Материалдар / Биология 7 сынып БЖБ№1

Биология 7 сынып БЖБ№1

Материал туралы қысқаша түсінік

Биология 7 сынып БЖБ№1 2 нұсқада құрастырылған (жауаптарымен)

Биология 2024

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Қараша 2024

199

0 рет жүктелген

Биология Барлық материалдар 7 сынып

1900 ₸

Бүгін алсаңыз
+95 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +95 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

І – нұсқа

Оқушының коды:___________________

Оқу мақсаты:

7.1.3.1 тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру;

7.1.3.3 тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттеу;

7.1.3.4 тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттау

7.1.3.5 флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстыру

7.1.3.6 жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу

Бағалау крийтерийлері:

тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіреді
тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттейді
тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттайды
флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстырады
жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді таныйды

Ойлау дағдыларының денгейі: Білу және түсіну. Қолдану

Орындау уақытысы: 20 минут.

Тапсырма 1. Шындық жалған тапсырмасы [1]

Тұжырымдамалар	Шындық	жалған
Көмірқышқыл газы тері арқылы шығарылады
Зиянды заттар ағзада қалса, адам ағзасы бірнеше күн ішінде уланады
Көмірқышқыл газынан басқа зиянды заттар бүйрек арқылы сыртқа шығарылады.
Жасушаларда түзілетін зиянды заттар қан арқылы тасымалданады.
Оттек өкпеден дене жасушаларына, ал көмірқышқыл газы дене жасушаларынан өкпеге тасымалданады.
Бүйрек - ағзаны тазартатын биологиялық сүзгі болып табылады.

Тапсырма 2. Мәнмәтіндік тест [2] Тамырдың құрылысы

Тамыр - топырақтан заттарды сіңіру мүшесі. Тамырдың құрылысы бұл үдеріске

бейімделген.Тамырдың ішкі құрылысын көлденең жане бойлық кесіндісінен қарастыруға болады.

Олар орналасқан ұлпалары мен элементтері бойынша ерекшеленеді. Егер тамырды көлденеңінен кессе, онда сабаққа едәуір жақын тамыр бөлігі - өткізу аймағы, одан кейін сору аймағы, оның астында өсі аймағы, одан тереңде ерекше түзілім - тамыр ойлақшасы жауып тұратын бөліну аймағы бар.Сонымен, тамырдың бойлық кесіндісінен төрт аймақ пен тамыр оймақшасын көруге болады.

Тамырдың топырақтан заттарды сіңіру қабілетіне қай аймағы жауап береді?

A) Өсу аймағы

B) Өткізу аймағы

C) Тамыр оймақшасы

D) Бөліну аймағы

Тамыр оймақшасының негізгі қызметі қандай?

A) Заттарды сіңіру

B) Қорғаныш қызметін атқару

C) Өсу аймағын қорғау

D) Сабаққа жақын орналасу

Тамырдың қай аймағында жасушалар белсенді түрде бөлінеді?

A) Сору аймағы

B) Өсу аймағы

C) Өткізу аймағы

D) Бөліну аймағы

Тамырдың қай аймағында өлі жасушалар кездеседі?

A) Өткізу аймағы

B) Тамыр оймақшасы

C) Өсу аймағы

D) Сору аймағы

Тамырдың бойлық кесіндісінен көрінетін аймақтардың дұрыс реті қандай?

A) Өткізу аймағы, өсу аймағы, бөліну аймағы, оймақша

B) Оймақша, бөліну аймағы, өсу аймағы, өткізу аймағы

C) Сору аймағы, өткізу аймағы, өсу аймағы, оймақша

D) Өсу аймағы, оймақша, сору аймағы, бөліну аймағы

Тапсырма 3. тамыр мен сабақтың құрылысындағы өзара байланысты көрсететін семантикалық картаны толтырыңыз [4]

Құрылымдық элементтер	Тамырда	Сабақта
Қабықша (эпидермис)
Өткізу ұлпалары
Қоректік ұлпалар
Тамыр түктері
Камбий
Ағыс жолы

Тапсырма 4. Сәйкестік тесті [2]

Ксилема	Қабықтың ішкі қабатында маңызды өткізгіш ұлпа Сүрек қабатында болады Тамырдың бірінші реттік қабығы жасушаларының жоғары бір қабаты. Жанама тамырлардың қалыптасуын қамтамасыз етеді.
Флоэма

Тапсырма 5.Суретті қарастырыңыз

1. 2. 3

а) Омыртқалы жануарлардың қан айналым жүйесін ажыратыңыз [3]

б) Бауырымен жорғалаушылардың қанайналым жүйесінің ерекшелігін түсіндіріңіз [2]

Бағалаукритерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
Бағалаукритерийі	Тапсырма №	Білім алушы	Балл
тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіреді	1	Шындық тұжырымды анықтайды Жалған тұжырымды анықтайды	1 1
тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттейді	2	Тамырдың топырақтан заттарды сіңіру қабілетіне қай аймағы жауапты екендігін анықтайды Тамыр оймақшасының негізгі қызметін біледі Тамырдың қай аймағында жасушалар белсенді түрде бөлінетінін анықтайды Тамырдың қай аймағында өлі жасушалар кездесетінін анықтайды Тамырдың бойлық кесіндісінен көрінетін аймақтардың дұрыс реттілігін біледі	1 1 1 1 1
тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттайды	3	тамыр мен сабақтың құрылысындағы өзара байланысты көрсететін семантикалық картаны дұрыс толтырады	4
флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстырады	4	Ксилеманың сипаттамасын сәйкестендіреді Флоэманың сипаттамасын сәйкестендіреді	1 1
жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді таныйды	5 5ә	Омыртқалы жануарлардың қан айналым жүйесін ажыратады Бауырымен жорғалаушылардың қанайналым жүйесінің ерекшелігін түсіндіреді	3 2
Барлығы			18

Жауаптары:1 нұсқа

Тапсырма 1. Шындық жалған тапсырмасы [1]

Тұжырымдамалар	Шындық	жалған
Көмірқышқыл газы тері арқылы шығарылады		+
Зиянды заттар ағзада қалса, адам ағзасы бірнеше күн ішінде уланады		+
Көмірқышқыл газынан басқа зиянды заттар бүйрек арқылы сыртқа шығарылады.	+
Жасушаларда түзілетін зиянды заттар қан арқылы тасымалданады.	+
Оттек өкпеден дене жасушаларына, ал көмірқышқыл газы дене жасушаларынан өкпеге тасымалданады.	+
Бүйрек - ағзаны тазартатын биологиялық сүзгі болып табылады.	+

Тамырдың топырақтан заттарды сіңіру қабілетіне қай аймағы жауап береді?

A) Өсу аймағы

B) Өткізу аймағы

C) Тамыр оймақшасы

D) Бөліну аймағы
Дұрыс жауап: B) Өткізу аймағы

Тамыр оймақшасының негізгі қызметі қандай?

A) Заттарды сіңіру

B) Қорғаныш қызметін атқару

C) Өсу аймағын қорғау

D) Сабаққа жақын орналасу
Дұрыс жауап: B) Қорғаныш қызметін атқару

Тамырдың қай аймағында жасушалар белсенді түрде бөлінеді?

A) Сору аймағы

B) Өсу аймағы

C) Өткізу аймағы

D) Бөліну аймағы
Дұрыс жауап: D) Бөліну аймағы

Тамырдың қай аймағында өлі жасушалар кездеседі?

A) Өткізу аймағы

B) Тамыр оймақшасы

C) Өсу аймағы

D) Сору аймағы
Дұрыс жауап: B) Тамыр оймақшасы

Тамырдың бойлық кесіндісінен көрінетін аймақтардың дұрыс реті қандай?

A) Өткізу аймағы, өсу аймағы, бөліну аймағы, оймақша

B) Оймақша, бөліну аймағы, өсу аймағы, өткізу аймағы

C) Сору аймағы, өткізу аймағы, өсу аймағы, оймақша

D) Өсу аймағы, оймақша, сору аймағы, бөліну аймағы
Дұрыс жауап: B) Оймақша, бөліну аймағы, өсу аймағы, өткізу аймағы

Тапсырма 3. тамыр мен сабақтың құрылысындағы өзара байланысты көрсететін семантикалық картаны толтырыңыз [4]

Құрылымдық элементтер	Тамырда	Сабақта
Қабықша (эпидермис)	Бар, жасушаларды қорғайды	Бар, сыртқы қабатын қорғайды
Өткізу ұлпалары	Бар, өткізгіш түтіктері арқылы су мен минералдарды өткізеді	Бар, өткізгіш түтікшелер арқылы заттарды жоғары-төмен тасымалдайды
Қоректік ұлпалар	Жемтамырда	Өзек қабатында
Тамыр түктері	Сору аймағында	Жоқ
Камбий	Емен алмада перициклден дамиды	Бар, ағаштану және жуандап өсу үшін
Ағыс жолы	жоғарғы	төменгі

Тапсырма 4. Сәйкестік тесті [2]

А. Ксилема 2	Қабықтың ішкі қабатында маңызды өткізгіш ұлпа Сүрек қабатында болады Тамырдың бірінші реттік қабығы жасушаларының жоғары бір қабаты. Жанама тамырлардың қалыптасуын қамтамасыз етеді.
В. Флоэма 1

Тапсырма 5.Суретті қарастырыңыз

1 . 2. 3

а) Омыртқалы жануарлардың қан айналым жүйесін ажыратыңыз [3]

1.Балық

2.Қосмекенді

3. Құстар

б) Бауырымен жорғалаушылардың қанайналым жүйесінің ерекшелігін түсіндіріңіз [2]

Бауырымен жорғалаушыларда (жылан,тасбақа, кесіртке) жүрегі үш қуысты. Қарыншаларында перде (перегородка) балады.

«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ – нұсқа

Оқушының коды:___________________

Оқу мақсаты:

7.1.3.2 өсімдіктерде заттардың тасымалын қамтамасыз ететін мүшелерді танып білу

7.1.3.3 тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттеу;

7.1.3.4 тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттау

7.1.3.5 флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстыру

7.1.3.6 жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу

Бағалау крийтерийлері:

өсімдіктерде заттардың тасымалын қамтамасыз ететін мүшелерді таныйды
тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттейді
тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттайды
флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстырады
жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді таныйды

Ойлау дағдыларының денгейі: Білу және түсіну. Қолдану

Орындау уақытысы: 20 минут.

Тапсырма 1Төменде берілген мәліметтерді оқып, әрбір сөйлемнің дұрыс немесе бұрыс екенін анықтаңыз:

№	Мәлімет	Шындық/Жалған
1	Тамыр топырақтан тек су мен минералды заттарды ғана сіңіреді.	Шындық
2	Өсімдіктің дамуы үшін топырақта азот, калий, фосфор сияқты органикалық заттар болуы маңызды.	Жалған
3	Топырақтағы қарашірік өсімдік үшін маңызды органикалық зат болып табылады.	Шындық
4	Тамыр қысымы — бұл тамыр жасушаларының сұйықтықты көтеру күшінің атауы.	Шындық
5	Сабақ тек тамыр мен жапырақ арасындағы заттарды өткізеді.	Жалған
6	Өсімдіктің барлық бөліктері қажетті заттарды алады, себебі олар сабақ арқылы тасымалданады.	Шындық

Тапсырма 2. Мәнмәтіндік тест [2] Сабақтың ішкі құрылысы

Ағаш сабағы — өсімдіктің жер үстіндегі бөлігі, оның негізгі қызметі — суды, минералды тұздар мен қоректік заттарды тамырдан жапырақтарға жеткізу. Сабақтың құрылысында бірнеше қабат болады: сыртында қабық, оның астында камбий, сүрек (ксилема), өзек. Қабық өсімдікті сыртқы зиянды факторлардан қорғайды. Сүрек арқылы су мен минералды тұздар тасымалданады. Камбий жасушалары ағаштың өсіп-жуандауына ықпал етеді. Өзек қоректік заттарды жинақтайтын ұлпа болып табылады. Ағаш сабағының ішінде тірек қызметін атқаратын қатты және берік ұлпалар бар, ол өсімдіктің тұтас тұрпатын ұстап тұруға көмектеседі.

Қабықтың рөлі қандай?

a) Сабақтың ішкі ұлпаларын қорғайды

b) Жапырақтардың фотосинтезін қамтамасыз етеді

c) Өсімдікке қажетті суды тасымалдайды

d) Тек қана тірі жасушалардан тұрады

2. Қыстап шыққан өсімдіктің қабығында қандай өзгеріс болады?

a) Фотосинтез жүргізеді

b) Суықтан қорғау үшін тоз қабаты түзіледі

c) Өсімдік тез өсіп, жапырақтарын түсіреді

d) Қабық жарықтың өтуіне кедергі келтіреді

3. Қандай қабат қабық пен сүрек арасында орналасады және ағаштың жуандауына ықпал етеді?

a) Сүрек

b) Камбий

c) Қабық

d) Өмек

4. Сүрек қандай қызмет атқарады?

a) Су мен минералды тұздарды транспорциялау

b) Өсімдіктің қоректік заттарын жинақтау

c) Өсімдікке фотосинтез жүргізу үшін қажетті заттарды жеткізу

d) Сабақтың ішінде ылғал мен қоректік заттарды сақтауға көмектесу

5. Өсімдіктің өзегі қандай қызмет атқарады?

a) Өсімдіктің фотосинтезін қамтамасыз етеді

b) Қоректік заттарды жинақтайды

c) Су мен минералды заттарды тасымалдайды

d) Қоректік заттарды тасымалдауда ең маңызды рөл атқарады

Тапсырма 3. «Тамыр мен сабақ» тақырыбы бойынша құрылымдық бөліктері мен қызметтерін көрсететін кесте:[3]

Құрылымдық бөлік	Тамыр	Сабақ
Құрылымы



Қызметтері


ағысы

Тапсырма 4: Кестені толықтыр [3]

Параметрлер	Флоэма	Ксилема
Негізгі қызметі	….........................тасымалдайды	….........................тасымалдайды
Негізгі құрамбөліктері	Жасушалары ….........................	Жасушалары …..........................
Орналасуы	…............................. орналасады	...................... ..... … орналасады

Тапсырма 5 Сәйкестік тесті

Омыртқасыздар	Жүрек құрылысы
Өрмекші	баскөкірегінде орналасқан бесбұрышты (бесқуысты) қапшық тәрізді
Шаян	түтікше тәрізді.
Жәндік	көпқуысты түтікше сияқты

5 ә Жәндік қанының ерекшелігі неде? [1]

Бағалаукритерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
Бағалаукритерийі	Тапсырма №	Білім алушы	Балл
тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіреді	1	Шындық тұжырымды анықтайды Жалған тұжырымды анықтайды	1 1
тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттейді	2	Қабықтың рөлін анықтайды Қыстап шыққан өсімдіктің қабығында қандай өзгеріс болатынын біледі Қандай қабат қабық пен сүрек арасында орналасады және ағаштың жуандауына ықпал ететінін анықтайды Сүрек қызметін анықтайды Өзек қызметін анықтайды	1 1 1 1 1
тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттайды	3	Тамыр мен сабақ» тақырыбы бойынша құрылымдық бөліктері мен қызметтерін көрсететін кестені дұрыс толтырады	3
флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстырады	4	Флоэма мен Ксилеманың қызметін,жасуша ерекшелігін,орналасуын жазады	3
жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді таныйды	5 5ә	Буынаяқтылардың жүрегін дұрыс сәйкестендіреді Жәндік қанының ерекшелігін түсіндіреді	3 2
Барлығы			18

Жауабы:ІІ нұсқа

Тапсырма 1Төменде берілген мәліметтерді оқып, әрбір сөйлемнің дұрыс немесе бұрыс екенін анықтаңыз:

№	Мәлімет	Шындық/Жалған
1	Тамыр топырақтан тек су мен минералды заттарды ғана сіңіреді.	Шындық
2	Өсімдіктің дамуы үшін топырақта азот, калий, фосфор сияқты органикалық заттар болуы маңызды.	Жалған
3	Топырақтағы қарашірік өсімдік үшін маңызды органикалық зат болып табылады.	Шындық
4	Тамыр қысымы — бұл тамыр жасушаларының сұйықтықты көтеру күшінің атауы.	Шындық
5	Сабақ тек тамыр мен жапырақ арасындағы заттарды өткізеді.	Жалған
6	Өсімдіктің барлық бөліктері қажетті заттарды алады, себебі олар сабақ арқылы тасымалданады.	Шындық

Тапсырма 2. Мәнмәтіндік тест [2] Сабақтың ішкі құрылысы

Жауаптар:

1. a) Сабақтың ішкі ұлпаларын қорғайды

2.b) Суықтан қорғау үшін тоз қабаты түзіледі

3.b) Камбий

4.a) Су мен минералды тұздарды транспорциялау

5.b) Қоректік заттарды жинақтайды

Тапсырма 3. «Тамыр мен сабақ» тақырыбы бойынша құрылымдық бөліктері мен қызметтерін көрсететін кесте:[3]

Құрылымдық бөлік	Тамыр	Сабақ
Құрылымы	- Тамыр оймақшасы	- Қабық
	- Өсу аймағы	- Камбий
	- Сору аймағы	- Сүрек (ксилема)
	- Өткізу аймағы	- Өзек
Қызметтері	- Су мен қоректік заттарды топырақтан сіңіру	- Су мен қоректік заттарды тасымалдау
	- Топырақтан минералды заттарды сіңіру	- Фотосинтезге қатысу (жасыл сабақтарда)
	- Тамыр арқылы қоректік заттарды өткізеді	- Өсімдіктің тіректік құрылымын қамтамасыз ету
ағысы	Жоғарғы	Төменгі

Тапсырма 4: Кестені толықтыр [3]

Параметрлер	Флоэма	Ксилема
Негізгі қызметі	Су мен минералы заттарды .тасымалдайды	Органикалық заттарды тасымалдайды
Негізгі құрамбөліктері	Жасушалары өлі	Жасушалары тірі
Орналасуы	ортасында жұлдыз сияқты орналасады	сәулелер арасында орналасады

Тапсырма 5 Сәйкестік тесті

Омыртқасыздар	Жүрек құрылысы
Өрмекші	баскөкірегінде орналасқан бесбұрышты (бесқуысты) қапшық тәрізді
Шаян	түтікше тәрізді.
Жәндік	көпқуысты түтікше сияқты

А	В	С
3	1	2

5 ә Жәндік қанының ерекшелігі неде? [1]

Жәндіктерде қан оттек пен көмірқышқыл газын мүлде тасымалдамайды, тек қоректік және зиянды заттар тасиды. Олардың тыныс жүйесі жақсы дамыған, оттекті тікелей әрбір жасушаға жеткізеді.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!