9-сынып

Мұғалімі:Джумагалиева Алмагуль Сапаровна

Тақырыбы

§9 Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан тұз ерітінділерінің химиялық қасиеттері.

Мақсаты

- Оқушылардың электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың,негіздердің,тұздардың қасиеттері жөнінде білімдерін жүйелеп,тереңдету

-Химиялық формула,теңдеу құру,есеп шығару біліктіліктерін дамыту,өздігінен жұмыс істеуге,өз білімін бағалап тексеруге баулу.

-Ізденімпаздыққа,жауапкершілікке,ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Жалпы мақсат

Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген қызығушылығын арттыру

Күтілетін нәтиже

-ЭД теориясы тұрғысынан қышқылдардың, негіздердің және тұздардың қасиеттерін меңгереді.
-тұздардың,қышқылдардың және негіздердің суда ерігіштігі кестесін дұрыс пайдалана біледі;
-қышқылдардың, сілтілердің және тұздардың сулы ерітіндідегі электролиттік диссоциациялануын жаза алады;

- топпен жұмыс істей алады;
- топтық жұмыс ережесін сақтайды.

7 модульдің қолданылуы

АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Миға шабуыл,Жигсо2, Автор орындығы

Қолданылатын ресурстар

Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, ноутбук

Ұйымдастыру кезеңі

Тренинг

Оқушыларды сапқа тұрғызып, 1-3 дейін санау арқылы топқа бөлу

Алтын ереже құру қажеттігі туралы айту.

Әр топқа бағалау парағын таратып беру.

Фигуралармен бағалау әдісімен бағалау үшін фигуралар таратып беру

«Сандарды бейнеле» ойыны

арқылы психологиялық ахуалды жақсарту

Оқушылар топқа бөлініп, өз топбасшыларын сайлайды.

Топ ішінде тәртіп ережелері талданып , сол арқылы сыныптың алтын ережесін құрады.

Бағалау парағы арқылы топбасшылар өз топ мүшелерін бағалап отырады.

Фигуралар арқылы топтар өзара бағалайды.

Әртоп өздеріне берілген сандарды дене мүшелерімен,қимылымен бейнелейді.

Сабақ кезеңдері

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білу

Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы тексеру.

Миға шабуыл

Әр топ бес сұрақтан ауызша сұрақтарға жауап береді.

I-топ:

Электролиттік диссоцация дегеніміз не?

Электролиттер дегеніміз не?

Әлсіз электролиттерді ата?

Заттар суда ерігенде қандай иондарға ыдырайды?

Мына негіздердің қайсысы күшті? LiOH, NaOH, KOH

II- топ:

Бейэлектролиттер дегеніміз не?

Электролиттік дисоциацияны ғылымға енгізген ғалым?

Орташа электролиттерді ата?

Диссоциациялану дәрежесі неге тең?

Мына электролиттердің қайсысы әлсіз? ZnCl₂, H₂CO₃, HF

III-топ:

Күшті электролиттерді ата: HNO₃, H₂SO₄, HCl, NaOH, KOH, Ba(OH)₂

Индикатордың түрлерін ата.

Na⁺ Cl^— — иондарының арасындағы тартылыс күшін ата.

Тұздар, негіздер, қышқылдар, ерігенде не балқығанда неге ыдырайды?

Э.Д.Т- негізгі қағыдалары қандай?

Мұғалім берген тапсырмасын орындау арқылы оқушылардың сабаққа дайындықта

рын тексеру

Түсіну

Мағынаны табу

Мәтінмен жұмыс "Жигсо" әдісі

Жұптық және топтық жұмыстарды ұйымдастыру

Бағалауды басқару

Жауаптарын қабылдап, бағыт беру

Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру.Өз ойларын, пікірлерін ашық айту

Электролиттік диссоциация теориясының үш типі. Тақтаға әр топтан бір оқушы шығып толық және қысқартылған иондық теңдеулерін жазады.

I-топ: Газ бөліну реакциясы

Na₂CO₃ + 2HCl ↔ 2NaCl + H₂O + CO₂↑

2Na⁺+ CO₃^2- +2H⁺+2Cl^— ↔2Na⁺ + 2Cl^— + H₂O + CO₂↑

II-топ: Тұнба түзе жүретін реакция

CuSO₄ + 2NaOH ↔ Cu(OH)₂↓ + 2Na₂SO₄

Cu²⁺ +SO₄^2- + 2Na⁺ + 2OH^— ↔ Cu(OH)₂↓ + 2Na⁺ +SO4^2-

Cu²⁺ + 2H⁺ +2OH^—↔ Cu(OH)₂↓

III-топ: Бейтараптану реакциясы

NaOH + HCl ↔ NaCl + H₂O

Na⁺ + OH^— + Cl^— ↔ Na⁺ + Cl^— + H₂O

OH^— + H⁺↔ H₂O

Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білу

Топпен жұмыс жасау: Оқушылар көлемді мәтінді әрқайсысы жеке-жеке топ ішінде оқып шығып топпен талқылайды, сосын топтар құрамы өзгертіліп, құрамында әр бастапқы топтан бір белсенді оқушы бар жаңа (сарапшылар тобы) топтар құрылды.Құрылған сарапшы топ берілген тапсырмаларды біріге талқылап орындайды Осыдан кейін олар өз топтарына қайта оралып, өздерінің бұрынғы топтағы достарына кезекпен өз жанұяларында түсінген материалдарын тиянақты түрде жеткізіп, үйрету керек

Қолдану

Постермен жұмыс

Оқушылар жаңа тақырыпты түсінгендерін постер құрып қорғайды.

Постер құрып тақырыпты жақсы меңгерген оқушы шығып постерді түсіндіреді

Сергіту сәті

«Макрена биі» атты жаттығу жасау

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Интербелсенді тақтадағы бейнероликтегі

дей жаттығулар жасайды.

Талдау

"Химиялық эстафета" ойыны.

«Химиялық эстафета»

 Мына заттардың қайсысының әрекеттесуі нәтижесінде газ түзіледі? Үлестірме қағаздар таратылады. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпайдан алады. 

I-топ:

Ca(HCO₃)₂ + HCl ↔ CaCl₂ + H₂CO₃(CO₂; H₂O)

NaOH + HCl ↔NaCl + H₂O

FeSO₄ + 2NaOH ↔Fe(OH)₂ + Na₂SO₄

II-топ:

H₂SO₄ + BaCl₂↔ BaSO₄ + 2HCl

KOH + H₂SO₄ ↔K₂SO₄ + H₂O

Na₂CO₃ + HCl ↔ 2NaCl + H₂CO₃(CO₂; H₂O)

III-топ:

Cu(OH)₂ + H₂SO₄ ↔ CuSO₄ + 2H₂O

2KOH + Zn(NO₃)₂ ↔ Zn(OH)₂ + 2KNO₃

Ca(HCO₃)₂ + HCl ↔ CaCl₂ + H₂CO₃(CO₂; H₂O)

Жинақтау

Семантикалық картамен жұмыс

Cемантикалық карта

Деңгейлік тапсырмалар.

І-топ

m(CuSO₄)=20г           CuSO₄+2NaOH→Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓

m(NaOH)=8г           160г/моль   80 г/моль           98г/моль

m(Cu(OH)₂)-?           ν=m/M         ν(CuSO₄)= 20г/160г/моль=0,125моль

ν(NaOH)= 8г/40г/моль=0,2моль

1моль(CuSO₄)  —  2моль(NaOH)

Х моль (CuSO₄)  —  0,2моль (NaOH)

Х=1*0,2/2  = 0,1моль

80г(NaOH)  —  98г(Cu(OH)₂)

8г(NaOH)  —  Х г  (Cu(OH)₂)

Х=8г*98/80=9,8г

II-топ:

V(ер-ді)=200мл         Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂↑

W(HCl)=20%             106             36,5                              44

ρ=1,1г/мл                   106             73                                 22,4л

m(Na₂CO₃)=90г

w=m(ер.зат)/m(е-з)*100;         m(ер-ді)=ρ*V;

V(CO₂)-?                    m(ер.зат)=w* ρ*V/100

m(HCl)=20*1,1*200/100=44г

ν(HCl)=44/36,5=1,2моль

ν (Na₂CO₃)=90/106=0,85моль

1моль(Na₂CO₃) – 2  моль(HCl)

X моль(Na₂CO₃)  — 1,2  моль(HCl)

X=1*1,2моль/2моль=0,6 моль

0,85моль-0,6моль=0,25 моль

73г (HCl) – 22,4л (СО₂)

44г (HCl) – х л (СО₂)

Х=44г * 22,4 л /73г   =13,2 л (СО₂)

III-топ:

V(ер-ді)=120мл           2HCl  +  CaCO₃ → CaCl₂ + H₂O + CO₂↑

ρ=1,075г/мл       M   36,5г/моль  100г/моль                     44г/моль

w(HCl)=15%            m(ер-ді)=ρ*V

m(CaCO₃)=20г         m(ер-ді)= 120мл*1,075г/мл=129 г

Vқ.ж(CO₂)-?             w= m(е.з)*100%/m(ер-ді)=>w* m(ер-ді)/100%

m(HCl)=15*129/100=19,35 г

МФ(HCl)=19,35/73=0,27

МФ(CaCO₃)=20/100=0,2

МФ(CaCO₃)< МФ(HCl)

100г (CaCO₃)  —  22,4л (CO₂)

20г (CaCO₃)  —  х л (CO₂)

Х=20*22,4/100 = 4,48л (CO₂)

Оқушылардың мақсаты берілген семантикалық картадағы сұраққа өз ойларын толтыру арқылы жеткізу

Топтағы әр оқушы өздері қалауынша деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

Бағалау

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақтарын таратады

Бір- бірін бағалауды қадағалау

Бағалау парақшасы

"14-15" балл-5

"9-13" балл-4

"3-8" балл- 3

Топты бағалау

Өзін- өзі бағалау

Рефлексия

Стикерлерді толтыру.

Менің бүгінгі сабақтан алған әсерім.

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтырып көңіл күйді білдретін смайликтерге жапсырады.