2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Ауызды тазарту тəсілдері

Материал туралы қысқаша түсінік

ғылыми жоба

Жанбозқызы Бəтима

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

28 Желтоқсан 2017

745

0 рет жүктелген

Физика Авторлық бағдарлама 7 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Қазақстан Республика Білім және Ғылым министрлігіМаңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы Қызылсай ауылыС.Бегендікұлы атындағы №4 орта мектеп

Тақырыбы: Ауыз суын тазарту тәсілдеріСекциясы: физика-техника

Орындаған: Тұрсынбаева Дильназ, Дүйсенбайқызы ҚарақатЖетекшісі: Жанбозқызы Бәтима №4орта мектеп физика пәнінің мұғалімі

2017 жылМазмұны Кіріспе_____________________________________________________2 Алғы сөз ___________________________________________________ 5І. Негізгі бөлім. Физикалық принциптерге негізделген, ас суын тазалау әдістері.1.1.Қандай су іші пайдалы______________________________________6 1.2. Судың түрлері____________________________________________ 6 1.3. Су түрлерінің осы және басқа да зияны мен пайдасының қысқаша Түсіндірмесі _____________________________________________7ІІ. Ауыз суын тазартудың әдісін мазмұндау. 2.1.Зерттеу әдісі: мембраналық фильтрациялау әдісі_______________9 2.2.Бірінші тұжырымдар ______________________________________ 9 2.3 Суды тазалау ____________________________________________ 10 2.4 Суды фильтрлеу түрлері ___________________________________10 2.5 Өндірісте ұсынылатын суды тазалау әдістері__________________ 11ІІІ. Үйде, ұйымдарда, мектептерде суды тазалау 3.1. Ауыз суын тазалаудың қазіргі кездегі тәсілдер _______________ 14 3.2. Үй жағдайында суды тазалау______________________________ 15 3.3. Зерттеулер қорытындысы_________________________________ 16V. Қорытынды___________________________________________________18Әдебиеттер ______________________________________________________19

Кіріспе«Су — тіршілік көзі». Әрине, адам баласының күнделікті тіршілігін сусыз елестету мүмкін емес.Осы уақытта менің байқағаным, күнделікті тұрмыста қазір ауыз құбырдан аққан судын тазалығына күмән болғандықтан, тұрғындар тазарту фильтріне көп жүгінеді. Себебі теледидар, баспасөз беттерінен әртүрлі жұқпалы аурулардың басым көпшілігі ауа, тамақ, ауыз су арқылы жұғатынын жайлы хабарлар естісек, бұл проблеманың шын мәнінде қаншалықты өзекті екенін байқаймыз. Мен жаратылыстану, биология, физика пәндерінен алған мәліметтерім бойынша су мәселесін көтергім келді . Ауыз су, тіршілік көзі, ол Жер шарының 3 / 4 бөлігін алады, тірі ағзалардың 60-70%-ы, ал өсімдіктердің 90 % -ы судан тұрады.Осындай деректерге сүйене отырып, бері ауыз суын бақылауға алдым.

АннотацияАдамзаттың ең басты экологиялық проблемасы - ас суының сапасы, тұрғындардың денсаулықтарымен тікелей байланысты, азық-түлік тамақтанудың экологиялық тазалығы, дәрігерлік және әлеуметтік мінезді шешуге байланысты. Бүкіләлемдік Денсаулық сақтау ұйымдастырудың деректері бойынша (БДҰ) - барлық аурулардың 85% сумен беріледі. Жыл сайын 25 миллион адам осы аурулардан қайтыс болады. Қазақстанның территориясында 60% судан астамы тұрғындар денсаулығына қауіпті және адамдардың денсаулықтарына түзелмейтін шығын әкеледі. Қазақстандағы ас суының 40%санитарлы-гигиеналық міндеттерге сәйкес емес.Жұмыс мақсаты: Су құбырынан қамтамасыз етілетін ас суының үй жағдайында тазартудың тиімді тәсілдерін анықтау.Жұмыстар міндеттері: 1. Тұрғылықты жерлерде ас суының сапасының көрсеткіштері мен бұлақ көздерін анықтау. 2. Тұрмыстық жағдайда қол жетімді, су құбыры сапасы оны тазалаудың түрлі әдістеріне ықпал етуін орнату. 3. Түрлі тұрмыстық фильтрлармен тазалау су құбыры сапасына әсер етуін анықтау. Нысаны: су құбырынан алынатын ауыз суы Пәні: физикаБолжам: егер ауыз суын тазартудың жолын көбейтсек денсаулыққа зияны болммас еді. Нәтижесі: іздену нәтижесінде қарағай қылқандары мен бүршіктерін пайдалана отырып әртүрлі ауруларды емдеп жазатын дәрілік тұнбалар жасау, мектеп жанына қарағай ағаштарын отырғызу.Зерттелген деректерге сәйкес (мектептің қызметкерлері мен оқушылардың әлеуметтік сауалдамасы) сауалдама жасалғандардың 95% су құбырынан сапасы «жақсартуды талап ететін» суды ішу үшін қолданады. Одан да арзан және қол жетімді суды тазалау әдістері, үй тұрмысы жағдайында қолдануға мүмкін физикалық принциптерге негізделгені бар.Күнделікті тұрмыста пайдаланатын ауыз су қоғамда ең өзекті мәселенің бірі. Сол себепті мен жобамда осы ауыз суының үйде пайдалануда тазартудың жолдарын қарастырдым. Міне, осы жұмысым арқылы оны дәлелдегім келеді.

Алғы сөзЖер бетінде тіршілік ең алғаш сулы ортада пайда болды. Су — бүкіл тіршілік иелерінің негізгі құрамдас бөлігі.. Су әр түрлі климаттық жағдайлардағы физиологиялық үдерістердің калыпты өтуіне себепкер болады. Ол сондай-ақ көптеген минералдық және ағзалық заттардың жақсы еруіне себепкер бола алады. Табиғи су құрамында сан алуан тұздың болатыны да сондықтан. Ағзалар жұғымды заттарды тек еріген түрінде сіңіреді.Ауызсуынтабиғисулардытазартуарқылыалады, олүлкенқалалардысуменқамтудыңеңбастымәселесі. Ол үшін табиғи суды алдымен тұндырып, содан кейін сүзгіден өткізіп алып, зиянды бактериялардан тазарту үшін хлорлау және озондау өдістері колданылады. Осы үрдістердің барлығы сумен жабдықтау стансаларында арнайы қондырғыларда жүргізіледі.Мұнан басқа ірі өндіріс орындарының өндірісте қолданған суларын да тазартпай ағын суға жіберуге болмайды, сол үшін қатаң экологиялық шектеу қойылып, үнемі тексеру жүргізіледі. Соңғы кездері суды тазарту үшін ион алмастырғыш шайырлар да кеңінен қолданыла бастады.Су- бұл сутегінің екі мен оттегінің бір молекулаларының қосындысы. Сонымен қатар онда жеңіл металдар бар (Na, Li, K, Mg, Ca)және ауыр металдар (Fe, Mn, Cr, Zn, және басқалары), сонымен қатар радиоактивті элементтер, газдар, қышқылдар, сілтілер бар.Суда әр түрлі бактериялар бар – адамның денсаулығына пайдалы және зиянды және нақты сандарында тұрмыста судағы лас деп аталады (ертілмейтін өлшем). [1]

І. Физикалық принциптерге негізделген, ас суын тазалау әдістері.1.1 Қандай су ішу пайдалы?Су-бұл сутегінің екі мен оттегінің бір молекулаларының қосындысы. Сонымен қатар онда жеңіл металдар бар (Na, Li, K, Mg, Ca)және ауыр металдар (Fe, Mn, Cr, Zn, және басқалары), сонымен қатар радиоактивті элементтер, газдар, қышқылдар, сілтілер бар.Суда әр түрлі бактериялар бар – адамның денсаулығына пайдалы және зиянды және нақты сандарында тұрмыста судағы лас деп аталады (ертілмейтін өлшем). Ол өте жақсы таза болуы қажет, қоспасыз, су, ұсыну қисынды. Осы сұрақты меңгеру көрсеткендей, таза су біздің ағзамыз үшін толығымен таза болып табылмайды. Судың пайдалылығын анықтаудың нақты белгілері бар: ТазалықМинерализациялауҚұрылымның өзгеруі [2]Микроорганизмдер және зиянды заттардың саны. Осы белгілер бойынша жұмыстың бірінші бөлімінде судың түрлі түрлері және қысқаша тұжырымдары қарастырылды:1.2. Судың түрлері1. Кранның ас суы.2.Жаңбыр суы.3.Дистиллденген су.4.Қайнатылған су.,5. «Крещен суы».6. «Күмістелген су».7. Артезиан құбырлары және бұлақтар суы8. Бұлақ суы.9. Құдық суы.10. Қар суы.11. Еріген су.12. Бөтелкедегі ас суы. [3]

1.3 Су түрлерінің осы және басқа да зияны мен пайдасының қысқаша түсіндірмесі 1. Крандағы ас суының құрамында хлор бар және қажетті таза емес. фильтрациялауды (сүзуді) және хлорсыздандыруды қажет етеді. Жаңбыр суы ауа құрамындағы қоспаларды сіңіріп алады. Күкірт және азотпен қаныққан. (т.н. «қышқыл жаңбырлар»).3. Дистиллденген су өте таза, қосымша минералдауды қажет етеді. Оны өндіру жеткілікті қымбат және энергияны көп жұмсайды. 4. Қайнаған су – «өлі су», оттегі аз мөлшерде, хлордың қалдығы мен құрамында жоғары ерімейтін минералдар бар. 5. «Крещен суы» - әзірге физикалық негізі аяғына дейін зерттелмеген, бірақ оның ғажап қасиеттерімен ешкімде дауласа алмайды. 6. «Күмістелген су » жақсы зарасыздандырылған, бірақ ұмытпау керек, күміс үлкен концентрацияда улы. Бұндай суды өндіруі арзан. Күмістің белгіленген концентрациясында қолдану үшін жарамды. [3]

Кесте-2. Тұрмыстағы әдістермен тазаланған, судағы химиялық элементтердің құрамы
Судың сынамасы	pH	Құрамы, мг/л	Ca,Mg, ммоль/л
		Нитраттар	Хлоридтер	Темір
Су құбыры	7,6	17,59	63	н.о	4,09
Қайнатылған	6,55	17,59	49,5	н.о	2,6
Еріген	7,8	16,65	75	н.о	4,4
Активті көмірмен тұндырылған	7,45	16,96	53,7	н.о	4,2
шектелген шекті концентрация ШШК	6-9	45	350	0,3	7

ШШК -шектелген шекті концентрация
Кесте-3.Тұрмыстағы фильтрлермен тазартылған,су құрамындағы химиялық элементер

Судың сынамасы	рН	Құрам, мг/л	Ca, Mg, ммоль/л
		НитратТар	Хлоридтер	Сульфаттар	Pb	Cu
Аквафор	6,95	4,97	0,95	58,7	0,0025	0,0009	0,67
Икар	6,54	5,38	2,36	97,1	0,0018	0,0014	1,9
Бұлақ	7,33	4,96	2,63	97,1	0,0013	0,0009	1,95
Бөтелкедегі су	5,55	2,85	0,95	120,2	0,0127	0,0005	0,43
Құюырдағы су	6,74	3,88	2,4	97	0,0030	0,0020	1,93
ШШК	6-9	45	350	500	0,03	1	7
Құюырдағы су	6,74	3,88	2,4	97	0,0030	0,0020	1,93
ШШК	6-9	45	350	500	0,03	1	7

7. Қайнар бұлақтар мен артезиан құбырларынан су –көптеген кенттер үшін қолдануға, СЭС нормаларына сәйкестендірілген. 8. Бұлақ суы – қолдану үшін жақсы нұсқа.9. Құдық суы – қолдануға болмайды, с.қ. Құрамында минералды тұздардың көп саны бар. 10.Қар суы – қолдануға болмайды, сол себептердің арқасында, жаңбыр суы сияқты ұсынылмайды.11.Бөтелкедегі ас суы – жеткілікті таза және минералданған, бірақ судың сапасын тексеру қажет. 12. Ең ақырында су, протеинді және еріген сулар – жарнамалап және ақырғы уақыттарда жазып жатыр. Тазалығы бойынша қолдану үшін ең таза су минаралдау мен құрылымды су. Бұндай суды алу үшін үй тұрмысы жағдайында өте қол жетімді. [3]ІІ.Ауыз суын тазартудыңәдісін мазмұндау2.1.Зерттеу әдісі: мембраналық фильтрациялау әдісі Әдіс белгіленген көлемдегі суды мембранды фильтр арқылы фильтрациялауға қолданылған ( 100мл бойынша 3 фильтрге). Егісті дифференциалды құнарлы ортада өсіру. (Эндо орта). Тостағанды фильтрмен термостатқа орналастырады, онда егістер 37 градуста С 24 (+2) сағат бойы температурада инкубаторланады. Келесі индентификациялы колониялар биохимиялық және өңдеу құрамы бойынша, ОКБ және ТКБ саны мен ерекшелігі. Барлығына қол жетімді түрлі әдістерді заразсыздандыру әсерін анықтау мақсатында осы жағдайды анықтау. 100 мл суда ОКБ ТКБ санында микробиологиялық көрсеткіштер бойынша старзылауға болады, суды заразсыздандыруды әсерлілігі туралы. 2010 жылы 28 шілде күнгі № 554 ас суының нормалары мен санитарлы ережелері бойынша ОКБ және ТКБ қатыстырулары болмауы керек. [4]

2.2 Бірінші тұжырымдар:1.Ең пайдалы су – еріген немесе протеинді. 2.Ішу үшін қайнаған, дистиллденген, қарлы суды пайдалану қажет емес. 3. «Крещен» және шоқындырылған су үшін, әзірге қатаң ғылыми теория жоқ, сондықтан да бұл суды қолдану- қолданушының жеке ісі. 4.Бөтелкедегі ас суын қолдану ұсынылады, бірақ лицензияланған өндірістерде дайындалғандарын қолдану ұсынылады. 5.Кәдімгі су құбырындағы суды аз дегенде екі рет тазалаудан өткенін ғана ішуге қолдануға болады. СУ ҚҰРАМЫНЫҢ ӨЗГЕРУІ:1.Қайнаған су2.Тұндырылған су 3.Дистиллденген су4.Күмістелген 5.Фильтрленген су6.Қатысырылған су 7.Активтелген көмірмен тұндырылған су 8.Бактерацидтік лампамен сәулелендіру2.3 Суды тазалау:Суды тазалау, судағы ауру тударыратын организмдерді жоюға, химиялық заттарды да жоюға қажет. Суды тазалау судың дәмі де ықпал етеді, сұйықтықтың дәмін жағымды етеді. Біз суды тазалаудың 2 тобын ғана нақты талдадық; механикалық және физика-химиялық. Суды тазалауды және судың сапасын жақсартуда кеңінен сәулелендіру мен зарасыздандыру қолданады. Су құбыры станцияларында тазаланса да Мемстандартқа сәйкес болса да, құбырлар арқылы өткенде, бәрібір зиянды тұздарды , құбырларда олар жеткілікті сіңіріп алады. [4]Сондықтан да тұтынушыларға таңдау тұр: су құбырынан қолдану, немесе оған екінші қайталап тазарту жасау керек. Судағы хлорды жоюды жүргізу артық болмайды. 2.4. Суды фильтрлеудің түрлері Қанықтыру типінде тазалау жүйесі. Механикалық тазалаудың дискілі және сеткалы түрлері, коллоидтер мен асылып тұрған, тот басқан, құм, ерімеген механикалық бөліктерді жояды Ультрафиолетті стерилизаторлар,

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!