Ашық сабақ ."Темір және оның қосылыстары"

Пәні Химия 10 класс Мерзімі02.03.2018ж

Сабақтың тақырыбы

Темір және оның қосылыстары

Мақсаты

а) білімділігі: темірдің периодтық жүйедегі орны, атом құрылысы, шығу тарихы, оның қосылыстары, физика - химиялық қасиеттері жөнінде толық мағлұмат беру.
б) тәрбиелік мақсаты: темірдің адам өміріндегі, өсімдіктер мен микроағзалардағы маңызы, сонымен қатар тұрмыстағы, медицинадағы, өнеркәсіптегі маңызы жөнінде ұғым қалыптастыру.
в) дамытушылық мақсаты: оқушылардың белсенділігін, біліктілігін, ұйымдастыру қабілетін, жауапкершілігін арттыру.

Міндеттері:

-Естілікке,ынталы болуға,ұғымтал боп өсуге тәрбиелеу.

-Оқушылардың ой-өрісін,сөйлеу тілін,сыни ойлау қабілетін дамыту,шығармашылыққа баулу.

Күтілетін нәтиже

Химиялық реакциялар құра білу.

Шешім қабылдай білу.

Сабақ типі

Зерттеу-іздену сабағы

Сабақ түрі

Аралас сабақ

Сабақ формасы

Дәстүрлі емес сабақ

Пән аралық байланыс

Тарих, әдебиет ,физика ,биология.

Түйінді идеясы

Темір - аспан тасы .

Әдіс-тәсілдер

Кластер құру,семантикалық карта, постер қорғау, оқулықпен жұмыс .

Ресурстар

Интерактивті тақта,слайд,карточкалар,маркерлер,А-3 қағазы,стикер қағаздары .периодтық жүйе т.б

Уақыты

Сабақ кезеңдері

Сабақтың мазмұны

2 минут

Ұйымдастыру бөлімі

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Топқа бөлу
Оқушыларды екі топқа бөлу. Психологиялық ахуал туғызу.

Оқушылар бір-бірімен амандасады.

Олар бөлініп «тарихшылар», «биологтар», деп топ құрайды.

3минут

Үй тапсырмасы сұрақ-жауап

Кім көп біледі?

1.Хром периодтық жүйедегі орны ?

2Хром тотығу дәрежелері?

3Хром қосылыстарын ата?

4хром балқу температурасы?

Оқушылар топ болып жауап береді.

3 минут

Қызығушылық ояту

Ұлы ақын Абайдан бір үзік жұмбақ шешейік:

Қара жер адамзатқа болған мекен,

Қазына іші толған әр түрлі кен.

Ішінде жүз мың түрлі асылы бар,

Солардың ең артығы немене екен?

Шешуі:  Темір

5 минут

Мағынаны тану кезі. Кластер құру.

Темір

Стикер қағаздары арқылы мәліметтерді жазады. Темір формуласы «Ғе».Темір атомының құрылысы: 26 электрон, 26 протон, салыстырмалы атомдық массасы 56, 30 нейтрон, 4 электрондық қабат, 2) 8) 14) 2),

Электрондық конфигурациясы: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2

Тотығу дәрежесі 0,+2,+3, кейде +6; тотықсыздандырғыш болып табылады.

Физикалық қасиеттері:

Ақ сұр түсті, металдық жылтыры бар,

электр тогы мен жылуды жақсы өткізетін,

магнитке тартылатын,

жұмсақ, созылғыш металл.

Тығыздығы 7,864 г/см3 , балқу t ═1539  С.

10минут

Постер қорғау

Топтарға тапсырма беріледі. «Тарихшылар»,Темір шығу тарихы.

«Биологтар»,Темірдің биологиялық маңызы.

А-3 қағазына берілген тапсырманы орындап, слайд көрсете отырып қорғайды.

Темір -«аспан тасы» 1749ж Енисейден Сібір ұстасы сол темір кесегін тапқан. Ол дүние жүзіне әйгілі болып, тұңғыш метеорит деп аталған. Метеориттегі темірлер кейде бұйым жасауға жарамайды.
Мұндай жағдай Хорезм ханы қару жасаушыларында кездесті. Көптеген метеориттердің 5, 5% тұтас темір мен никельдің қоспасынан тұрады.

Темірдің биологиялық маңызы 
Адам денесінде темір құрамы 3-7 гр дейін (ұлпа, қан, ішкі ағзаларда ) болады. Темір біздің организмге тамақ арқылы келеді
Ересек адамның тәулік қажеттілігі 11-30 мг құрайды. 
Бұлшықет белогы – миоглобин, құрамында Fe+3 катионы етке қызғылт түс береді. Қан белогы – гемоглобин, құрамында Fe+2 катионы, қанға қызыл түс береді, сүйек кемігінде түзіледі.
Темір барлық жасыл өсімдіктер құрамына кіреді, хлорофилл түзуге, тыныс алуға қатысады.Темір жетіспесе адам анемия ауруына (қаназдық) ұшырайды.Темірдің ең көп мөлшері мына өсімдіктер мен тағамдар құрамында кезседі. Итмұрын тұнбасы,орамжапырақ,қара шие, алма,малдың бауырында,сиыр етінде,қарақұмықта ,өрік-мейізде көп болады.

10минут

Практикалық жұмыс

Темір гидрооксидтерінің алынуы

1-топ темір гидрооксид 2 вал.

2-топ темір гидрооксидтері 3-вал.

Интерактивті тақтадан электронды темір гидрооксидтерінің алыну жолын қарап қортынды жасайды. Темір гидроксидтері
сөйкес тұздарын сілтілермен әсер ету арқылы алады.
Ғе SO4 + 2КОН = Ғе(ОН)а↓+
жасылдау түсті 
Ғе(ОН)2 +2HNO3 = Fe(N03)2 + 2H20
ҒеС13 + 3NaOH - Ғе(ОН)3 ↓+ 3NaCl
қызыл коңыр 
2. Темір (III) гидроксиді әлсіз екідайлы t концентрлі сілтілерде ериді;
Ғе(ОН)3 + 3HNO3 = Fe{NO,)4 + ЗН„О
Ғе(ОН)3 + NaOH = NaFeO2 + 2Н.0 натрий ферриті :
2Ғе(ОН)3 = Ғе2О3+ ЗН2О
темір (II) гидроксиді тұраксыз, да оттекпен баяу тотығады.

6 минут

Оқулықпен жұмыс

1-топ №5 есеп

2-топ № 6есеп

№7 есеп 1-топ а

2-топ ә айналуды орындау.

Оқулықтағы есептерді шығарады.

4 минут

Семантикалық картамен жұмыс

Топтарға семантикалық карта таратады

Картамен жұмыс жасап сәйекс формулаларды табады.

2минут

Рефлексия

Кері байланыс.Стикерлер арқылы жүзеге асырады. Кластерді толықтыру.

Оқушылар өздерінің сабақтан алған әсерін «Екі жұлдыз,бір тілек» арқылы көрсетеді.

Бағалау

Оқушыларға сабақ барысында берілген бағалау парақтары жиналып алынады.