Пернебекова Майра Калыбаевна Түркістан облысы Жетісай ауданы , Қазыбек би ауылы «Ж.Сауырбаева атындағы №16 жалпы орта мектебі» кмм, тарих пәні мұғалімі

Р.Р. Қайырбекова, С.В.Тимченко, З.А.Джандосова

Дүниежүзі тарихы 10 сынып 1 бөлім Алматы «Мектеп» 2019 жыл

$ 30 Этникалық және ұлттық бірегейлік

Сызбалар

Этникалық дүбәралық

Балалар үйінде тәрбиеленген жеткіншектер

Жетім балалар

Көші –қон лагерьлерінде қоныстанғандарда кездеседі.

Ауған тәліптері деген кім?

Босқындар лагерллерінде өскен

Тапсырма

1. Ойланыңдар. Қиырдағы қазақ ауылынан ( мысалы, Батыс Қазақстаннан) Астанаға келген адамның бірегейлігі қалай өзгереді? Ал Мәскеу ,Стамбул , Біріккен Араб Әмірлігі, Нью-Йоркке барған адамның ше? Егер тапсырмаға студент, бизнесмен, спортсмен, дипломат, еңбек күші, миллионер секілді әлеуметтік топтарға жататын рөлдерді қоссақ, онда тапсырма қаншалықты күрделенеді?

2. 1924 жылғы Орта Азия тұрғындарының ұлттық –аумақтық тұрғыдан бөлінуіне дейін конфессионалдық бірегейлік басым болды. Өзбекстанда жіктелу ( «Мен мұсылманмын») өркениетке лайықты ( «Мен көшпелімін»), жергілікті («Мен самарқандтықпын»), ру, тайпалық тұрғыда («Мен –лоқайлық»), кәсіптік тұрғыдан («Мен ұстамын»)деген бірегейлікпен өтті. Одан кейін Өзбек КСР-інде азаматтарға «ұлты» «өзбек» деген төлқұжат берді және барлық өзбектің ұлттық құндылықтарын-киімінен асханаға дейін, музыкадан сәулет өнеріне дейін насихаттау басталды. Діни медреселер орнына кеңес мектебі келді, модернизация нәтижесінде қалалардың саны өсті, жаңа мамандықтар пайда болды.

Келесі сұрақтарға жауап беріңдер: А.Сендердің ойларыңша, Өзбекстанның тұрғындары бір буыннан кейін қандай бірегейлікке ие болды? Ә. Кеңес уақытында Өзбекстан тұрғындарында қандай жаңа бірегейлік пайда болды? Б.Қалалар қатарының өсуі мен қала тұрғындарының санының артуы бірегейлікке қалай ықпал етеді?

Тест жұмысы .

1. «Бірегейлік» ұғымын енгізген кім?

А) Э.Г.Эриксон В) Александер Шалленберг

С) Бенинго Акино Д) Самия Сулуху

2. Бірегейлік деген не?

А) бұл адамның өзін-өзі тануы

В) өз этносының толық мүшесі болады

С) әлеуметтік бірегейліктің құрамдас бөлігі болып саналады.

3. Ауған тәліптері кімдер?

А) босқындар лагерінде өскен

В) Пуштун тілінде сөйлеседе

С) Этникалық бірегейлік оларда қалыптаспады

4. Тәрбиешілер деген кімдер?

А) тәліптердің бойында конфессионалды (діни) бірегейлікті сіңірді

В) пуштунның салттары мен дәстүрлерін ұстанбайды

С) босқындар лагерінде өскен

5. Дүбәрә деген кім ?

А) адам ешбір этносқа да өзің жатқызбайды

В) әлеуметтік бірегейліктің құрамдас бөлігі болып саналады

С) тәліптердің бойында конфессионалды бірегейлікті сіңірді

6. Тәліптер деген кім?

А) олардың бойына конфессионалды (діни ) бірегейлікті сіңірді

В) пуштун тілінде сөйлесе де , олар пуштунның салттары мен дәстүрлерін ұстанбайды, сһяғни енді олар пуштун емес

С) қазақ қоғамында қандай да бір себептермен рудан (жүзден) аластатылған адамдар

7. Ұлттық бірегейлік деген не?

А) өзінің белгілі бір саяси ұлтқа (мемлекеттегі –ұлтқа) жататынын сезіну

В) этносқа қатысты екенін сезіну

С) ортақ аумақта ұлттың ортақ діни және зайырлы құндылықтарын қалыптастырды

8. Этникалық бірегейлік дегеніміз не?

А) этносқа қатысты екенін сезіну

В) өзінің белгілі бір саяси ұлтқа (мемлекеттегі-ұлтқа) жататынын сезіну

С) Ортақ аумақта ұлттың ортақ діни және зайырлы құндылықтарын қалыптастырды

Дұрыс жауаптары: 1а,2а,3а,4а,5а,6ә,7а,8а