Ауызды тазарту тəсілдері

Қазақстан Республика Білім және Ғылым министрлігі

Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы Қызылсай ауылы

С.Бегендікұлы атындағы №4 орта мектеп

Тақырыбы: Ауыз суын тазарту тәсілдері

Секциясы: физика-техника

Орындаған: Тұрсынбаева Дильназ,

Дүйсенбайқызы Қарақат

Жетекшісі: Жанбозқызы Бәтима

№4орта мектеп физика пәнінің мұғалімі

2017 жыл

Мазмұны

Кіріспе_____________________________________________________2

Алғы сөз ___________________________________________________ 5

І. Негізгі бөлім. Физикалық принциптерге негізделген, ас суын тазалау

әдістері.

1.1.Қандай су іші пайдалы______________________________________6

1.2. Судың түрлері____________________________________________ 6

1.3. Су түрлерінің осы және басқа да зияны мен пайдасының қысқаша

Түсіндірмесі _____________________________________________7

ІІ. Ауыз суын тазартудың әдісін мазмұндау.

2.1.Зерттеу әдісі: мембраналық фильтрациялау әдісі_______________9

2.2.Бірінші тұжырымдар ______________________________________ 9

2.3 Суды тазалау ____________________________________________ 10

2.4 Суды фильтрлеу түрлері ___________________________________10

2.5 Өндірісте ұсынылатын суды тазалау әдістері__________________ 11

ІІІ. Үйде, ұйымдарда, мектептерде суды тазалау

3.1. Ауыз суын тазалаудың қазіргі кездегі тәсілдер _______________ 14

3.2. Үй жағдайында суды тазалау______________________________ 15

3.3. Зерттеулер қорытындысы_________________________________ 16

V. Қорытынды___________________________________________________18

Әдебиеттер ______________________________________________________19

Кіріспе

«Су — тіршілік көзі». Әрине,  адам баласының күнделікті тіршілігін сусыз елестету мүмкін емес.Осы уақытта менің байқағаным, күнделікті тұрмыста қазір ауыз құбырдан аққан судын тазалығына күмән болғандықтан, тұрғындар тазарту фильтріне көп жүгінеді.

Себебі теледидар, баспасөз беттерінен әртүрлі жұқпалы аурулардың басым көпшілігі ауа, тамақ, ауыз су арқылы жұғатынын жайлы хабарлар естісек, бұл проблеманың шын мәнінде қаншалықты өзекті екенін байқаймыз. Мен жаратылыстану, биология, физика пәндерінен алған мәліметтерім бойынша су мәселесін көтергім келді . Ауыз су, тіршілік көзі, ол Жер шарының 3 / 4 бөлігін алады, тірі ағзалардың 60-70%-ы, ал өсімдіктердің 90 % -ы судан тұрады.Осындай деректерге сүйене отырып, бері ауыз суын бақылауға алдым.

Аннотация

Адамзаттың ең басты экологиялық проблемасы - ас суының сапасы, тұрғындардың денсаулықтарымен тікелей байланысты, азық-түлік тамақтанудың экологиялық тазалығы, дәрігерлік және әлеуметтік мінезді шешуге байланысты.

Бүкіләлемдік Денсаулық сақтау ұйымдастырудың деректері бойынша (БДҰ) - барлық аурулардың 85% сумен беріледі. Жыл сайын 25 миллион адам осы аурулардан қайтыс болады. Қазақстанның территориясында 60% судан астамы тұрғындар денсаулығына қауіпті және адамдардың денсаулықтарына түзелмейтін шығын әкеледі. Қазақстандағы ас суының 40%санитарлы-гигиеналық міндеттерге сәйкес емес.

Жұмыс мақсаты: Су құбырынан қамтамасыз етілетін ас суының үй жағдайында тазартудың тиімді тәсілдерін анықтау.

Жұмыстар міндеттері:

1. Тұрғылықты жерлерде ас суының сапасының көрсеткіштері мен бұлақ көздерін анықтау.

2. Тұрмыстық жағдайда қол жетімді, су құбыры сапасы оны тазалаудың түрлі әдістеріне ықпал етуін орнату.

3. Түрлі тұрмыстық фильтрлармен тазалау су құбыры сапасына әсер етуін анықтау.

Нысаны: су құбырынан алынатын ауыз суы

Пәні: физика

Болжам: егер ауыз суын тазартудың жолын көбейтсек денсаулыққа зияны болммас еді.

Нәтижесі: іздену нәтижесінде қарағай қылқандары мен бүршіктерін пайдалана

отырып әртүрлі ауруларды емдеп жазатын дәрілік тұнбалар жасау, мектеп

жанына қарағай ағаштарын отырғызу.

Зерттелген деректерге сәйкес (мектептің қызметкерлері мен оқушылардың әлеуметтік сауалдамасы) сауалдама жасалғандардың 95% су құбырынан сапасы «жақсартуды талап ететін» суды ішу үшін қолданады.

Одан да арзан және қол жетімді суды тазалау әдістері, үй тұрмысы жағдайында қолдануға мүмкін физикалық принциптерге негізделгені бар.

Күнделікті тұрмыста пайдаланатын ауыз су қоғамда ең өзекті мәселенің бірі. Сол себепті мен жобамда осы ауыз суының үйде пайдалануда тазартудың жолдарын қарастырдым.

Міне, осы жұмысым арқылы оны дәлелдегім келеді.

Алғы сөз

Жер бетінде тіршілік ең алғаш сулы ортада пайда болды. Су — бүкіл тіршілік иелерінің негізгі құрамдас бөлігі.. Су әр түрлі климаттық жағдайлардағы физиологиялық үдерістердің калыпты өтуіне себепкер болады. Ол сондай-ақ көптеген минералдық және ағзалық заттардың жақсы еруіне себепкер бола алады. Табиғи су құрамында сан алуан тұздың болатыны да сондықтан. Ағзалар жұғымды заттарды тек еріген түрінде сіңіреді.

Ауызсуынтабиғисулардытазартуарқылыалады, олүлкенқалалардысуменқамтудыңеңбастымәселесі. Ол үшін табиғи суды алдымен тұндырып, содан кейін сүзгіден өткізіп алып, зиянды бактериялардан тазарту үшін хлорлау және озондау өдістері колданылады. Осы үрдістердің барлығы сумен жабдықтау стансаларында арнайы қондырғыларда жүргізіледі.

Мұнан басқа ірі өндіріс орындарының өндірісте қолданған суларын да тазартпай ағын суға жіберуге болмайды, сол үшін қатаң экологиялық шектеу қойылып, үнемі тексеру жүргізіледі. Соңғы кездері суды тазарту үшін ион алмастырғыш шайырлар да кеңінен қолданыла бастады.Су- бұл сутегінің екі мен оттегінің бір молекулаларының қосындысы. Сонымен қатар онда жеңіл металдар бар (Na, Li, K, Mg, Ca)және ауыр металдар (Fe, Mn, Cr, Zn, және басқалары), сонымен қатар радиоактивті элементтер, газдар, қышқылдар, сілтілер бар.Суда әр түрлі бактериялар бар – адамның денсаулығына пайдалы және зиянды және нақты сандарында тұрмыста судағы лас деп аталады (ертілмейтін өлшем). [1]

І. Физикалық принциптерге негізделген, ас суын тазалау әдістері.

1.1 Қандай су ішу пайдалы?

Су-бұл сутегінің екі мен оттегінің бір молекулаларының қосындысы. Сонымен қатар онда жеңіл металдар бар (Na, Li, K, Mg, Ca)және ауыр металдар (Fe, Mn, Cr, Zn, және басқалары), сонымен қатар радиоактивті элементтер, газдар, қышқылдар, сілтілер бар.Суда әр түрлі бактериялар бар – адамның денсаулығына пайдалы және зиянды және нақты сандарында тұрмыста судағы лас деп аталады (ертілмейтін өлшем).

Ол өте жақсы таза болуы қажет, қоспасыз, су, ұсыну қисынды. Осы сұрақты меңгеру көрсеткендей, таза су біздің ағзамыз үшін толығымен таза болып табылмайды. Судың пайдалылығын анықтаудың нақты белгілері бар: Тазалық

Минерализациялау

Құрылымның өзгеруі [2]

Микроорганизмдер және зиянды заттардың саны. Осы белгілер бойынша жұмыстың бірінші бөлімінде судың түрлі түрлері және қысқаша тұжырымдары қарастырылды:

1.2. Судың түрлері

1. Кранның ас суы.

2.Жаңбыр суы.

3.Дистиллденген су.

4.Қайнатылған су.,

5. «Крещен суы».

6. «Күмістелген су».

7. Артезиан құбырлары және бұлақтар суы

8. Бұлақ суы.

9. Құдық суы.

10. Қар суы.

11. Еріген су.

12. Бөтелкедегі ас суы. [3]

1.3 Су түрлерінің осы және басқа да зияны мен пайдасының қысқаша түсіндірмесі

1. Крандағы ас суының құрамында хлор бар және қажетті таза емес. фильтрациялауды (сүзуді) және хлорсыздандыруды қажет етеді.

Жаңбыр суы ауа құрамындағы қоспаларды сіңіріп алады.

Күкірт және азотпен қаныққан. (т.н. «қышқыл жаңбырлар»).

3. Дистиллденген су өте таза, қосымша минералдауды қажет етеді. Оны өндіру жеткілікті қымбат және энергияны көп жұмсайды.

4. Қайнаған су – «өлі су», оттегі аз мөлшерде, хлордың қалдығы мен құрамында жоғары ерімейтін минералдар бар.

5. «Крещен суы» - әзірге физикалық негізі аяғына дейін зерттелмеген, бірақ оның ғажап қасиеттерімен ешкімде дауласа алмайды.

6. «Күмістелген су » жақсы зарасыздандырылған, бірақ ұмытпау керек, күміс үлкен концентрацияда улы. Бұндай суды өндіруі арзан. Күмістің белгіленген концентрациясында қолдану үшін жарамды. [3]

	Кесте-2. Тұрмыстағы әдістермен тазаланған, судағы химиялық элементтердің құрамы
	Судың сынамасы			pH			Құрамы, мг/л								Ca,Mg, ммоль/л
							Нитраттар		Хлоридтер			Темір
	Су құбыры			7,6			17,59		63			н.о			4,09
	Қайнатылған			6,55			17,59		49,5			н.о			2,6
	Еріген			7,8			16,65		75			н.о			4,4
	Активті көмірмен тұндырылған			7,45			16,96		53,7			н.о			4,2
	шектелген шекті концентрация ШШК			6-9			45		350			0,3			7
	ШШК -шектелген шекті концентрация
		Кесте-3.Тұрмыстағы фильтрлермен тазартылған,су құрамындағы химиялық элементер
Судың сынамасы			рН		Құрам, мг/л											Ca, Mg, ммоль/л
					Нитрат Тар	Хлоридтер		Сульфат тар		Pb			Cu
Аквафор			6,95		4,97	0,95		58,7		0,0025			0,0009			0,67
Икар			6,54		5,38	2,36		97,1		0,0018			0,0014			1,9
Бұлақ			7,33		4,96	2,63		97,1		0,0013			0,0009			1,95
Бөтелкедегі су			5,55		2,85	0,95		120,2		0,0127			0,0005			0,43
Құюырдағы су			6,74		3,88	2,4		97		0,0030			0,0020			1,93
ШШК			6-9		45	350		500		0,03			1			7
Құюырдағы су			6,74		3,88	2,4		97		0,0030			0,0020			1,93
ШШК			6-9		45	350		500		0,03			1			7

7. Қайнар бұлақтар мен артезиан құбырларынан су –көптеген кенттер үшін қолдануға, СЭС нормаларына сәйкестендірілген.

8. Бұлақ суы – қолдану үшін жақсы нұсқа.

9. Құдық суы – қолдануға болмайды, с.қ. Құрамында минералды тұздардың көп саны бар.

10.Қар суы – қолдануға болмайды, сол себептердің арқасында, жаңбыр суы сияқты ұсынылмайды.

11.Бөтелкедегі ас суы – жеткілікті таза және минералданған, бірақ судың сапасын тексеру қажет.

12. Ең ақырында су, протеинді және еріген сулар – жарнамалап және ақырғы уақыттарда жазып жатыр. Тазалығы бойынша қолдану үшін ең таза

су минаралдау мен құрылымды су. Бұндай суды алу үшін үй тұрмысы жағдайында өте қол жетімді. [3]

ІІ.Ауыз суын тазартудыңәдісін мазмұндау

2.1.Зерттеу әдісі: мембраналық фильтрациялау әдісі

Әдіс белгіленген көлемдегі суды мембранды фильтр арқылы фильтрациялауға қолданылған ( 100мл бойынша 3 фильтрге). Егісті дифференциалды құнарлы ортада өсіру. (Эндо орта). Тостағанды фильтрмен термостатқа орналастырады, онда егістер 37 градуста С 24 (+2) сағат бойы температурада инкубаторланады. Келесі индентификациялы колониялар биохимиялық және өңдеу құрамы бойынша, ОКБ және ТКБ саны мен ерекшелігі.

Барлығына қол жетімді түрлі әдістерді заразсыздандыру әсерін анықтау мақсатында осы жағдайды анықтау. 100 мл суда ОКБ ТКБ санында микробиологиялық көрсеткіштер бойынша старзылауға болады, суды заразсыздандыруды әсерлілігі туралы. 2010 жылы 28 шілде күнгі № 554 ас суының нормалары мен санитарлы ережелері бойынша ОКБ және ТКБ қатыстырулары болмауы керек. [4]

2.2 Бірінші тұжырымдар:

1.Ең пайдалы су – еріген немесе протеинді.

2.Ішу үшін қайнаған, дистиллденген, қарлы суды пайдалану қажет емес.

3. «Крещен» және шоқындырылған су үшін, әзірге қатаң ғылыми теория жоқ, сондықтан да бұл суды қолдану- қолданушының жеке ісі.

4.Бөтелкедегі ас суын қолдану ұсынылады, бірақ лицензияланған өндірістерде дайындалғандарын қолдану ұсынылады.

5.Кәдімгі су құбырындағы суды аз дегенде екі рет тазалаудан өткенін ғана ішуге қолдануға болады.

СУ ҚҰРАМЫНЫҢ ӨЗГЕРУІ:

1.Қайнаған су

2.Тұндырылған су

3.Дистиллденген су

4.Күмістелген

5.Фильтрленген су6.Қатысырылған су

7.Активтелген көмірмен тұндырылған су

8.Бактерацидтік лампамен сәулелендіру

2.3 Суды тазалау:

Суды тазалау, судағы ауру тударыратын организмдерді жоюға, химиялық заттарды да жоюға қажет. Суды тазалау судың дәмі де ықпал етеді, сұйықтықтың дәмін жағымды етеді. Біз суды тазалаудың 2 тобын ғана нақты талдадық; механикалық және физика-химиялық. Суды тазалауды және судың сапасын жақсартуда кеңінен сәулелендіру мен зарасыздандыру қолданады.

Су құбыры станцияларында тазаланса да Мемстандартқа сәйкес болса да, құбырлар арқылы өткенде, бәрібір зиянды тұздарды , құбырларда олар жеткілікті сіңіріп алады. [4]

Сондықтан да тұтынушыларға таңдау тұр: су құбырынан қолдану, немесе оған екінші қайталап тазарту жасау керек. Судағы хлорды жоюды жүргізу артық болмайды.

2.4. Суды фильтрлеудің түрлері

Қанықтыру типінде тазалау жүйесі.

Механикалық тазалаудың дискілі және сеткалы түрлері, коллоидтер мен асылып тұрған, тот басқан, құм, ерімеген механикалық бөліктерді жояды Ультрафиолетті стерилизаторлар, микробтарды, бактерияларды және басқа да микроорганизмдерді жояды.Тотықтандыратын фильтрлер, темірді, марганецті, күкіртті сутекті жояды. Тұрмыстағы тығыздалған жұмсартқыштар мен ионды алмасу фильтрлері, жұмсартатындары, сонымен қатар темірді, марганецті,нитраттарды, нитриттерді, сульфаттарды, ауыр металлдардың тұздарын, органикалық қосылғыштарды жояды

Адсорбционды фильтрлер, мүшелептикалық көрсеткіштерді жақсартатын (дәмнің, түстің, иістің) және қалдық хлорды , араласқан газдарды, органикалық қоспаларды жояды.Қиыстырылған фильтрлер – кешенді көп сатылы жүйе. Мембрана жүйесі - ас суын дайындаудың кері әсерлі жүйесі, тазалаудың жоғары дәрежесі.

2.5.Өндірісте ұсынылатын, суды тазалау әдістері

1. Ультракүлгін сәулелерімен суды зарасыздандыру.

УФС әдістеріне негізделген микрорганизмдерді өлтіре әсер етеді. Олар 99,9% дейін жойылады.

Әсерлі арзан әдіс.

2. Ультрадыбыспен суды тазарту. Суда ультрадыбысты таратуда, нысандар айналасында, оларда болған басқа тығыздықта, микроскопиялық облыста өте жоғары қысым пайда болады, (ауаның он мыңдаған) жоғары сұйылтумен алмастырылады. Бұл құбылыс ультрадыбысты кавитация деп аталады.

3. Фильтрлер көмегімен суды тазарту.

Ешқандай микроорганизм бұндай бактериялардың механикалық бұзылуларын және ықпал етуге қабілеттіемес. [4]

1. Фильтрлер үздіксіз қызметтер

Фильтр-құмыралар тазалаудың жеткілікті жоғары тазалауды қамтамасыз етеді және арзан тұрады. Фильтр-құмыралардың негізгі минусы сүзудің төменгі жылдамдығы болып табылады.

Өндірісте ұсынылатын, суды тазалаудың әдістері.

2. Ағынды фильтрлер (сүзгілер) [4]

Олардың ішінде кранға қондырылма арқылы, фильтрлер, фильтрациялауда (сүзуде) және стационарды фильтрлер уақытша кранға орнатылып, су 3. Фильтрлер (сүзгілер) көмегімен суды тазалау

құбырына орналыстырылған. Судың кері процессінде және ерітілген ондағы заттар молекулалық деңгейге бөлінеді. Осындай фильтрде суды тазарту дәрежесі көбісі бойынша органикалық емес элементтерді 85%-98% құрайды. Органикалық заттар молекулалық салмағымен 100-200-ден астамы толығымен жойылады.

.

Біздің аймақтарда суды тазалауҚалалар мен елді мекендер су асты суларымен, артезиан ұңғымасынан қамтамасыз етіледі. Су су толтыратын башняға келіп толады, алдын ала фильтрлеуден (сүзуден) сеткалы фильтр арқылы өтеді. Қорытындысында су араласқан қоспалардан тазартылады. Артезиан ұңғымалардың тереңдігі 285, 80 және 90 метр . Бұл су таза болуға жеткілікті. Санэпидемстанцияларының талдаулары бойынша артезиан суы тазалығы бойынша бұлақ суындай таза, құрамы бойынша – минаралды суға тән. Су құбырлар жүйесімен өтіп және тұтынушыға келеді.Осы уақытта суда қоқыс және артық тұздар пайда болады, біз оны тұныдарғанда тұнбалардан және қайнатқанда қақтардан және ыдыстардан байқаймыз. Біз тұтынушылар ретінде керемет таза емес суды қолдану үшін аламыз. Шын мәнінде, қосымша суды тазалаумен айналысуға тура келеді.

ІІІ. Үйде, ұйымдарда, мектептерде суды тазалау

3.1. Ауыз суын тазалаудың қазіргі кездегі тәсілдері

Айтылып өткендей суды қолдану үшін екі рет тазалау қажет.

Кейбір мектептерде, ұйымдарда, үйлерде ақырғы уақыттарда ас суын тазалайтын жүйе «Радуга М» пайда болды.Бұл жүйеде суды тазалаудың 2 әдісі қарастырылған: сәулелендіру мен заразсыздандыру. Суды сәулелендіру үшін ағынды қызметтегі фильтр қолданылады. Заразсыздандыру үшін УФС

сәулелендіру «Овод-1» қолданылады. Сондықтан мектептерде, ұйымдар мен үйлерде ас суы мен асханада тамақ дайындауға гигиеналық нормаларға сай сулар беріледі. (СанПиН, МДУ, ШШК және т.б.) [4]

3.2.Үй жағдайында суды тазалау

Суды тазалау, әркімге қол жетімді.

1. Қайнату – жақсы емес, бірақ жеткілікті кеңінен қолданылатын әдіс.

2. Қайнату үшін ыдысты жиі тазалауды талап етеді.

3. Суды күмістеу – арзан және қол жетімді әдіс.

4. 3. Суды тұндыру – бедреде бірнеше сағат су толтырылады. Жаман сәулелендіру емес. Хлорды жою судың 1/3 судың тереңдігінде, әрі қарай қайнатуды талап етеді.

4. Мұздан еріген суды алу – қол жетімді бір және арзан әдістердің бірі. Барлық жағынан ең жақсы жеткілікті алуға болды.

3.3 Зертеулер қорытындысы

Су құбырының талдауы көрсеткендей, бұлақ суынан гөрі, барлық көрсеткіштерде құрамында ластайтын, аммиак пен темірден басқалары төмен екіндігін көрсетті. Зерттеулер көрсеткендей, су құбырының суын тазалау қосымша тұрмыстық әдістермен қолдану негізінде талдау сынамаларында химиялық элементтерді құрамында азаюына алып келеді.Мұздан ерегін су сынамаларында нитраттар құрамының аз бөлігі аталып өтілді. Қайнаған су сынамаларында хлоридтер құрамы аз мөлшерде аталып өтілді. Қайнаған судың аз мөлшерде кермектігі болады. «Родничок» фильтрі (сүзбесі) су құбырының сапасын 4 көрсеткіштермен нашарлатты; «Икар» 2 көрсеткішпен нашарлатты (нитраттар мен сульфаттар); «Аквафор» 1 көрсеткіш бойынша (нитраттар) нашарлатты.Бөтелкедегі су су құбырынан гөрі 4 көрсеткіштен төмен, ал 3 көрсеткіш жоғары, қышқылдығы ШШК жоғарырақ, ал құрамындағы қорғасын бақылаудың 4,23 есе жоғары.Бактериологиялық зертеулер қорытындысында анықталғаны, ең әсерлі заразсыздандыру су күмістегенде болады.

V. Қорытынды

Су – өмір көзі, заттар алмасуының негізі, өзінің құрылымын өзгерте отырып, өзінің физика-химиялық құрамын, ол өмір процесстерін қалыптастырады. Сусыз өмірдің кез келген түрі мүмкін емес – кремний көміртегі және т.б. Су қан мен лимфалар клеткалар мен ткандерге барлық қажетті метаболиттерді және заттар алмасу азығын жойып жеткізеді. Өмір процесстерін қалыптастырудың басқа да су механизмдерінің көптеген түрлері және белгілілері анықталған.Барлық тірі организмдердің тіршілігі үшін су ең қажетті. Сусыз Жерде өмір болмас еді. Барлық жандылар суға зәру, жануарлар мен өсімдіктердің ең маңызды және бір уақытты құрамды бөлігі болып табылады. Біздің тәніміз шамамен 65 % судан тұрады; кейбір медузаларда оның құрамы 99% дейін жетеді. Егер су Жер бетінен жоғалып кетсе, ол шөл далаға айналар еді. Организмдегі барлық өмір сүру процесінде тұрақты қызмет үшін су қажет: дем алу, қан айналымы, тамақ қорыту және т.б.

Осы жұмыста әр түрлі дереккөздерден алынған тақырыптар бойынша, ақпаратқа талдау жасалды: адамның қолдану үшін судың әр түрі, олардың пайдасы мен тұтынушыларға зияны, тұрмыстық жағдайда суды тазалаудың әдістері мен мағынасы. Осы жұмысты орындағанда мені

іздену жұмысыма сенімді болдым, осы жұмыстағы түсіндірілген материал, суды үйде қалай ішу үшін жарамды ету керектігіне қызықтыру туғызып және барлығын ойландырады.

ІV.Тұжырымдар мен ұсыныстар

1. Тазалаудың зерттелген әдістерінің бірі су құбыры үшін бастысы болып; мұздату (нитраттар құрамын азайтады) қайнату (кермектікті төмендетеді және хлоридтер құрамын азайтады).

2. Бұлақтың суы өте кермекті және қолданатын кезде міндетті түрде қайнату қажет.

3. Бөтелкедегі суды қолданғанда абайлау керек, онда қорғасын мен сульфаттар су құбырындағы судан да жоғары, бірақ та ШШК жоғары емес.

4. Өзен суын бактериядан күміспен тазалау өте сапалы болды.

5. Су құбырының суын тазалау өзара бірнеше қосымша әдістерді қосып пайдаланып, оның сапасын мағыналы жоғарылатуға қол жеткізуге болады.

6. Өзіміз тұрып жатқан, жердің суының сапасын басшылыққа ала отырып фильтрді (сүзгіні) таңдау қажет.

1. Тазалаудың зерттелген әдістерінің бірі су құбыры үшін бастысы болып; мұздату (нитраттар құрамын азайтады) қайнату (кермектікті төмендетеді және хлоридтер құрамын азайтады).

2. Бұлақтың суы өте кермекті және қолданатын кезде міндетті түрде қайнату қажет.

3. Бөтелкедегі суды қолданғанда абайлау керек, онда қорғасынмен сульфаттар су құбырындағы судан да жоғары, бірақ та ШШК жоғары емес.

4. Өзен суын бактериядан күміспен тазалау өте сапалы болды.

5. Су құбырының суын тазалау өзара бірнеше қосымша әдістерді қосып пайдаланып, оның сапасын мағыналы жоғарылатуға қол жеткізуге болады.

6. Өзіміз тұрып жатқан, жердің суының сапасын басшылыққа ала отырып фильтрді (сүзгіні) таңдау қажет. [4

Пайдаланылған әдебиеттер

1)     Сагимбаев Г.К. Экология и экономика – Алматы мектеп 1997-144 б.

2)     Ә.Бейсенова, А.Самақоға, Т.Есполов, Ж.Шілдебаев «Экология және 

табиғатты  тиімді  пайдалану», «Ғылым», 2004

3)     Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: экология

және табиғатты қорғау – Алматы мектеп ААҚ 2002ж. 392 б.

4)     Қоженбаев С. Махмудов С. Табиғатты қорғау – Алматы: «Ана тілі»  

1992 ж. 144 бет.