Облыстық биология пән мұғалімдерінің
олимпиадасы.
Практикалық тур.
ЕСЕП №. ( 2 ұпай) Төменде
өсімдік ұлпалары мен олардың клеткаларының суреттері берілген.
Суреттегі өсімдік ұлпалары мен олардың жасушаларына тән
ерекшеліктер мен белгілерді кестеден
анықтаңыздар.
-
|
|
Ерекшіліктері мен белгілері
|
жауабы
|
|
I
|
Клетка немесе
функциональды жағдайдағы өлі
клеткалар
|
А,В,F
|
|
II
|
Осы
клеткаларда немесе клеткада плазмодесмалар болады
|
C, D,
E
|
|
III
|
Картопты
жеген кезде, осы клетка немесе клеткалардан құралған ұлпаларды
пайдаланасыздар
|
D
|
|
IV
|
Жаңғақ қабығын қатайтушы
клетка немесе клеткалар
|
F
|
Есеп №2.
Төменде жоғары сатылы және төменгі сатылы
өсімдіктер өкілдері мен олардың мүшелерінің атаулары берілген. (7
ұпай)
Өсімдіктер атаулары:
1.көкек
мүгі
2 хлорелла.
3.сфагнум
4. арша
5. фукус
6. плаун
7. кипарис
8. улотрикс
9. қырықбуын
10.адиантум
11 тисс
12.
кладофора
13.
қарағай
14. маршанция
Өсімдіктер
мүшелері:
а. қабаттама п. спорангий
б.өркен
р.сорустары в.ризоидтары с.аталық бүрлер
г.антеридий т.тозаң
д.архегоний у.аналық
бүрлер
е.қауашақ
ф.тұқымбүршігі
ж.өскіншек
з. гаметофит
и. спорофит к.діңше
л. тамырсабақ
м. тамыр
н. сабақ
о.жапырақ
Жоғарыда аталған
өсімдіктерді топтар бойынша бөліңіздер және оларға тән мүшелерді
анықтаңыздар.
Жауаптар
кестесі:
|
|
балдырлар
|
мүктер
|
Папортник-
тер
|
Жалаңаштұқымды-
лар
|
|
Өсімдіктер
|
12.8.2
|
1.3.14
|
10
|
7.11.13.4
|
|
Өсімдіктер
мүшелері
|
И, р, з,
г
|
В, г, д, п,
г,е,о,н
|
Д,г,п,з,ж,н,л, о,
р
|
Д,ж,н,г,с,у,м,о,т,ф
|
ЕСЕП № 3. ( 3 ұпай) Суретте
сцифомедузаның көбею жолдары көрсетілген. Көбею кезінде кездесетін
медузаның ұрпақтарының атауларын
анықтаңыздар.
Жауаптар
кестесі:
|
Эфира
|
6
|
|
Стробила
|
5
|
|
Планула
|
2
|
|
Жұмыртқа
|
1
|
|
Медуза
|
7
|
|
Сцифистома
|
3
|
Есеп№4. Кестеде келтірілген
витаминдердің химиялық атауларын табыңыздар – 4
ұпай
|
Витаминдер
|
Химиялық
атаулары
|
|
1.
Витамин А
|
Ретинол
|
|
2.
Витамин В1
|
Тиамин
|
|
3.
Витамин В6
|
Пиридоксин
|
|
4.
Витамин D
|
Кальцоферол
|
|
5.
Витамин В12
|
Цианокобаламин
|
|
6.
Витамин К
|
филлохимонон
|
|
7.
Витамин Е
|
Токоферол
|
|
8. Витамин Н
|
Биотин
|
|
9. Витамин
В2
|
рибофлавин
|
Есеп № 5.
Амниоттардың анамнийлерден ерекшелінетін белгілерін анықтаңыздар.(
3 ұпай)
Жауаптарыңызды «+»
белгісімен енгізіңіздер:
|
Көпшілігінде сырттай ұрықтану
жүреді
|
|
|
Іштей ұрықтану
жүреді
|
+
|
|
Дернәсіл сатысымен жүретін
даму сатысы болады
|
|
|
Тура даму сатысы
болады
|
+
|
|
Зиготаның
бөлшектенуі анимальды тесікке қарай
жүреді
|
+
|
|
Зиготаның бөлшектенуі толық
жүреді
|
|
|
Ұрық екі ұрық
қабаты –
серозды амниондармен
қоршалған
|
+
|
|
Көбісінде, жұмыртқасының
сыртқы қабығының өте тығыз болуы, жұмыртқаның формасын сақтауға
және ұрықтың кеуіп кетпеуіне мүмкіндік
береді
|
|
Есеп №6. Өсімдіктер мен
олардың құрылыс ерекшіліктері арасындағы сәйкестікті табыңыздар.(5
ұпай)
Құрылыс
ерекшеліктері:
1.Споралары спорангиилерде
пісіп жетіледі
2 Бесмүшелік гүл
түрі
3.Қабаттамалар бөліктері
арқылы көбейеді
4.Көктемгі және жаздық
түйіндері болады
5.Тозаңдары аталық бүршіктерде
пісіп жетіледі
6.Жемісі-жаңғақ
7.Өмір сүру формасы-
ағаш
8.Өсімдіктің барлық клеталарының құрылысы ұқсас болып
келеді
9.Жерасты
вегативті органы –тамырсабақ
10.Тозаңдану кезінде тозаң аналық аузына келіп
түседі
|
Ламинария
|
Түйрегіштәрізді
плаун
|
Сібір
қарағайы
|
Итмұрын
|
|
8,1
|
4,9
|
6,7
|
2,5,10
|
Есеп №7. Тері мен теріасты
қабатының құрылыстары мен олардың қызметтері туралы мәліметтерді
пайдалана отырып, кестені толтырыңыздар.(6
ұпай)
|
|
Тері жабынының
құрамы
|
Терінің
құрылысы
|
Негізгі құрылымдардың
маңыздылығы
|
|
Өлі
тері
|
+
|
|
|
|
Капиллярлы
қантамырлар
|
+
|
|
|
|
Дерма
|
|
+
|
|
|
Д витаминінің
түзілуі
|
|
|
+
|
|
Дәнекер
ұлпа
|
+
|
|
|
|
Сезу
қабілеттілігі
|
|
|
+
|
|
Бұлшықет
Талшықтары
|
+
|
|
|
|
Меланин
|
|
|
+
|
|
Рецепторлар
|
|
|
+
|
|
Эпидермис
|
|
+
|
|
|
Майдың
жиналуы
|
|
|
+
|
|
Жылудың
сақталуы
|
|
|
+
|
|
Нервтер
|
+
|
|
|
|
Шаш
түбірі
|
+
|
|
|
Есеп №8. (2ұпай)
Қос тізбекті
ДНК молекуласында 160 жұп негіздері бар. Оның құрамының 20% -ті
аденин. Ал, осы молекуладағы цитозиннің мөлшері
қандай?
Жауабы-----
цитозин.
Есеп№ 9. (2 ұпай) Сақиналы
қостізбекті плазмиданың ұзындығы - 5243 жұп нуклеотид деп есептейік
(ж.н.)
a. ДНҚ- В формада
(В-форма, бірінші рет Дж. Уотсон
және Ф. Крик сипаттаған) деп есептеп,
плазмидалық ДНҚ-ның ұзындығын есептеңіз
_____________ нм.
Задача
№10 (6 ұпай) Алуан түрлі биотехнологиялық өндірістен алынған
өнімдерді (1–12) оған қатысушы микроағзалармен (А–И)
сәйкестендіріңіз.
|
Биотехнологиялық процесс
өнімдері:
|
Микроағзалар:
|
|
1)
|
биогаз;
|
А) актиномицеттер;
|
|
2)
|
ацидофилин;
|
Б) бациллалар;
|
|
3)
|
антибиотик мицетин;
|
В) ашытқылар;
|
|
4)
|
Мыс
сілтісі;
|
Г) ішек-құрт
таяқшасы;
|
|
5)
|
нитрагин;
|
Д) клубеньковые бактерии;
|
|
6)
|
лейцин;
|
Е) метаногендер;
|
|
7)
|
инсулин;
|
Ж) сүтқышқылды
бактериялар;
|
|
8)
|
Сібір жарасы
вакцинасы;
|
З) пропионқышқылды
бактериялар;
|
|
9)
|
Инсектицидтік
препараттар;
|
И) тионды
бактериялар.
|
-
витамин
В12;
-
треонин;
-
ақуызды-дәруменді
концентраттар.
|
Өнім
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
|
Микроағза
|
Е
|
Ж
|
А
|
И
|
Д
|
Г
|
Г
|
Б
|
Б
|
З
|
Г
|
В
|
Есеп №
11 [4 ұпай]
Тирозин амин қышқылы көптеген биологиялық белсенді
аминқышқылдарының (адреналин, норадреналин, меланин,
дофамин т.б.) негізі болып табылады.
Төменде тирозиннен биобелсенді аминқышқылдарының түзілу жолдары
берілген. Суретке мән бере отырып, интермедиаттар атауларын (1-8)
сәйкесінше синтез реакцияларын жылдамдататын ферменттермен (А-З)
сәйкестендіріңіз
Метаболиттер
мен ферменттер:
А) дофамин-бета-гидроксилаза;
Б) тирозингидроксилаза;
В)
фенилэтаноламин-N-метилтрансфераза;
Г) ароматты аминқышқылдардың декарбоксилазасы;
Д) адреналин;
Е) норадреналин;
Ж) дофамин;
З) дигидроксифенилаланин (ДОФА).
|
Белгіленуі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
|
Метоболиттер мен ферменттер
|
З
|
Ж
|
Е
|
Д
|
Б
|
Г
|
А
|
В
|
20 Қаңтар 2019
2615
8 рет жүктелген
