Босодзоку субмәдениеті Бекұлы Диас

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Философия және Саясаттану факультеті

Орындаған: Бекұлы Диас

Жетекші: Аликбаева Маржан

Тақырыбы:

Босодзоку субмәдениеті және оның қазіргі мәдениетке ықпалы

Босодзоку субмәдениеті – ХХ ғасырдың ортасында Жапонияда пайда болған ең танымал және ерекше жастар қозғалыстарының бірі. Мотоциклмен жүретін бұл топтар қоғамға қарсы шыққан наразылықтың, еркіндіктің белгісі ғана емес, сонымен қатар қазіргі заманғы мәдениетке де айтарлықтай ықпал етті. Босодзоку сыртқы келбеті, мінез-құлқы және ерекше стилі арқылы жаһандық поп-мәдениетке, сәнге, кино мен өнерге әсер етті. Бұл мақалада біз босодзокудың шығу тарихын, негізгі ерекшеліктерін және оның қазіргі мәдениетке тигізген ықпалын жан-жақты талдаймыз.

Босодзокудың пайда болуы

Босодзоку (жап. 暴走族) сөзі «есалаң шабандоздар» деген мағынаны білдіреді және 1950–1960 жылдары Жапонияда пайда болған жастардың байкерлік топтарын сипаттайды. Бұл субмәдениет Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін елде жүріп жатқан экономикалық өрлеу мен индустрияландырудың нәтижесінде пайда болды. Соғыс аяқталған соң Жапония қоғамында үлкен әлеуметтік өзгерістер болды, бұл жастардың наразылығына әкелді.

Бастапқыда босодзоку топтары жұмысшы жастар мен соғыстан кейінгі ардагерлерден құралды. Олар қоғамның қатаң ережелеріне қарсы шығып, мотоциклмен топтасып, жарыстар өткізді. Мотоциклдерін өзгерту босодзоку стилінің маңызды бөлігі болды: қатты шыққан түтін құбырлары, ерекше боялған және сәндік элементтермен толықтырылған мотоциклдер олардың айрықша белгісіне айналды.

Босодзокуның ерекшеліктері мен стилі

Босодзокуның ең көрнекті ерекшеліктерінің бірі – олардың киім кию үлгісі. Бұл субмәдениет өкілдері жұмысшылар мен әскерилердің киім үлгісінен шабыт алған арнайы комбинезондар киетін. Бұл киім түрі «токкофуку» деп аталды және әртүрлі символдармен, ұрандармен және суреттермен безендірілді. Киімде көбінесе жапон жалаулары, батылдық пен күшті сипаттайтын иероглифтер, сондай-ақ топтардың эмблемалары бейнеленді. Токкофуку киімдері көбінесе жапондық дәстүрлі мәдениет элементтерімен, мысалы, самурайлар мен тарихи қаһармандар бейнелерімен әрленді.

Босодзоку жолда өздеріне тән ерекше стильде жүруді әдетке айналдырған. Олар жол ережелерін қасақана бұзып, бағдаршам белгілеріне бағынбады. Шлемсіз немесе ескі шлемдерді киіп, үлкен шулы түтін құбырлары арқылы өзгелердің назарын аударуға тырысты.

Босодзокудың әлеуметтік және мәдени маңызы

Жапон қоғамы үшін босодзоку тәртіпке және бірізділікке негізделген дәстүрлі нормаларға қарсы шыққан наразылықтың бейнесіне айналды. Босодзокуға қосылған жастар еркіндіктерін көрсетіп, даралықтарын баса айтты. Бірақ олардың агрессивті өмір салты және полициямен жиі қақтығысуы қоғам тарапынан кері пікірлерге әкелді.

Босодзоку Жапон БАҚ-тарының назарын аударғандықтан, бір жағынан, танымалдылыққа ие болды, екінші жағынан, қоғамның қарсы қатынасын күшейтті. 1980-жылдары жапон үкіметі бұл субмәдениетке қарсы қатаң шаралар қабылдады, ал босодзокуға мүше болу заң бұзушылық ретінде қарастырыла бастады.

Босодзокудың құлдырауы және заманауи мәдениетке ауысуы

1990 жылдардың басында босодзокуға деген қызығушылық полицияның қатаң шаралары мен жастардың өзгерген мүдделерінің арқасында төмендей бастады. Дегенмен босодзокудың эстетикасы мен рухы толығымен жойылған жоқ, керісінше, мәдениет пен өнердің басқа салаларында көрініс таба бастады. Жапон сәні, аниме, манга және фильмдер босодзоку бейнесінен шабыт алады. Бұл стиль жапон поп-мәдениетінің жаһандық танымалдылығының арқасында кеңінен таралды.

Мысалы, аниме мен мандаларда босодзоку бейнесі «Akira» және «Tokyo Revengers» секілді танымал туындыларда жиі кездеседі. Босодзоку еркіндік, анархия және бүлік рәмізі ретінде бейнеленіп, бүкіл әлемнің көрермендеріне әсер етуде.

Қазіргі сән және стильге ықпалы

Босодзоку сәні көптеген дизайнерлерге шабыт берді. Бұл элементтер қазіргі көше сәніне әсер етіп, токкофуку комбинезондарының өзгертілген нұсқалары, символикасы бар киімдер сәнге айналды. Босодзокудың стилі жапондық «гяру» (gyaru) стилінде де көрініс тапты. Бұл стиль Жапониядан тыс жерлерде танымал болып, жастардың өзіндік даралығын көрсетудің бір түріне айналды.

Поп-мәдениет пен музыкаға ықпалы

Босодзоку субмәдениеті музыкаға да әсер етті. Жапонияда босодзоку шабыт берген көптеген музыкалық топтар пайда болды. Панк және рок-музыка, 1980-1990 жылдары танымал болған кейбір музыкалық топтар босодзоку стилін өздерінің сыртқы бейнесі мен мінез-құлқына қосқан.

Сонымен қатар, босодзоку халықаралық музыка сахнасына да әсер етті. Көптеген танымал орындаушылар жапон субмәдениетінен шабыт алып, босодзоку элементтерін өз өнеріне енгізіп, бұл эстетиканы бүкіл әлемге танытты.

Қорытынды

Босодзоку субмәдениеті қазіргі мәдениетке зор ықпал еткен ерекше құбылыс болып табылады. Жапонияда танымалдылығы төмендесе де, оның стилі мен философиясы жаһандық поп-мәдениет, сән және өнер саласында көрініс тапты. Босодзоку еркіндік пен даралықтың, наразылықтың символына айналды және бұл әлі күнге дейін жаһандық деңгейде өзектілігін жоғалтқан жоқ.

Бүгінде босодзоку мәдениеті дизайнерлерді, музыканттарды, суретшілерді және басқа да шығармашылық тұлғаларды шабыттандырып, жапон мәдениетінің бүкіл әлемге ықпал еткен айрықша рухын көрсетеді.