Ашық сабақ. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері. Ембі қызмет көрсету саласы колледжі

Сабақтың тақырыбы:  Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері.

      Модуль /пән атауы_________Биология

      Дайындаған педагог: Жантлеуова Н.О

      2020 жылғы "_ _" _қыркүйек___

      Курс 1, оқу жылы 2020-2021, топ 12

Мамандығы: 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету»

      Біліктілік: 1304012 «Сандық ақпаратты қайта өңдеу маманы»

      Сабақ типі: Жаңа сабақ

      2. Мақсаты: Майды химиялық зат ретінде түсінік қалыптастыру
Липидтердің құрамын, жіктелуін, физикалық химиялық қасиеттерін, олардың биологиялық маңызын зерттеу.

2.1 Оқу сабақтары барысында білім алушылар игеретін кәсіби біліктердің тізбесі

Майлардың химиялық құрылымы мен қызметтерін сипаттайды;

Липидтердің құрамын, жіктелуін,

физикалық химиялық қасиеттерін,

олардың биологиялық маңызын зерттейді

  3. Сабақты жабдықтау: Кітап, журналдар , суреттер

      3.1 Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер

Е. Очкур, Ж. Құрманғалиева, М. Нұртаева. Биология. Оқулық. 10 сынып, 1, 2 бөлім 2019, Мектеп. https://www.okulyk.kz/10-class/#Биология Электронды оқулық

      3.2 Техникалық құралдар, материалдар: презентация,инт. тақта

      4. Сабақтың барысы

Ұйымдастыру

Оқушылармен сәлемдесу.
Оларды түгендеу, ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

Үй тапсырмасын сұрау

Алдыңғы білімді тексеру мақсатында оқушыларға «Иә немесе Жоқ» әдісімен интербелсенді тақтадан кесте көрсетіледі

Ой толғау
Балаларға ақуыздың атаулары бар карточкаларды таратып, олардың орналасқан жерлері жазылған каточкалары мен сәйкестендіруді сұраймыз.
Болған соң, осы аталған сөздерді не біріктіреді? Деген сұрақ қойылады жаңа тақырыпт ашып аламыз.
Жаңа сабақ

Липидтер - бірегей химиялық сипаттамалары жоқ органикалық қосылыстар жиынтығы. Олар суда ерімейтін, бірақ органикалық еріткіштерде (эфирде, хлороформда, бензинде) еритін жоғары май қышқылдарының туындылары болып табылады.
Липидтер жануарлар мен өсімдіктердің барлық жасушаларында кездеседі. Жасушадағы липидтердің құрамы құрғақ салмақтың 1 - 5% құрайды, бірақ майлы ұлпаларда кейде 90% жетуі мүмкін.
Қарапайым липидтер.
1. Майлар. Майлар табиғатта кең таралған. Олар адам ағзасының, жануарлардың, өсімдіктердің, микробтардың, кейбір вирустың бөлігі болып табылады. Биологиялық заттардың, ұлпаларында және органдардың құрамындағы майлардың мөлшері 90% жетуі мүмкін.
Майлар - жоғары май қышқылдарының күрделі эфирлері және үшатомды спирт - глицерин. Химияда органикалық қосылыстардың бұл тобы көбінесе триглицерид деп аталады. Триглицеридтер табиғатта ең көп таралған липидтер болып табылады
Молекулалардың құрылымының ерекшелігіне байланысты олар:
Қарапайым липидтер: екі компоненттен тұрады жоғары май қышқылдарының күрделі эфирлерінен және кейбір спирттер болып табылады.
Көп компонентті молекулалары бар кешенді липидтер: фосфолипидтер, липопротеиндер, гликолипидтер.Липоидтар, стероидтерді қамтиды - полициклді спирт холестеринді және оның туындыларын қамтиды.
Балауыз
Балауыз - жоғары май қышқылдарының эфирлері және жоғары макромолекулалық спирт болып табылатын қарапайым липидтер тобы.
Балауыз жануарлар мен көкөніс патшалығында кездеседі, онда олар негізінен қорғаныш қызметін орындайды.
Өсімдіктерде, мысалы, судың ылғалдануынан және микроорганизмдердің енуінен қорғайтын жапырақтардың, сабақтар мен жемістердің жұқа қабатын жабады. Жемістің сапалы сақталуы, оның сақталу мерзіміне байланысты.
Балшық мұқабасының астында бал сақталады және личинкалар дамиды. Жануарлардың балауыздың басқа түрлеріне (ланолин) шаш пен теріні су әсерінен қорғайды. Ара балуызының жамылғысының астында бал сақталады және онда дернәсілі дамиды.
Жануарлардың басқа түрлерінде балауыз (ланолин) шаш және теріні судың әсерінен қорғайды.
Күрделі липидтр
Фосфолипид
Фосфолипид — триглицеридті жоғары карбон қышқылдарының соңғы тізбегінің бірі, фосфат тобымен алмастырылады.
Кейде оған қосымша топтар (азоттық негіздер, амин қышқылдары, глицерин және т.б.) жатады.
Әдетте, фосфолипидтердің молекуласында жоғары май қышқылының екі қалдығы және бір фосфор қышқылының қалдықтары бар.
Фосфолипидтер жануарлар мен өсімдіктердің организмдерінде кездеседі. Адамның жүйке ұлпаларында және омыртқалы жануарларда көпшілігі, өсімдіктердің тұқымында көптеген фосфолипидтер, жануарлардың жүрегі мен бауырында, құстардың жұмыртқаларында.
Фосфолипидтер негізінен жасушалық мембраналардың қалыптасуына қатысатын және жануарлардың барлық жасушаларында кездесетін өнім......

«Балық қаңқасы» әдісімен бүгінгі сабаққа қортынды жасау, басты бөліктерге сұрақ қою арқылы өз ойларын айту

Жеке жұмыс Биологиялық диктант

Майлар------------------------ болып-----------------бөлінеді. Липидтердің молекласының құрамына ------------атомдары кіреді. Жануарлар жасушасының ортаңғы қабаты ---------------молекласынан тұрады.