Ашық сабақ "Жібек жүннен бұйымдар дайындау" 6 сынып

Бекітемін:

Сыныбы: 6 б

Уақыты: 8.12.2017ж

Сабақтың тақырыбы: Жібек жүннен бұйымдар дайындау

Сабақтың мақсаты: оқушыларға жібек жүн туралы мәлімет беру және жібек жүннен бұйымдар жасаудың

жолдарын үйрету.

1.Білімділік: Оқушылардың жіптер, маталар, қалданатын құралдар туралы білімдерін кеңейту
2. Дамытушылық: Оқушылардың зейінін жалпы мата туралы ұғымдарын дамыту
3. Тәрбиелік: Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу
Сабақ типі: Жаңа сабақ
Көрнекілік: Мата түрлері, тігіс түрлері, атлас маталарынан жасалған бұйымдар.Маталар туралы слайд, тұт жібек құртының шығу, жасалу жолы туралы видео

І.Пән аралық байланыс: Дүниежүзі тарихы, Биология, қазақ әдебиеті.
                           Сабақ барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі:
-Сәлемдесу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ.Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан»

Мақсаты: жылылық, сенімділік деңгейін, еркіндікті дамыту.

Нұсқаулық: қатысушылар шеңбер болып отырады. «Бүгінгі сабақтан не алғыңыз, не көргіңіз келеді?» — сұрағын оқушыларға қойып, сұрақтарға жауап алу. Бастапқы қатысушы жанындағы көршісінің қолын ұстайды. Тренинг шеңбер бойымен жалғасады. (Тренинг соңында қатысушылар дөңгеленіп қолдарын ұстайды)

Оқушыларға қима суреттер таңдатып, артында жасырылған сұрақтарға жауап алу.

ІІІ.Қызығушылығын ояту:

1.Гүлдерi бар құлпырған,

Кең жазықтан аумайды.

Оған әркiм ұмтылған,

Киiм киер оңтайлы. (Мата)

2.Адамның сәнi,

Онсыз жоқ мәнi. (Киiм)

3.Ортасы күмбез,

Жиегiн көмкерген.

Етегi желкендей,

Киiм едi ол нендей? (Кимешек)

4. Сырт жағына зер жiппен,

Көз тартатын көрiкпен.

Ою-өрнек бастырған,

Шалқасынан тастаған,

Кәдiмгi сырлы тостаған,

Қойсаң егер төңкерiп,

Төңiрегiн көмкерiп,

Тостағандай бос тұрған,

Киiз үйден аумайды,

Басқұрмен бастырған. (Тақия)

5. Қолы бар,

Саусағы жоқ.

Мойны бар,

Басы жоқ. (Көйлек)

6. Iшi – егiс,

Сырты – тегiс. (Тон)

7.Аузы бiр –

Қос құбыр. (Шалбар)

8.Ерте тұрдым да,

Қос жолға түстiм. (Шалбар)

Осы аталған жауаптарды не біріктіріп тұр? (мата)

«Тұт жібек» құртының шығу тарихы туралы видио көрсету

ІV. Мағынаны тану Жібек жіп туралы мағлұмат.

Мақта, жүн жіптерді станокта иіретін болса, жібек жіпті адам иірмейді, оны көбелектің дернасын иіреді. Мұндай құрттың түрін тұт жібек құрты деп атайды. Ал неліктен «тұт» деп атайды? Өйткені көбелектің жібек құрты тек қана тұт ағашының жапырағымен қоректенеді. Қуыршаққа айналардың алдында құт жіңішке жіп шығарып, бүкіл денесін түгел сол жіппен орап тастайды. Одан жібек қуыршақ пайда болады. Адамдар жібек қуыршағын тарқатып, жіп орап, бірден тоқыма фабрикасына жеткізеді. Одан жібек матасы өндіріледі. Жібек құрты мен қуыршақтың салмағы екі – ақ грамм мөлшерінде. Бірақ бір қуыршақтағы жібек жіптің ұзындығы 1,5 км – ге жетеді. Қазіргі кезде жібектің қолданбайтын жері жоқ. Одан өздерің киіп жүрген неше түрлі әсем көйлектер, орамалдар, жейделер, терезе перделері, төсек жапқыштар т.б. бұйымдар тігіледі.

Жібек жібі қалай пайда болды? Видео көрсету

V. Ой толғаныс сарамандық жұмыс

Жібек (атлас) матасынан мектеп оқушыларына арналған жобо-галстугін жасау

Бізге қажетті құрал - жабдықтар:

- атлас таспасы- 2,5см; өзімізге ұнаған түстер

- атлас таспасы 1см; таңдаған түске қарсы түс

- фетр матасы диаметрі 4см;

- түйрегіш

- моншақ;

- майшам;

- сызғыш;

- қайшы;

- ыстық желім

Қауіпсіздік ережелерін еске түсіру:

Қайшымен жұмыс кезіндегі қте

Ыстық желіммен жұмыс кезіндегі қте.

Майшаммен жұмыс кезіндегі қте.

Жабо галстугі екі бөліктен тұрады. Біз жоғары бөлігінен бастап құрастырамыз 2,5см и ұзындығы 18см. Болатындай етіп

3 бөлік таспа қиып аламыз

Сурет осы таспаның дәл ортасын тауып желім жағамыз1см.

2 сурет

Сол үш бөлікті төмендегі сурет бойынша жинаймыз.

3 сурет

Келесі бөлікті жасауға кірісеміз:

- 6 бөлік 2,5см ұзындығы 8см, ақ түсті таспа

- 6 бөліктаспа 1см ұзындығыт 8см. көк түсті

4 сурет

Қиып алған таспаларымыз осындай болады.

5 сурет

6 -7 сурет

6 -7 суреттегідей жинастырамыз

Келесі жұмысымыз екінші бөлшекті жинап құрастырамыз

- 1 қима ақ таспа ені 2,5см ұзындығы 22см;

- 12 қима көк түсті таспа ені 2,5см ұзындығы 9см;

Барлық бөлшектерді ыстық желіммен жинаймыз

Әр топ өздерінің жасаған жұмыстарына жарнама жасайды таныстырады жұмыс барысындағы кедергілерді айтады.

Кері байланыс

«Сақина салу» әдісі бойынша оқушылардан жаңа сабақтан алған білімдерін тексеру

«Мата туралы» туралы ой қозғау

1.Матаны қайдан аламыз? (талшықтарды иіру арқылы)

2.Мақта еліміздің қай өңірінде өңделеді? (Оңтүстік Қазақстанда )

3. Тұт жібек құрты туралы не білеміз? (1 жылдық өсімдік, )

Матаның қандай түрлерін білесің? (бөз, шыт, мақпал, барқыт, атлас, капрон т,б)

Мата тұрмыста қай бөлігінде қолданылады? (Терезе жабын, көрпе жастықтарда қолданылады)

Матадан тағыда қандай бұйымдар жасауға болады? (атлас мата қалдықтарынан қолшатыр, әшекейлі орамалдар, сәнді алқа шашқа тағатын әшекей бұйымдар,ойыншықтар жасауға болады)

Жүн жіпті қалай аламыз? (Төрт түлік малдың жүнінен)

Матаның екі жақ беті бар? (оң және теріс)

«Сақина салу»

«Бүгінгі сабақтан не алғыңыз, не көргіңіз келеді?
-Түгендеу
 II Үй тапсырмасын тексеру:
-Балар сендер өткен сабақта құрал-жабдықтар туралы өткеңдер:
-Ал, енді соған байланысты сұрқтар қойып көрейін.
-Алғашқы кезде инені қандай затпен жасаған?
-Еңбекке ең керекті құрал жабдықтарды атап беріңдер?
-Балалар сендерге мен осы құрал-жабдықтар туралы жұмбақ жасырып көрейін:

 III Мақсат қою:
- Балалар бүгін сендермен мен жаңа сабақ жібек жүн матамен бұйымдар жасау дегенді өтеміз:
  IV Жаңа сабақты түсіндіру:
 -Мақта ол жылы жақта өседі. Ол жылы сүйетін өсімдік. Ол Қазақстанның Оңтүстік өңірлерінде өсіріледі.
   Мақташылар қыс айларында жинаған мақтаны өңдеп олардың жарамды тұқымдарын көктемде егу үшін сақтайды.
  Жібек жіпті-адам иірмейді оны көбелектің дернәсілі иіреді. 
Мұндай құрттың түрін тұт жібек құрты  тек қана тұт ағашының жапырағымен қоректенеді. Қуыршаққа айналар алдында құрт жіңішке жіп шығарып бүкіл денесін сол жіппен орап тастайды. Адамдар жібек құыршағын тарқатып жіп орап, бірден тоқыма фабрикасына жібереді.
  Маталар жіптен жасалады. Және олар әр түрлі болады тықыр,түкті, ауыр және жеңіл. 
- балар енді мен сендерге «Сиқырлы жіп» туралы хикая айтып берейін:
                      Сиқырлы жіп
  Дүниеде бір жіп бар екен. Ол өрмекшінің торындай нәзік әрңі берік екен. Нәзіктігі сонша оның әр талшығының өзін көзбен көру қиын-ақ. Бұл жіп жай жіп емес сиқырлы жіп. Одан басқа тартатын орамал, қыздарға арналған бантиктер жасайды. Бұл жіптен тіпті балық аулайтын ау да жасған. 
- Ал, балалар бұл жіп мақтадан немесе зығырдана да жібектен де жасалмаған ол жай ғана капрон жіп деп аталады. 

V Жаңа сабақты түсінгенін тексеру:
-Ал, балалар сендер жана сабақты қалай түсінгендеріңді тексеріп көрейік. Ол үшін мына күлтешелердегі сұрақтарға жауап бересіңдер:  
  

o Еңбек сабағына керекті құралдар?
o Мата неден жасалады?
o Матаны фабрикада немен тоқиды?
o Жіптің қандай түрлерін білесің?
o Матадан не жасауға болады?
VI Бекіту кезеңі:
Вендиаграмма салыстыру

жүн және жібек жіптің айырмашылығы ұқсастығы

VII Үйге тапсырма:
-Сабаққа жақсы қатысқан балаларға тиісті бағаларын қою
-Үйге мата түрлерін алып келуге
-Сабақ аяқталды!
-Сау болыңдар

Синтез

Екі түрлі түсініктеме күнделігі.

Оқушылардан дәптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мәтінді оқу барысында олар: