Ашық сабақ "негізгі және туынды зат есім"

Алматы қаласы

Жетісу ауданы

№148 мектеп-гимназия

бастауыш сынып мұғалімі

Есенбаева Дамегүл Жамбылқызы

3-ші сынып.Қазақ тілі

Ашық сабақ жоспары:

Оқу ісінің меңгерушісі:_________________________________________

Пәні: Қазақ тілі Күні:

Сабақтың тақырыбы:Негізгі және туынды зат есім

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Негізгі және туынды зат есім туралы берілген ұғымды кеңейту, туынды зат есімнің өзге де сөз таптарынан жасалатынын байқату.Оқушыларға жаттығулар мен тапсырмаларды орындау негізгі және туынды зат есімді тауып, талдай білуге үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың танымдық , шығармашылық қабілеттерінің дамуына,

ой- өірісінің кеңеюіне ,белсендіктерінің артуына ықпал ету.Тапсырмаларды орындау арқылы оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын,дербес жұмыс істеуін, алған білімдерін пайдалана білуін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды көркем жазуға,сауаттылыққа, ізденімпаздыққа, зейінділікке тиянақтылыққа,әрбір істі саналы орындауға ,нәтижеге жете білуге тәрбиелей отырып,мамандық иелеріне деген құрмет пен алғыс сезімдерін ояту.
Сабақтың түрі: жаңа білім меңгерту (кіріктірілген)

Пән аралық байланыс:математика,әдебиет,дүниетану,музыка, қоршаған ортамен байланыс

Сабақтың әдісі:ой қозғау, мағынаны ашу,семантикалық кесте, талдау - жинақтау, проблемалық әдіс,тірек сызбалары,сұрақ-жауап, венн диаграммасы, интерактивті әдіс,топпен жұмыс

Сабақтың көрнекі құралдары: интерактивті тақта,оқулық ,кесте ,таратпа қима, суреттер,слайд шоу

Сабақтың өтілу барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі

Оқулықтары мен дәптерлерін сабаққа даярлау

1.Психологиялық дайындық

-Балалар,жаңа тыңдағанымыз не?

-Неге ол күй?

-Ұлтымыз қазақ болғаннан кейін күй қазақ халқына ғана тән өнер

-Күй түбір сөз

-Түбір дегеніміз не?

-Күйді кім орындайды?

-Бұл қандай сөз?

-Жақсы,кәнекей,бәріміз тақтаға қарап жіберейікші

2.Ой қозғау

-Балалар,бағандағы суретке қарайықшы,кәнекей,сурет атауларын атап,сұрақ қояқ

-Балық,ас,дәрі,көз- не?

-Бұл қай сөз табы

-Зат есім

-Зат есім дегеніміз не?

-Сұрақтары?

-Ал екінші бағанда қандай өзгешілікті байқап отырмыз?

-Екінші бағандағы сурет атауларын атап ,талдайықшы

-Неге түбір сөз өзгерді? Неге байланысты.....

«Негізгі және туынды зат есім»

II.Жаңа сабақты оқып-білу кезеңі

3.Кестемен жұмыс

• Зат есім негізгі және туынды зат есім болып бөлінеді.Негізгі зат есім түбірден болған зат есімді негізгі зат есім дейміз.

• Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған зат есімді туынды зат есім дейміз

«Топқа бөлу» ойыны

Кәнекей бәріміз,кітабымызды қолымызға ұстап отырамыз, «Топқа бөлу» ойынын ойнап жіберейікші

- Әркім өзі қалаған сурет қиындыларын алып,сурет атауларына қарай өз тобына отырады .Сурет атауларын атап жібереміз

-Мына топ негізгі зат есім

-Мына топ туынды зат есім

-Бүгінгі сабақта әр топ мүшесі өзіне ұпай санын жинау арқылы бағаланады

І топ. Негізгі зат есім.                                     ІІ топ. Туынды зат есім.

4.Дәптермен жұмыс

-Дәптерімізді ашып,жаңа сабақтың тақырыбын жазамыз

5.Оқулықпен жұмыс.Тақтамен жұмыс

2 – жаттығу.

(тапсырманы оқыту,сөз құрамына талдау)

Өлеңді оқы
Іскерлер
Дәрігер бала емдейді,
Жолшы жолды жөндейді.
Ұстаз сабақ береді,
Бағбан жеміс егеді.
Ұста темір соғады,
Балташы ағаш жонады.
Диқан тыңды тіледі,
Ісмер кесте тігеді.
Кенші жерді қазады,
Ақын өлең жазады.

• Туынды зат есімдерді теріп жаз, сөз құрамына талдау.
Диқан тыңды тіледі- ештеңе шықпаған жерді диқаншы өңдеп,тер төгіп,еңбек етіп,жұмыс істеп өнім алады деген мағынаны білдіреді

Диқан жерім дейді,
Жері үшін ерінбейді екен.

-Балалар,біз өткен сабағымызда мамандық жайында әдебиет әлемінде мамандық туралы көп мақалдар жаттағанбыз,кәнекей,еске түсіріп жіберейікші

6.«Кір жаю» ойыны

-Балалар, астық өнімдерін өсірумен айналысатын қай шарушылық?

-Ал малды күтіп-баптаумен айналысатын ұай шаруашылық?

1-топ мал шарушылығымен байланысты мамандық иелерін іледі

2-топ егін шаруашылығына байланысты мамандық иелерін іледі

-Балалар,алдымыздағы кестемен жұмыс жүргізейік.тапсырма: негізгі жіне туынды зат есімдерді белгілеп,сөз құрамына талдаймыз.

6.Семантикалық картамен жұмыс

Тексереміз .

-Дұрыс,әртүрлі жұрнақтар жалғау арқылы бірнеше туынды зат есім жасауға болады екен

7.Топпен жұмыс «Бейнені аяқта» ойыны (қорғайды)

-Балалар,тақтаға назар аударайықшы,мына бейненің жартысы көрінбей тұр.Бұл не екен?

Көз алдымызға елестетіп ойлансақ,әртүрлі бейнелер шығаруға болады.Кәне суретті жалғасырып салайық.

8 .«Сөз жаса» ойыны

4 – жаттығу.

Түбір сөздерге тиісті жұрнақтарды қосып,туынды зат есім жаса.
Кітап, дос, егін, орын, - шы, - ші, - лық, - лік,
таза, адам, мал, шебер - дық, - тық, - хана
Кітапхана, достық, егінші, орындық, тазалық, адамдық, малшы, шеберлік.

Жуан буынды сөздерге жуан, жіңішке буынды сөздерге жіңішке айтылатын жұрнақтардың жалғанатынына назарларын аудару керек.

IV. Жаңа білімді бекіту кезеңі

Кәзіргі заман талабына сай сабағымызды «Текше лақтыру» ойынымен жалғастырайық.Бала боп ойнап,дана боп ойланайық ,балалар

-Балалар,алдымыздағы текшелерде нелер жазылған

-Екі топ алдымыздағы текшені кезек-кезек лақтырып,қай сан шықса,сол санның атындағы жасырылған тапсырманы орындау қажетпіз.

№1 тапсырма Туынды зат есім деген не?

№2 тапсырма Негізгі зат есім дегеніміз не?

№3 тапсырма Жұрнақ нешеге бөлінеді?

№4 тапсырма Түйе (талдау)

№5 тапсырма « Ақ сандық,көк сандық» ойыны

№6 тапсырма Құрылысшы (талдау)

№7 тапсырма Шекарашы (талдау)

№8 тапсырма Венн диаграммасы

№8 тапсырма Топпен жұмыс. Венн диаграммасы

Негізгі зат есім Ұқсастығы туынды зат есім

Екеуі де зат есім

түбірге жұрнақ жалғану арқылы туынды зат есім болады

негізгі түбірі зат есім болады

-Сонымен бүгінгі сабақта негізгі және туынды зат жақсы меңгердіңдер деп ойлаймын

- Әрі қарай білімізді шыңдауық

V.Үйге тапсырма беру кезеңі

а) ережені жаттау
ә) 5 – жаттығу
б) туынды зат есімдерді қатыстырып «Кім болам?» тақырыбында шығарма жазу

VI. Оқушылардың білімдерін бағалау кезеңі

Сонымен бүгінгі сабақта әрқайсысымыз қанша ұпай санына жеттік, мен сендердің аттарыңды айтамын,сендер ұпай санын санап,бағамызды тақтадан көресіздер

-Сонымен сабақ сендерге ұнадыма?