авторлық бағдарлама

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Түркістан облысы, Жетісай ауданы

№39 « Асықата » жалпы орта мектебі

коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Қолданбалы курстың бағдарламасы

Тақырыбы: Қазақстанның көне қалаларының тарихы

Сыныбы: 6-7

Пәні : тарих

Пән мұғалімі:Алдабергенова Перизат Алмасовна

.

2020-2021 ж.ж.

Пікір

Бағдарламада оқу материалын қосымша әдебиеттерді пайдалану арқылы оқыту, қазіргі кездегі ғылыми жаңалықтар толықтыру көзделеді. Оқу материалын кең түрде бере отырып, оқушылардың шығармашылық ізденісін дамыту арқылы ой дағдысын жетілдіруге көңіл бөлген. Бағдарламада оқулықта берілген материалдар тереңдетіліп, бөлімдердер мен тақырыптар жүйелілігі сақталған Берілген жұмыстар бағдарлама мазмұнындағы тақырыптармен бірге өткізіледі. Оқытудың практикалық бағытын күшейту мақсатында-суреттерді, кестелерді, трек сызбаларды пайдалана білуге баулу мақсаты қарастырылады. Тарихи түсініктер мен ұғымдарды қалыптастыруды бағдарламадан тыс қосымша материалдар енгізу арқылы жүзеге асыру қарастырылған. Оқу материал қазіргі кездегі ғылыми жаңалықтармен толықтырылған. Сонымен қатар жаңа ұғымдар мен түсініктер берілген. Бағдарламада қамтылған оқу материалдары оқушылардың танымдық мүмкіндігіне және жас ерекшелігіне сәйкес құрылған.

Бағдарлама құрылымы:

1. Түсінік хат

2. Күтілетін нәтиже

3. Пәнаралық байланыс

4. Курстың мазмұны

5. Курс мақсаты

6. Курс міндеттері

7. Күнтізбелік жоспар

8. Пайдаланылған әдебиеттер

Түсінік хат:

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін экономикалық және мәдени орталықтар ретіндегі қалалар мәселесінің көтерілуі оның әрбір қаланың тарихын жазуды қажет етеді. Азаттық алған халықтың тек бүгінгісін біліп қана қоймай, өткенге де үңіліп, тарихымызды зерттеу, зерделеу маңызды. Осыған орай тәуелсіздік алып, егеменді ел болғаннан бері жаңа көзқарасты қажет ететін тарих ғылымындағы зерттеуден шет қалмаған маңызды тақырыптардың бірі – қалалар тарихы.

Қазақстан қалаларының тарихы Қазақстан жеріндегі ежелгі дəуірден бастап күні бүгінге дейін сақталған қалалар мен қалалық қоныстар, сол сияқты қазіргі кезеңде өмір сүріп отырған ел ішіндегі қалалардың тарихын оқытуға бағытталған. Курстың мазмұнында Қазақстан жерінде орналасқан қалалар мен қалалық қоныстардың пайда болуы, алғашқы кен өндірісі, сауда-ақша қатынастары, қала мен дала мəдениетінің өзара қарым –қатынастары шеңберінде қызықты мағлұматтармен суреттеледі. Ортағасырлық əкімшілік жəне экономикалық маңызы бар қалалардың Орта Азия елдерімен, Еуропа, Қытай жəне басқа да шет мемлекеттермен сауда-экономикалық жəне дипломатиялық байланыстары туралы, қазақ елінің астанасы мəртебесін алған қалалар тарихы, ортағасырлық жəнен жаңа кезеңдегі Сыр бойындағы, Жетісу, оңтүстік Қазақстан жеріндегі қалалар үшін болған дала билеушілерінің өзара күрестері мен олардың нəтижелері жəне тағы басқа да тарихи оқиғалар сабақ барысында оқытылып, талданатын болады.

Қалалар тарихының маңыздылығы туралы ғалым-философ Ғ. Есімнің «Дүниеде бар нәрсе жоғалып кетпейді, сондықтанда мемлекеттің негізгі ұлттық байлығының бір бөлігін жасақтауға септігін тигізуші қалалардың жүйесін сақтап қалу керек. Онсыз қалаларды жоғалтуымыз мүмкін, яғни қалалардағы рухани-материалдық құндылықтардан айырылып қалуымыз мүмкін» - деп нақты айтып өтеді. Қалалар халықтың экономикалық, саяси және рухани өмірінің орталығы ретінде көрініс ала отырып, қоғам дамуында жетекші рөл атқарады.

Курс мақсаты:

• Рухани және бiлiм беру саласын дамыту, eлдің мәдени мұрасының сақталуы мен тиiмдi пайдаланылуын қамтамасыз ету;

• Еліміздің тарихи-мәдени мұрасын зерделеу, сақтау және қалпына келтіру;

• Қазба жұмыстарының соңғы нәтижелерімен танысу арқылы пәнге деген қызығушылықтарын қалыптастыру;

• Оқушыларды түрлі тарихи құжаттарды жан-жақты талдай білуге, өз ой пікірін ашық айтуға үйрету, оқушылардың ой-өрісін дамыту.

Курс міндеттері:

• Қазақстан қалаларының тарихи кезеңдерін анықтау;

• Археологиялық жəне деректік құжаттарға талдау жасау; ежелгі жəне ортағасырлық деректердегі қалалардың бейнесін, хронологиясын, əлеуметтік құрамын, құрылысын жəне саяси-экономикалық маңызын зерттеу;

• Қазақстанның тарихи даму кезеңдеріндегі қалалардың тарихи маңызы мен өзіндік ролін анықтау;

• Қазақстан қалаларының күрделі де қызықты қалыптасу тарихы және қалалардың саяси-әкімшілік, мәдени қызметі, жөнінде білім беру.

• Оқушылар еліміздің және өздері туып-өскен қалалары туралы білімдері мен картамен жұмыс істеу дағдыларын, өз ойын еркін жеткізе білу, дәлелдей алу біліктілігін дамыту.

• Туған қаласының Отан тарихына қосатын үлесін байыпты айта білуге, түсіне білуге, өз туған жерін, қалаларын көркейтуге үлестерін қосуға тәрбиелеу.

Оқу жүктемесінің көлемі: аптасына 1 рет, оқу жылында 34 сағат

Күтілетін нәтиже

-Оқушылар көне қалалар туралы білімі тереңдетіліп, картамен жұмыс жасауды үйренеді.

-Археологиялық қазба нәтижесінде табылған заттай деректермен танысады.

-Көне қалалар атауларымен танысып, ол туралы біледі.

Пәнаралақ байланыс

Географиялық карта, таулы аймақтармен және су көлдермен танысады.

Әдебиет: жазбаша және заттай деректермен, жыр , ән-күймен уйренеді

.

Курстың мазмұны:

Курс 34 сағаттан тұрады.

I- бөлім Кіріспе 1 сағат

II – бөлім Негізгі бөлім 32 сағат

III – бөлім Қорытынды 1 сағат

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар

№	Сабақтың тақырыбы	Сағат саны	Күні
1	Кіріспе	1
2	Қазақстан қалаларының пайда болуы мен дамуы	1
3	Сақ, үйсін, қаңлы қалалары ,Шіркі рабат қаласы	1
4	Талхир қаласы	1
5	Баласағұн қаласы	1
6	Сығанақ қаласы	1
7	Қойлық қаласы (Қаялық)	1
8	Тараз қаласы	1
9	Құлан қаласы	1
10	Ақыртас қаласы	1
11	Аспара қаласы	1
12	Сайрам қаласы (Испиджаб)	1
13	Йасы қаласы (Түркістан)	1
14	Отырар қаласы	1
15	Сауран қаласы	1
16	Баладж қаласы (Баба-Ата қалашығы)	1
17	Арал-Асар қалашығы	1
18	Сарайшық қаласы	1
19	Жайық қалашығы	1
20	Қимақтар қалалары	1
21	Аркөк қаласы	1
22	Атлах қаласы	1
23	Жанкент қаласы (Янгикент)	1
24	Жент қаласы	1
25	Кедер қаласы	1
26	Қарасаман қаласы	1
27	Науакет қаласы	1
28	Созақ қаласы	1
29	Суяб қаласы	1
30	Хурлуг қаласы	1
31	Шабғар қаласы	1
32	Шымкент қаласы	1
33	Алматы қаласы	1
34	Қорытынды	1

Пән мұғалімі: Перизат Алдабергенова

Пайдаланылған әдебиеттер

1. К. Байпақов Қазақстанның ежелгі қалалары А., Аруна, 2005. – 316 бет

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. А., Атамұра, 1998. -544 б.

3. Байпаков К., Нұржанов А. Ұлы Жібек Жолы жəне Ортағасырлық Қазақстан. А., Қазақстан, 1992. -208 б.

4. Агапов П., Кадырбаев М. Сокровища древнего Казахстана .А, 1979.с -252.

5. Средневековые города Казахстана (книга-альбом) –А, Өнер, 2006. 200 с.

6. Мұстафин Ж. Сарайшық қаласының тарихы мен тағдыры. Орал, 2004. 30 б.

7. Сыр өңірі тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). –А, Атамұра, 1998. -288 б

8. Жеріңнің аты-Еліңнің хаты. Энциклопедиялық анықтамалық. -А,Аруна, 2006. - 808 б

9. Елеуов М. Шу мен Талас өңірінің ортағасырлық қалалары. (ҮІ-ҮІІ ғ. басы).

Алматы, 1998.

10. Жолдасбаев С. Жетісу аймағындағы елді мекендер мен тұрақ- жайлардың даму

тарихы. Алматы, 1997.

11. Жолтай Жұмат. Қожа Ахмет қаласы. Алматы, 2000.

Үлгілік сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы : Кіріспе сабақ

«Бүгінгі күнді түсініп-түйсіну үшін де, болашақтың дидарын көзге елестету үшін де кешегі кезеңге көз жіберуіміз керек» Н. Ә. Назарбаев

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қазақ жеріндегі көне қалалар мен ,тарихи орындарды таныстыру, сол кезеңдегі қала тұрғындарының өмірі мен тұрмыс тіршілігі мен салт -дәстүрлері туралы түсіндіру .

Қазақ тарихында көне қалалар мен тарихи орындар жетерлік. Олардың көбісі Ұлы Жібек жолы бойында маңызды қызметтер атқарып, орта ғасыр тұсында мәртебелі қала статусына көтерілді. Тараз - 2000 жыл тарихы тереңде қалалардың көшін Тараз қаласы бастайды. Орта ғасырлардан бері Тараз деген атауымен әйгілі қалаға ең бірінші келгендер - Ферғана алқабының өзбектері болған. 1997 жылынан бастап тарихи атауы қалаға қайтарылды. 2002 жылы Тараз өзінің 2000 - жылғы мерейтойын атап өтті. Көне Тараз шаһары Ұлы Жібек Жолыны бойында айрықша орны бар қалалардың бірі. Қарахан мемлекеті тұсында гүлденіп, мәртебелі қала статусына көтерілді. Кеңес Одағы кезінде Жамбыл облысының орталығы болып, Қазақстан тәуелсіздігін алған соң, Жамбыл облысының әкімшілік орталығына айналды. Былтыр Қазақ хандығының 550 жылдық мерейтойы қасиетті, тарихи, көне шаһар Таразда тойланып өтті. 

770 ₸ - Сатып алу

Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз!

Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank)

Соңғы бір жылда:

45 000 000 ₸

Авторлар тапқан ақша

Толығырақ

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру