Ашық тәрбие сабақ"Адамгершілік пен имандылық"

Бисмилаһір – рахманір - рахим.

Тақырыбы: Адамгершілік пен имандылық.

Мақсаты: Оқушыларды инабаттылыққа,

мейірімділікке, кішіпейілділікке үйрету.

Өздерін көпшілік жерде қалай ұстауды

және сөйлеуді, сөйлеп жатқан адамды

тыңдай білуді үйрету.

Көрнекілігі: Адамгершілік пен имандылық жайлы

жазылған мақал-мәтелдер, жазылған

плакаттар.

Барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Сынып белсенділерінің атқарған жұмыстарының бір апталық есебін тыңдау.

3. Жаңа сабақ.

Оқушылардан адамгершілік пен имандылықты қалай түсінетіндіктерін сұраймын. Адамгершілік пен имандылыққа байланысты мақал - мәтелдер айтқызамын.

Бұл - ұлт психологиясының өзегі, адамгершіліктің бірегейі, халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан қоғамдық санасының практикалық көрінісі, барлық кісілік қасиеттердің жиынтығы. әрине, “Тауына қарай аңы, заңына қарай заңы”, “Әр елдің заңы басқа, иттері қара қасқа” дегендей әдеп сақтаудың әр елде тарихы, әлеуметтік өзіндік ерекшеліктері де болған. Ал қазақ халқының әдеп сақтау дәстүрі ешбір тапты, ұлтты, нәсіл мен жыныс айырмашылықтарын алаламайды. Онда релятивизм, абсолютизм, антитеза дегендер кездеспейді.

Иманды болу.

Екі түрлі адамға Алла- тағала ықыласпен қарамайды.

1.Туған- туыстарынан аулақ, жалғыз өзі өмір сүргендерге.

2.Көршілерін ренжіткендерге.Көршіні ренжітпей, тату-тәтті тұру адамгершілік.

Пенденің апатқа ұшырауына сеьепкер болатын жеті түрлі істен сақтаныңыз.

1.Күдік- күманнан, 2.Сиқырдан және сиқырлаудан, 3.Қомағай нәпсіден, 4.Өсім алудан, 5.Жетімнің ақысын жеуден, 6.Жаумен соғысқанда қашудан, 7.Ерлі- зайыпты адамдарды былапыт сөзбен сөгуден.

Әр адам терең ойланып әдепті жақсы істерді өзіне үйлестіру адамгершілік болады.Біреудің Алла- тағала алдында қандай адам екенін білгіңіз келсе, ол кісіге халықтың қалай қарайтынын біліңіз. Халық қалай бағаласа, оның дәрежесі де сол мөлшерде болады. Көпшіліктің берген бағасы Алла-тағаланың ризалығына тең. Шапаныңыз қаншалық әдемі, сәлдеңіз қанша үлкен, малыңыз қанша көп болсда Алла-тағала сізідің сән-салатанатыңызға қарамайды. Жүрегіңіздің адалдығына ниетіңіздің дұрысытығына қарайды. Не істесеңізде, адал көңіл, пәк жүрекпен істеңіз. Бір мүсәпір нан сұраса беріңіз. Ауру адамның халін сұраңыз. Қолыңыздан келгенше біреуге жақсылық етіңіз. Артында оның пайдасын көресің. Адамдардан ештеңені сұрап тіленбе. Тіпті ат үстінде қолыңнан қамшың түсіп кетсе де өзің түсіп ал! Өлгендерді қарғап, жмандамаңдар. Өйткені олар өз кінәсін өтеуге кеткендер. Алла былай дейді, егер адам баласы маған бір қадам жақындаса мен оған бір аршын жақындай түсейін. Егер адам аршындай жақындаса, мен сажындап жақындаймын. Егер адам он қадамдай жақындаса, мен оған қарай жүгіремін деген.

Сыйластық пен достық.

Шақырған жерге барыңыз достықта. Бір адам ақса той шақырса бай, кедей молда қожа төре шәкірт демей бәрін көріңіз. әрқандай жиынға шақырса қалмаңыз. әрбір адамның өзінің парызы саналатын істі өтегеннен кейінгі артық атқарған ісі жақындарының жүрегін қуанышқа бөлейді. Кімде кім жақын адамын қуантқысы келсе барлық адамды қуанышқа бөлейтін іс істеуі керек. Оның қаншалық асыл қасиет екенін әркім-ақ түсінеді. Бір адам сөйлеп отырғанда жан-жағына қарай берсе, басқа біреуге сөйле деп сөйлескенде оның қадіріне нұқсан келтірмеу керек. Мұның пайдасы жоқ. Сенің айыпты екеніңді айтып біреу сөксе де, сен оның өз айыбын бетіне басып сөкпе, ақыры сауабы саған тиеді. Кінәсі де, обалы да әлгі кісіде қалады. Жақсы ісіңді қанағат етіп қуаныш ет. Жаман іміне қажып, қайғыр бұл имандылықтың белгісі. Абыройың аратады. Бес нәрсені бес нәрседен бұрын болжай ойластыр. Өл мен тұрып тіршіліктің қадірін біл. Басыңа іс түспей тұрып баршылықтың қадірін біл, кәрілік келмей тұрып баршылықтың қадірін біл. Өз араларыңызда сәлемдесуді жолға қойыңыз. Сонда бір-біріңізге достығыңыза артады. Біреумен амандасып хал-жайын сұраудың өзі де өте жақсы қылық.

Пайғамбар сөзі алланың сөзі.

Ұстазым

Мәлікұлы мәуіт періште,

Пенденің келсе оңынан.

Гүрзі алып келсе қолына,

Мүңкір-нәнкүр солынан.

Армансыз болып өтерме,

Есен жолдай шайырдың,

Үлгі алып ерсен соңынан.

Бата

Күнің шуақты болсын,

Көңілің суатты болсын,

Еккенің жемісті

Еңбегің кеністі болсын.

Жұлдызың ағаңда болсын,

Құндызың жағаңда болсын.

Жарың жібектей болсын,

Арың түлектей болсын.

Өнерің өрлей түссін,

Өмірің төрлей берсін.

Е, құдайым бала берсін,

Мал мен басты және берсін.

Саған қас қылған дұшпанды,

Табаныңа сала берсін.

Аллаһу әкбар!

Берген батам бола берсін.

Мақал мәтел және сұрыпталған сөздер.

Көптің бірі емес аздың бір дегені болыңыздар барлық уақытта астан болсын бағаларың.

Жылқы дүл-дүлімен жетеді мақсатына.

Жігіт бірлігімен жетеді мұратына.

Екі тойың қабат болсын

Екі дүниең азат болсын.

Иманның жігері бәрін де жеңеді.

Бірінші неке Алладан

Екінші неке Адамнан

Үшінші неке шайтаннан

Нақыл

Малдан малдың несі артық, бірақ асым еті артық.

Жерден жердің несі артық, бірақ уыс шөбі артық.

Ерден ердің несі артық, ептестірген сөзі артық.

Айтқаным болат деп сұраншақ болма,

Білегім жуан деп ұрыншақ болма.

Бітер істің басына, жақсы келсін қасыңа.

Кей адамның дағдысы.

Сұрай қалсаң жағдайын, аярлығы дап-дайын боп тұрады.

Жол болмайды асусыз, той болмайды шашусыз.

Сабақты бекіту. Оқушылардан әдептілік, имандылық, адамгершілік жайлы жоғарыда айтылғаннан не түсінгендерін сұраймын.

Үйге тапсырма: Адамгершілік элементтері ар мен ұят, үлкенді сыйлау, кішіге құрмет секілді сөздерді қалай түсінетіндіктері туралы шағын ойларын қағазға түсіріп келу.