашан жариялады? 1206 жыл, Онон өзеннің бойында.

2. Шыңғысхан қай мемлекеттің жойылуынан кейін билеуші атанды? Қарақытай.

3. Шыңғысхан империясының халқы қалай бөлінді? Ондық, жүздік, мыңдық, түмен.

4. Бүкіл Орталық Азияны жаулап алу арқылы қай елдерге жол ашты? Иран, Ауғанстан т.б.

5. 1218 жыл қандай оқиға болды? Моңғол керуені Отырар қаласында опат болды.

Қоржын, асық

Бағалау парақшасы

Гүл күлтешелері

Сұрақтар топтамасы

6. Отырар билеушісі? Қайыр хан.

7. Шыңғысханға қосылған түркі тілдес тайпалар? Керейіт, жалайыр, қоңырат, найман.

8. Отырарды қашан қоршауға алды? 1219 ж.

9. Отырардан кейін қандай қалаларды басып алды? Сығанақ, Жент, Ашнас т.б.

10. Рашид ад-дин не деп айтып кеткен?

11. Жылнамашы Жувейниді айтуы бойынша:

12. Ибн Васылдың көрсетуі бойынша?

13. Шыңғысхан қазақ елін жаулау барысындағы екі түрлі көзқарас?

14. Әл Омари жазып кеткендей? Оқушыларды ауызша бағалаймын. (Жарайсың, талпын, жақсы)

Сабақ ортасы

12 минут.

8 минут

1-2 минут

Алтын Орда туралы бейнебаян көрсету арқылы бүгінгі тақырыптың атын Алтын Орда, Ақ Орда екенін ашып аламыз. 4 топқа тақырып беремін.

1-топ: Алтын Орда.

2-топ: Ақ Орда.

3-топ: Ноғай Ордасы.

4-топ: Моғолстан. Тұжырымдамалық карта. Бүгінгі өтіліп жатқан тақырып бойынша тұжырымдамалық карта жасау (постер) тапсырылады. Карта тақырыпты ашатындай болуы керек. Соңында «Бір минутта түйіндеу»

әдісі арқылы әр топ бір минутта қорғап шығуы қажет. Топтың жұмысы бағаланады.

«Ара ұясы» техникасы әдісі арқылы сұраймын. Жұптағы оқушыларға не білгендігі туралы пікір алмасуды және екі сұрақтан дайындауын тапсырады. Содан кейін әрбір жұп кезектесіп сұрақ қояды, ол сұраққа басқа оқушылар жауап береді. Сонымен берілген осы техника негізінде мұғалімнің берген мәліметтері қорытындыланылады, өңделеді.

Термин сөздермен жұмыс. «Шыбын ұрғыш» әдісі арқылы сұраймын. Тақтаға сөздерді жазып қоямын, екі оқушы екі шетінде тұрып, мен айтқан сөздердің мағынасын ашатын сөзді ұрып отырады.

1. Білікшілер- Іс-қағаздарды жазушылар, Алтын Орда хандары

2. ислам дінін қабылдағаннан кейін іс жүргізу жұмыстарын түрік жазумен, дәлірек айтқанда, орта ғасырдағы ұйғыр жазуымен жүргізген.

3. Даруғалар-салық жинаушылар.

4. Бекілер бек- Әскери істерді басқарушы

5. Тамғаш-Алтын Ордаға бағынышты қалалардың билеушілері.

6. Жарлық-Кінәз дәрежесін алу үшін ханнан алатын ерекше құжат.

7. Құрылтай – Ақсүйектердің жалпы империялық жиналысы

8. Мәлік- Азаматтық басқару билігін жүргізушілер.

9. Нояндар – әскербасылар

Проектор, ноутбук

Постер, маркер

Сұрақтар топтамасы

Шыбын ұрғыш, сөздер

Сабақтың соңы

5минут

3 минут

Математикалық ойын арқылы есепке жүйріктігін және есте сақтау қабілетін байқаймыз.

1. 1. (250*4)+(600:2)+(210: 3)+(81:9)= 1379

Тоқтамыс Темір Мәлікті жеңіп, Ақ Орданың ханы атанған жыл.

2. 2. (2000-1000)+150*2+95= 1395

Ақ Орда тағына Ұрұс ханның тағы бір баласы Қойыршақ оғланды хан етіп қояды. Кімнің көмегімен?

3. 3. (680*2)-(4*3)= 1348

Моғолстан ханы болып Тоғылық Темір болып сайланады.

3. (890*3)-(144*2)- 1000=1382

Алтын Ордада билігін нығайту үшін Тоқтамыс Мәскеуді өртейді

Кері байланыс: «Мұғалімге менен бір сауал немесе тілек»

Бағалау парақшаларын алып, бағаларын айтып шығамын.

Үйге тапсырма беру: Ақ Ордамыз жайлы шағын эссе жазып келу

Есптер топтамасы

Стикер, табыс ағашы

Бағалау парақшасы

Күнделік

Саралау– оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Әр тапсырма сайын кері байланыс беріледі

Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау

Сабақ бойынша рефлексия:

- Сабақ \оқу мақсаттары шынайы ма?

- Бүгін оқушылар не білді?

- Сыныптағы ахуал қандай болды?

- Мен жоспарлаған саралау шаралары сәтті болды ма?

- Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

- Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?