Баяндама: "Тәрбиеші тұлғасының күші"

Адам бойындағы асыл қасиеттердің көзін ашып, оны қоғамның белсенді мүшесі етіп дайындау білім, тәрбие және дамыту қатар жүргізілгенде ғана өз дәрежесінде жүзеге асады. Осыған байланысты білімнің мазмұнын, оқыту әдістері мен сабақты ұйымдастыру нысандарын жетілдіруді нақтылай түсіп, сонымен қатар тәрбиеші мен бала арасындағы педагогикалық қарым-қатынастың тиімді, оңтайлы ұйымдастыруда жетілдіру қажеттігі туындайды. Тәрбиешінің педагогикалық қарым-қатынасының моральдық, этикалық нормаларын, психологиялық ерекшеліктері мен заңдылықтарын шебер білуі маңызды.

Тәрбиенің ең алғашқы бастамасын бала өз отбасынан алса, жалғасы балабақшамен байланысады. Бала тәрбиесіндегі екінші жауапты адам – тәрбиеші. Қазақтың ғұлама ақыны, ғалымы А. Байтұрсынұлы: «Дәрігерден де тәрбиешінің көп болғаны артық, дәрігер адамның денесін сауықтырса, тәрбиеші адамның ақылын, мінезін, жанын сауықтырады» - деген. Мектепке дейінгі мекеменің тәрбиешісі балаларға тәрбие беру және оларды мектепте оқытуға дайындау ісін жүзеге асырады. Тәрбиешінің педагогикалық шеберлігі көп қырлы. Ол мамандық дайындап, теориялық білімін үнемі тереңдетіп отырудан, жұмыс тәжірибесінен, баланы сүюден басталады.

Балалардың психологиясын, олармен жұмыс істеу методикасын жақсы білетін, беделі жоғары, педагогикалық әдептілікті меңгерген мәдениетті адам ғана тәрбиелеу мен оқыту шеберлігіне ие болады. Тәрбиешінің шеберлігі бірте-бірте қалыптасады.

Н.К. Крупская тәрбиешінің өз басының балаларға тигізер зор ықпалын атап көрсете келіп, былай деп жазды: «Балаларды ұстамды болуға үйретіп, өзі ұстамсыздық жасайтын, балаларды жолдастыққа үйретіп, өзін олармен жолдас ретінде емес, бастық ретінде ұстайтын тәрбиеші жаман тәрбиеші... Тәрбиеші балалардың жақын досы болуға тиіс».

Тәрбиешінің балаға ықпалы күнделікті өмірде, ойындарда, оқу сабақтарында, бірлескен еңбек іс-әрекетінде, қарым-қатынаста жүзеге асады. Ол әрбір баланы мұқият зерттеп, оның өзіндік ерекшеліктерін білуге, балалардың бәріне бірдей қарауға, педагогикалық әдептілік көрсетуге, балалардың мінез-құлқы мен іс-әрекет нәтижелерін әділ бағалауға, дер кезінде көмек көрсетуге, олардың жанұядағы өміріне зер салып отыруға тиіс. Сонда ғана тәрбиеші баланың жеке басының дамуына мақсатты түрде ықпал жасай алады. Тәрбиеші қызметінің ойдағыдай болуының сөзсіз шарты оның балаларға деген ақылға қонымды талапкершілікпен ұштасқан сүйіспеншілігі болып табылады. Оның шынайылығы, кішіпейілділігі, мейірімділігі, қайырымдылығы, балалардың оған деген жүрек жылуын, ыстық ықыласын туғызады.

Балалар барлық жағынан да өзінің тәрбиешісіне еліктейді, оның әділеттілігіне сенеді, оның сендіруіне иланады. Тәрбиешінің моральдық тұлғасы олар үшін айналадағыларға, табиғатқа, Отанға, өзінің міндеттеріне деген қарым-қатынас үлгісі болып қалады. Тәрбиеші өзінің идеялық-теориялық және кәсіби дәрежесін үнемі көтеріп жүруі тиіс.

Бала болашақ, бала тәрбиесі еліміздің әлеуметтік дамуының, құрылымының келешегін айқындаушы деп есептейміз. Егеменді еліміздің көк туын желбіретер ертеңгі азамат, яғни бүгінгі бүлдіршіндер тәрбиесі аса жауапты басты мәселелердің бірі.