Азот тыңайтқыштарын өнеркәсіптік өндіру технологиясын ашу.

Сабақтың нөмері

№ 28

Пәні

Химия

Курс

1

Топ

АТК-9-22г

Күні

08.09.2022ж.

Өткізу орны

312

Мамандық біліктілік

07161300 – «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану»

4S07161304 – «Техних – механик»

Модуль атауы

Химия және қоршаған орта. Жер химиясы

Сабақтың тақырыбы

Азот тыңайтқыштарын өнеркәсіптік өндіру технологиясын ашу.

Сабақтың мақсаттары

1. Азот тыңайтқыштары өндірісі үдерісінің механизмін түсіндіру

2. Азот тыңайытқыштарының өндірісі үдерісін зерттейді.

3. Азот тыңайытқыштардың қолдану маңызын анықтайды.

4. Кейбір азотты тыңайытқыштарды өндірудің негізгі технологиялық процестерімен танысады .

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Кілт сөздер:

• Аммиак

• Азот

• Селитра

• Кабамид

Сабақтың жоспары

(5 мин)

(15 минут)

(10 минут)

(15 минут)

(5 минут)

(10 минут)

(5 минут)

1. Ұйымдастыру.

Студенттермен сәлемдесу және түгелдеу

Топты екіге бөлу. Металдар және бейметалдар.

Студенттер мұғалімнің алдындағы парақты алып, көрсетілген элементтің метал немесе бейметал екенін анықтап өз топтарына отырады.

2. Үй тапсырмасын сұрау

Әдісі: «Сократ шеңбері»

Түрі: топтық жұмыс

Дағды: жаңа білімді игеруге алдыңғы білімді қолдану.

Студенттер ішкі және сыртқы шеңбер болып жұптасып тұрадыда, екі студент шарды жарып берілген сұрақтарға жауап береді.

1. Азоттың физикалық қасиеттерін сипатта

2. Аммиакта азоттың тотығу дәрежесі нешеге тең?

3. Адам денесінде азоттың массалық үлесі нешеге тең?

4. Аммиакты қайда қолданамыз?

5. Егер азот галогендер сияқта активті элемент болса, жер бетінде қандай өзгеріс болар еді?

6. Азоттың периодтық кестедегі орны

7. Азот инертті газдар сияқты енжар газ болса, жер бетінде қандай өзгеріс болар еді

8. Аммиак неше градуста сұйыққа айналар еді

9. Бір құтыда аммиак, екіншісінде азот бар. Бұл газдарды қалай ажыратуға болады?

10. Металлургияда азотты не үшін қолданады?

11. Ауаның құрамында азоттың массалық үлесі нешеге тең?

12. Азот молекуласында байланыс саны нешеге тең

13. Аммиактың қалыпты жағдайдағы физикалық қасиеттерін сипатта

14. Зергерлер мүсәтір спиртін не үшін қолданады?

15. Азот бөлме температурасында қай элементпен әрекеттеседі?

16. Азот қай тілден аударғанда, қандай мағына береді?

17. Азоттың электрон саны мен массасы нешеге тең

18. Аммиактан қандай заттар аламыз?

3. Сергіту сәті: «Сутекті алу»

Лабораториялық құрал-жабдықтарды пайдаланып сутекті алу.

Керекті құрал-жабдықтар: мырыш, фосфор қышқылы, түтігі бар сынауық, сынауық, штатив.

Жұмыстың барысы: мырыш түйіршіктерін сынауыққа салып, фосфор қышқылын қосып сутегі газын аламыз. Сутек газын алғанымызды сіріңке жағы арқылы білеміз.

3Zn+2H3PO4=Zn3(PO4)2+3H2

4. Әдісі: «Миға шабуыл»

Түрі: Топтық жұмыс

Мұғалім ой қозғау сұрағын сабақтың тақырыбын ашу мақсатында қояды. Сабақтың тақырыбы айтылады, мақсаттарымен таныстырады.

Құрамында азот бар тыңайтқыштардың түрлері

Азот тыңайтқыштары - құрамында азот қосылыстары бар заттар. Жалпы азот тыңайтқыштарының бірнеше негізгі топтары бар. Бұл нитраттық тыңайтқыштар (кальций және натрий нитраты), аммоний тыңайтқыштары (аммоний хлориді және аммоний сульфаты), аммиак селитрасы тыңайтқыштары (аммоний нитраты), амидті тыңайтқыштар (мочевина) және сұйық азот тыңайтқыштары (аммиакты су немесе сусыз аммиак).

Азот тыңайтқыштары, нитрат тобы

Бастаңыз кальций нитраты, - оның химиялық формуласы Ca (NO₃). Сыртқы жағынан, кальций нитраты - ақ түйіршіктер, онда құрамында 18% -ға дейін азот бар. Бұл тыңайтқыш жоғары қышқылды топыраққа жарамды. Топыраққа жоғары қышқылдығы бар кальций нитратының жүйелі және жылдық енгізілуімен оның қасиеттерінің жақсаруы байқалады. Кальций нитраты суда өте жақсы ериді, сондықтан тыңайтқышты судың өтуіне жол бермейтін сөмкелерде сақтау керек.

Аммоний тыңайтқыштары

Келесі топ - аммоний тыңайтқыштары. Бұл топта бірінші орында аммоний сульфаты, оның химиялық формуласы (NH)₄)₂SO₄. Сыртқы жағынан, бұл тыңайтқыш - бұл ақ түсті ұнтақ, құрамында 20% азот бар.

Аммоний сульфатын негізгі азот тыңайтқышы ретінде де, қосымша байыту ретінде де қолдануға болады. Бұл тыңайтқышты күз мезгілінде қолдануға болады: одан шыққан азот жер асты суларына жуылмай топырақта бекітіледі.

Топыраққа аммоний сульфатының жыл сайынғы және жүйелі енгізілуімен топырақтың қышқылдануы мүмкін, ол үшін бұл тыңайтқышты бір-екіден қатынасында әк немесе бормен араластыру керек.

Аммоний нитратының тыңайтқыштары

Бұл топта көшбасшы - аммоний нитраты. Химиялық формула аммоний нитраты мынаған ұқсас - NH₄NO₃. Бұл тыңайтқышта ақ түсті түйіршікті ұнтақ пайда болады. Тыңайтқышта шамамен 36% азот бар. Аммиак селитрасын негізгі тыңайтқыш ретінде немесе қосымша байыту ретінде пайдалануға болады.

Топ - амидті тыңайтқыштар

Карбамид (мочевина) - оңай еритін, түссіз кристалды зат, өте құнды тыңыйтқыш, кұрамында өсімдікке жеңіл сіңірілетін 46% азот бар. Аммиак селитрасына қарағанда карбамидтің көптеген физикалық қасиеттері әлдеқайда жақсы. Агрохимиялык сапасы барлық қатты азот тыңайтқыштарынан басым, топырақ құрамында ұзақ уақыт сақталады. Өсімдіктерге тамыры және жапырақтары арқылы сіңеді. Өзіндік құны төмен.

5. Әдісі: «Сөзжұмбақ»

Түрі: Топтық жұмыс

Студенттер берілген реакция теңдеулерін шешіп, жасырылған сөзді табу керек.

А) H2+O2=

E) C+O2=

C) CaO+H2O=

И) Na+O2=

Л) H2O+NO2

Р) P+O2=

Т) NO+O2=

Ca(OH)2	CO2	HNO3	Na2O	NO2	P2O5	H2O

Р) C+H2=

И) K+O2=

К) CaO+CO2=

Д) H2O+SO3=

А) H2+Cl2=

М) Ag+Br2=

Б) CO+O2=

А) H2+N2=

578тг - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Материал жариялап тегін сертификат алыңыз! Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды Материал жариялау Сертификатты жүктеу Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Бағыт Сынып Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Шағын орталық пәні бойынша барлық материалдарды көру Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz