Ашық ұйымдастырылған оқу қызметі "Домбыра сазы"

Білім беру саласы: Шығармашылық

Ұймдастырылған оқу қызметі: Музыка

Өтпелі тақырып: «Салт – дәстүрлер және фольклор»

Тақырыбы: «Домбыра сазы»

Мектепалды даярлық топ «Қарлығаш»

Музыка жетекшісі: Алиева Мираш Мұратбековна

Білім беру саласы: Шығармашылық

Бөлімі: Музыка Уақыты: 16.03.2020

Топ атауы: «Қарлығаш» мектепалды д.т

Өтпелі тақырып: «Салт – дәстүрлер және фольклор»

Тақырыбы: «Домбыра сазы»

Мақсаты: Музыкалық аспаптарды танып біледі. Аспаптардың тембріне қарай ажырата алады. Аспаптарда еркін ойнайды. Әннің құрылымын ажыратып, әнді таза орындайды. Оркестр, күй терминдерін біледі.

Әдіс-тәсілдері: айту, тыңдау, ойын, сұрақ-жауап, көрсету, түсіндіру.

Көрнекі құралдар: музыкалық аспаптар, көрнекіліктер, үн таспа, күй сандық, интерактивті тақта т.б.

«Аспаптар» әнімен балалар залға кіреді. Балалар мен әуенді сәлемдесу.

• Қуан шатттан алақай

Қуанатын күн бүгін,

Қайырлы таң балалар,

Қайырлы таң балалар

Сәлем бердік, сәлем бердік сіздерге

Сәлем бердік, сәлем бердік, сәлем бердік сіздерге!

• Балалар, сендердің бүгінгі көңіл күйлерің қандай?

• Керемет!

• Балалар , сендер саяхаттқа шыққанды жақсы көресіңдер ме?

• Жақсы көреміз!

• Ендеше бүгін біз аспаптар дүкеніне саяхатқа барамыз! Кәне , сапқа тұрайық. Жол қысқарсын деп , өзіміздің білетін бір әнімізді айта жүрейік.

Ән: «Жас дәуірдің түлегіміз» И.Нүсіпбаев.(бір айналып келу)

• Балалар , дүкенге де келіп қалдық.

• Саламатсыңдар ма балалар? Қош келдіңдер аспаптар дүкеніне.

• Саламатсыз ба, дүкенші апай!

• Сендер саяхаттап жүрсіңдер ме?

• Иә.

• Бұл аспаптар сатылатын дүкен. Мұнда әр түрлі музыкалық аспаптар сатылады. (стол үстінде домбыра , барабан , сыбызғы , асатаяқ , металлофон , цитра , бубен , маракас , гитара , аккордион , қоңыраулар т.б.)

• Мынау домбыра аспабы ,домбырамен күй тартады , ән де айтады.(барлық аспаптармен балаларды таныстыру)

• Балалар музыкалық аспаптардың ішінде өзіміздің ұлттық аспаптарымыз да бар екен. Осы ұлттық аспаптармен таныстырмас бұрын мен сендерге мынадай жұмбақтар жасырғым келіп тұр.

• Жұмбақ шешкенді жақсы көресіңдер ме?

• Иә , жақсы көреміз!

• Олай болса жақсылап тыңдаңдар.

1. Дауысы бар жаны жоқ ,

Шертсең күйі , әні көп.

Құлағын он бұра ,

Ол не . . . . . ( Домбыра )

(Тақтадан жасырулы тұрған аспаптардың суретін шетінен ашып көрсету)

2. Бас құлақ мойны бар ,

Үп – үлкен шанағы бар ,

Ысқыш пен ысқанда ,

Әндетіп шығар үні бар. ( Қобыз

3. Тілшікті аспап,

Қобыздай асқақ,

Ерекше үні бар ,

Бұл қандай аспап? ( Шаңқобыз )

3. Ел қорғайтын ерлікке

Әуенімен шақырған

Батылдыққа елдікке

Әуенімен шақырған. ( Дабыл )

3. Жеті ішектен жеті түрлі үн шығар

Әуезінен жеті тарау үн шығар

Ойнап кетсең түрлі-түрлі жыр шығар

Бұл қандай аспап ? ( Жетіген )

3. Сазымнан жасалған

Өрнектеп қашалған

Сырнайдың үніндей

Бұлбұлдың біріндей. ( Сазсырнай )

3. Өн бойында сырғалар

Қақсаң нәзік үн шығар. ( Асатаяқ )

- Балалар бұл аспаптарды қандай аспаптар дейміз ?

- Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары .

- Дұрыс айтасыңдар.

Балалар мына домбыра аспабымен тек күй тартып қана қоймай әнді де айтуға болады екен. Домбыра аспабы туралы қандай ән білеміз?

- «Қасиетті домбыра » Бота Бейсенова.

- Балалар , әнді орындағанда мұқият тыңдап орындаймыз , әннің неше шумағы, неше қайырмасы бар екеніне назар аударып орындаймыз. Ән соңында

«Әннің құрылымын тап» ойынын ойнату. ( Қ /О құрылымды ойын)

( балаларды екі топқа бөліп , біреуіне дөңгелек пішінді , екінші топқа үшбұрыш пішіндерді үлестіріп беру. Орындаған әннің шумақтарын дөңгелекпен , ал қайырмасын үшбұрышпен тақтаға көрсетіп іледі.)

• Балалар, әннің құрылымын дұрыс құрдық па ?

• Дұрыс құрдық.

• Жарайсыңдар.

• Балалар, осы аспаптардың біріге отырып бір шығарманы орындауын «оркестр» деп атайды екен. Қәзір бәріміз оркестрдің орындауында Н.Тілендиевтің «Ата толғауы» күйін тыңдаймыз.

Күй тыңдау «Ата толғауы» Н.Тілендиев.

• Күйді мұқият тыңдап ондағы аспаптардың үнін мына карточкідегі суреттер арқылы ажыратамыз. (балаларға аспаптардың суреті бар карточкілерді таратып беру.) шығарманы тыңдап қай аспаптың дыбысын естісек сол суретті жоғары көтеріп көрсетеміз.

• Балалар оркестрдің құрамында қандай аспаптар бар екен ?

• Домбыра , қобыз , тайтұяқ , асатаяқ , дабыл, қоңырау , сазсырнай , жетіген т.б.

• Ал енді мына тақтадағы әдемі үйшікке көңіл аударайықшы. Мұнда кімдер тұрады екен? Бұл үйде музыканттар тұрады екен. Олардың қандай аспапта ойнайтынын өздерің тауып көріңдерші.

Дидактикалық ойын: «Музыкалық үйшік» ( П /Ж ойын)

( ширманың артында әр түрлі аспаптарды кезектестіре ойнап , балалардан қандай аспап ойналғанын сұрау. Дұрыс тапқан бала аспап суретін үйшік терезесіне қыстырады.)

• Сонымен балалар бұл үйшіктегі музыканттар қандай аспаптар тартады екен ?

• Домбыра, гитара , металлофон , барабан , баян , асатаяқ , т.б.

• Дұрыс таптыңдар балалар, енді бәріміз ортаға шеңбер құрып сергіту жаттығуын жасап жіберейікші « Сергіту»

1. Қолға қамшы аламын ( қолды көтеру )

Атқа мініп шабамын ( атқа шабу қимылы )

Құрық сілтеп асауға ( қолды көтеріліп ырғалу )

Мен атамдай боламын. ( қолды жоғары көтеру )

2. Алтыбақан тербелер ( қолды тербелту )

Алға артқа шайқала ( алға артқа жылжыу )

Қызғалдақтар жайқалар ( қолды көтеріп ырғалу )

Қандай әсем айнала ( екі жаққа созу )

• Ал балалар бүгінгі танысқан аспаптарымыздан оркестр құрып , бірге ән шырқап көреміз бе? Кәне өздеріңнің қалаған аспаптарыңды тездетіп ала қойыңдар. (балалар аспаптарды алып дөңгелене тұрып музыка жетекшісімен қосылып орындайды )

Аспапта ойнау : «Келіншек күйі» халық күйі

• Жарайсыңдар балалар , сендер аспаптыда жақсы ойнадыңдар.

( әр баладан қандай аспапта ойнағанын сұрап шығу )

Рефлекция:

• Балалар , сонымен бүгін біз қайда бардық ?

• Аспаптар дүкеніне саяхатқа.

• Саяхат сендерге ұнады ма ?

• Ұнады.

• Қандай аспаптармен таныстық, қандай ойын ұнады?

• Оркестр деп нені айтамыз?

• Сендер әнді де ,ойынды да жақсы орындадыңдар, аспаптарда ойнап жақсы оркестр құра білдіңдер. Мен сендерге өскенде Құрманғазы аталарың мен Дина апаларыңдай күйші болыңдар деген тілекпен мына сыйлықты ұсынғым келіп тұр. ( кішкене домбыра суреттерін сыйға тару )

• Енді бақшамызға қайтайық.

• Сау болыңдар!

( әуенмен балалар залдан шығып кетеді)