Бейнелеу өнерінің жанрлары

Сабақ тақырыбы: Бейнелеу өнерінің жанрлары

Мектеп

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні

СЫНЫП: 3

Қатысқан оқушылар саны

Қатыспағандар

Оқу мақсаттары

Эстетикалық көзқарастарын қалыптастыру

Бағдарламалық міндеттері

3.1.2.1, 3.3.2.1

Мақсатқа жету үшін орындалатын міндеттер

Мұғалім үшін: «бейнелеу өнерінің жанрлары» түсінігімен таныстыру, бейнелеу өнеріндегі нақты туындының жанрын анықтауға үйрету.

Оқушылардың шығармашылық міндеті: жанр туралы білетіні бойынша бейнелеу өнері туындысын талдау, №2 жұмыс дәптерінің 6–7-беттеріндегі тапсырмаларды орындау.

Оқушылардың міндеті

Мұғалімнің және оқулықтағы сұрақтарға жауап беру, бейнелеу өнері жанрларын ерекшеліктерін көрсете

отырып суреттеу. Негізгі термин сөздерді үш тілде білу. Тірек сөздер: бейнелеу өнерінің жанрлары, портрет, пейзаж, натюрморт, анималистік жанр.

Талқылауға арналған сұрақтар мен оған берілетін жауаптар:

1. Портрет дегеніміз не?

Жауап. Адамды бояу, сызық, пішіндермен бейнелеу өнері.

2. Пейзаж дегеніміз не? (Өткен материалды еске түсіреміз.)

Жауап. Табиғат көрінісін бояу, сызық, пішіндермен бейнелеу өнері.

3. Натюрморт дегеніміз не? (Өткен материалды еске түсіреміз.)

Жауап. Жансыз заттарды бояу, сызық, пішіндермен бейнелеу өнері.

4. Анималистік өнер дегеніміз не? (Өткен материалды еске түсіреміз.)

Жауап. Жануарларды бояу, сызық, пішіндермен бейнелеу өнері.

5. Бейнелеу өнері туындысының қандай жанрға жататынын қалай білуге болады?

Жауап. «Картинада (суретте) не бейнеленген?» сұрағы арқылы. Егер адам бейнеленсе (бірнеше адам), ол – портрет, егер табиғат бейнеленсе, бұл – пейзаж, егер жансыз заттар бейнеленсе, ол – натюрморт, егер

жануарлар болса – анималистік жанр.

6. Портрет бейнелеу өнерінің қай түріне жатады? Жауап. Кескіндемеге, графикаға, мүсін өнеріне.

7. Пейзаж бейнелеу өнерінің қай түріне жатады? Жауап. Кескіндемеге, графикаға, сәндік-қолданбалы өнерге.

8. Натюрморт бейнелеу өнерінің қай түріне жатады? Жауап. Кескіндемеге, графикаға, сәндік-қолданбалы өнерге.

9. Анималистік жанр бейнелеу өнерінің қай түріне жатады?

Жауап. Кескіндемеге, графикаға, сәндік-қолданбалы өнерге, мүсін өнеріне.

Оқулықтағы бейнелеу өнерінің жанрларына арналған өлеңдерді, №2 қосымшадағы тақпақ, өлеңдерді оқу.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: бейнелеу өнерінің негізгі

жанрларын біледі. Бейнелеу өнері жанрын анықтап, бейнелеу өнері түрлерімен салыстыра отырып, оны

сипаттайды.

Оқушылардың көпшілігі: бір туындыға біріктірілген жанрларды анықтайды, оның негізгі ерекшеліктерін

сипаттайды.

Кейбір оқушылар: бір туындыға біріктірілген

жанрларды анықтайды, оның негізгі ерекшеліктерін туынды мен авторын атай отырып, сипаттайды. Белгілі бір жанрға жататын суреттер салады.

Бұрын алған білімдері

Портрет, пейзаж, натюрморт дегеніміз не? 1-сынып. Анималистік жанр дегеніміз не? 2-сынып.

Бейнелеу өнерінің түрлері. 3-сынып.

Пәнаралық байланыстар

Бұл сабақта мына пәндермен байланыс орнайды:

әдебиеттік оқу, қазақ тілі. Оқушылар тақырыпты талдау барысында, жұмысты суреттегенде, әдеби шығармаларды тыңдағанда сөйлеу дағдыларын

жетілдіріп, дұрыс сөйлеуге тырысады. №2 қосымшадағы тақпақтарды оқиды.

Сабақтың барысы

Сабақ

кезеңдері

Жоспарланған жұмыс түрлері

Дереккөздер

Сабақ тақыры- бына

кіріспе

Сыныпта жақсы психологиялық ахуал мен шығарма- шылық жағдай жасау. Сыныпта тақтаға және

қабырғаларға бейнелеу өнері жанрлары туындыларының репродукциялары ілінген.

Графикалық, кескін- деме және мүсін өнері портрет- терінің, пейзаж, натюрморт,

анималистік жанр репродукциялары.

Алған білімнің өмірмен байланы- сы. Жаңа білім мен дағдыға қол жеткізу

Сабақтың тақырыбын хабарлау. Мұражай және көрме залдарына дайындалып бару керектігі туралы әңгімелесу. Сауатты көрермен мұражайдан көбірек әсер алады. Ол өнер түрлерін тереңірек түсінетін

болады. Тек туындыны көріп қана қоймай, мысалы, кескіндеме портретін немесе графикалық пейзажды алатын болсақ, онда қандай әсерлегіш құралдар қолданылғанын, суретші оның көмегімен не айтқысы келгенін түсіну керемет емес пе? Бейнелеу өнерінің кез келген түрін қызықты кітап тәрізді оқуға болады. Сендер туындының түрі, оның басты әсерлегіш

құралдары, композицияның өлшемі мен пішімі

Тақтада әртүрлі штрихтар мен бояу жағындыларын көрсету үшін қағаз парақтары ілінеді. Фломастерлер.

Оқулық.

Анималист- суретшілер мен пейзажшылардың

туралы көп нәрсе білесіңдер. Бүгін туындының жанрын анықтап үйренесіңдер. Сонда мұражайға келіп, қандай да бір туындының қандай жанрға

жататынын лезде білесіңдер. Бәлкім, араларыңда мұражайға не көрмеге барып экскурсия жүргізіп, білімін көрсететіндер де табылар.

графикалық және кескіндеме

жұмыстары.

Материал- ды

түсіндіру

Бүгін біз сендермен бірге вернисажға барамыз (вернисаж – өнер туындылары сатылатын көрменің салтанатты ашылуы). Вернисажда бейнелеу өнерінің әр алуан түрлерінің туындылары бар, қараңдаршы, олар өте көп (оқушылардан «дүкендегі» бейнелеу өнері түрлерін атауды сұрайды). Оқушылар өткен сабақтың материалын қайталап, бейнелеу өнері түрлерін анықтайды. Оқушылардың назарын

кескіндеме туындыларының көптігіне, олар алуан түрлі екеніне аударыңыз, жұмыстарда не

бейнеленгенін айтсын (портрет, пейзаж, натюрморт). Оқушылар бірінші, екінші сыныптың материалынан портрет, пейзаж, натюрморттың не екенін біледі.

Мұның бәрі бейнелеу өнерінің жанрлары екенін айту керек. Туындының жанрына қарап не бейнеленгенін білеміз: егер табиғат бейнеленсе, ол – пейзаж, егер адамдар бейнеленсе, онда портрет, егер жансыз

табиғат бейнеленсе, онда натюрморт. № 2 қосымшадағы тақпақтарды оқиды.

Бейнелеу өнерінің жанрлары туралы әңгімелескенде, балалардың назарын оқулықтағы иллюстрацияларға аудару керек. Оларға қарап, бір жанр бейнелеу өнерінің әр түріне жататынын білуге болады. Мысалы оқулықтың 70-бетіндегі пейзаж жанры кескіндемеге, графикаға, сәндік-қолданбалы өнеріне де жатады.

Басқа жанрлардың да осылайша бейнелеу өнерінің қандай да бір түріне жататынын анықтауға болады. Балалар мыналарды үйренуі керек: 1) жанр және түр түсініктерін анық білу – түр туындының немен салынғаны арқылы байқалады, оның басты әсерлегіш құралы не (егер туынды бояумен салынып, онда

бастысы түс болса, ол – кескіндеме және т.б.), ал

жанр картинада не бейнеленгеніне қарай анықталады;

2) бір жанр бейнелеу өнерінің әр түрінде көрінетінін түсіну, яғни кескіндемеде, графикада, мүсін өнерінде және сәндік-қолданбалы өнерде. Кейбір туындыларда бірнеше жанр болуы мүмкін, мысалы, портрет табиғат аясында немесе натюрморттың жанында салынады. Одан әрі «Вернисажда» ойынын ойнайды: картинаны сатып алатын оқушылар оның түрін, жанрын анықтап, ерекшеліктерін атап, әсерін жеткізуі тиіс.

Оқулық. Анималист- суретшілер мен пейзажшылардың графикалық және кескіндеме

жұмыстары.

№1, 2 қосымша- дағы материал.

Өздік жұмысты орындау

Ойын ойнап болған соң, №2 жұмыс дәптерінің 6–7- бетіндегі тапсырмаларды орындайды.

Мұғалім жеке-дара кеңес береді, оқушыларға қажет жерінде көмектеседі, қателері болса, түзетеді.

Жұмыс дәптері, қалам немесе жай қарындаш.

Сабақтың қорытын- дысы

Орындалған тапсырмаларды қысқаша талдайды. Оқушылар сабақтағы жұмыстарын бағалайды.

Қосымша ақпарат

Дифференциациялау Оқушылардың бәрі тақырыпты талқылауға қатысады, мұғалім- нің сұрақтарына жауап береді.

Оқушылардың тақырыпты меңгергенін қалай тексересіз?

1. Оқушылардың мұғалімге берген жауабынан (оқулықтағы);

2. жасаған

жұмыстарынан (жақсы жасалған жұмыстарды ғана бағалаңыз);

3. ойынға қатысқанынан.

АКТ-мен байланыс

Сабақтың барысында мұғалім СD-дискідегі материалдарды, интерактивті тақтаны да қолданады.

Оқушылардың көпшілігі

ойынға қатысады.

Кейбір оқушылар №2 жұмыс дәптерінің 8-бетіндегі

тапсырманы қосымша орындайды.

Мұғалім өздік жұмыстың

басында оқушылардың есіне қауіпсіздік ережесін салады.

Сіз оқушыларға қолдау

Бағалау

Құндылықтармен байланыс

көрсету үшін не істейсіз?

Сабақта оқушыларды

Бейнелеу өнерінің алуан түрлі

Сабақтың барысында оқушы-

бағалау:

туындылары (пейзаж, портрет,

ларды бағалайды:

1) оқушылардың

натюрморт). Оқушылар

Жарайсың, сен сұрақтарға

мұғалімнің және

осылайша дүниежүзі

толық жауап бересің! Сен өте

оқулықтағы сұрақтарға

мәдениетімен сусындайды.

байқампазсың! Сен табиғат

жауабы;

Эстетикалық көзқарастарын

нысандарын жақсы суреттейсің

2) ойынға қатысуы;

қалыптастыру мақсатында №2

(суретшілер туындыларын)!

3) туындылардың

қосымшадағы материалдар мен

Сен тапсырманы жақсы

репродукцияларын

тақпақтарды пайдаланады.

орындауға тырыстың! Сен

суреттеуі;

жұмыстарды талқылауға

3) жұмысты талдап,

белсене қатыстың! және т.б.

талқылауға қатысуы;

4) жұмыс дәптерінде

орындалған

тапсырмалар (жақсы

жасалған жұмыстарды

ғана бағалаңыз).

Рефлексия. Мұғалім жылдың басында әрбір оқушыға бірнеше смайлик дайындап қояды. Оқушыларды сабақ барысында смайликтермен бағалайды. Мысалы: «Өте қызық!», «Мен көп жаңа нәрсе білдім!», «Мен көп нәрсе үйрендім!», «Маған қиындау болды!», «Мен

бәрін орындап үлгермедім!», «Мұның маған пайдасы бар!» және т.б. Оқушылар сабақтың соңында смайликтерін көрсетеді. Сабақтың қалай өткенін, ең қызықты нәрсе не болды, қандай нәрсе білгендерін, нені үйренгендерін айтады. Оқушылардан олар өздерін мұрайжайда сенімді ұстай ала ма екенін сұрау керек. Бейнелеу өнерінің түрлері мен

жанрларын айта отырып, экскурсия жүргізе ала ма екен? Олардың жауаптарын тыңдаңыз.