Материалдар / d -элементтерге жалпы сипаттама.Мыс, мырыш, темір, хром

d -элементтерге жалпы сипаттама.Мыс, мырыш, темір, хром

Материал туралы қысқаша түсінік

Утина Алия Ержановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

14 Желтоқсан 2018

1639

7 рет жүктелген

Химия Сабақ жоспары 10 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Күні: 12/12/2018 13/12/2018Пәні:ХимияТобы: 1МДТ-21,1НОБ-10Сабақтың тақырыбы/Тема занятия : d -элементтерге жалпы сипаттама.Мыс, мырыш, темір, хром.Сабақтың мақсаты / Цель занятия: білімділік/образовательная Оқушыларға d- элемент мыс, мырыш, темір, хром атомдарының құрылысы мен кристалл торларының ерекшеліктері туралы білімді қалыптастыру; мыс, мырыш, темір, хром және олардың табиғатта кездесуі, қасиеттері, қолданылуы, алынуы;тәрбиелік / воспитательная. Сабақ уақытын бағалауға үйрету, еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.дамытушылық /развивающая . d- элемент мыс, мырыш, темір, хром атомдарының электрондық формулаларын құрастыру, жеке атомға сипаттама беру, әр топтың атомдарының айырмашылығын түсіндіре білу, қорытынды жасау, жүйелеу, сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.Сабақтың типі / тип занятия : араласСабақтың жабдықталуы / обеспечение занятия: а)оқу көрнекілік құралдары /учебно-наглядные пособия: _Нурахметов Химия 10- сынып оқулығыб)үлестірмелі материалдар /раздаточные материалы:Д.И. Менделеев жасаған ХЭПЖПән аралық байланыс/межпредметная связь:

Сабақтың өту барысы / Ход занятия :	Оқытушының іс әрекеті	Білім алушының іс әрекеті
I. Ұйымдастыру кезеңі / Организационный момент	Сәлемдесу. Сабаққа келмеген студенттерді белгілеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақ тақырыбын хабарлау. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.	Сәлемдеседі
II. Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеруПроверка знаний и умений обучающихся	Үй тапсырмасын сұрау.Келесі есептерді шығару§5.4-5.5 № 6,13,14 161-162б№ 6 Массасы 10г кальций және кальций оксидінің қоспасын сумен өңдегенде 1,12л (қ.ж.) газ бөлінген. а) бастапқы қоспадағы кальций оксидінің массалық ұлесін (%) б) алынған ерітіндідегі өнімнің массасын (г) табыңдар шешуі: Са + 2Н2О → Са(ОН)2 + Н2 СаО + Н2О → Са(ОН)2 а) хг 1,12л Са + 2Н2О → Са(ОН)2 + Н2 40г/моль 22,4л/мольх = 40г/моль * 1,12л / 22,4л/моль = 2г 10г – 2г = 8г СаО ω (СаО) = 8г / 10г = 0,8 немесе 80%б) 2г у 8г zСа + 2Н2О → Са(ОН)2 + Н2 СаО + Н2О → Са(ОН)2 40г/моль 74г/моль 56г/моль 74г/моль у = 3,7г z = 10,57г Ʃm (Са(ОН)2) = 14,27г № 13 Са(ОН)2 → СаСО3 → Са(НСО3)2 → СаСО3 →СаО → СаСl2 Са(ОН)2 + СО2 → СаСО3 + Н2О СаСО3 + СО2 + Н2О → Са(НСО3)2 Са(НСО3)2 → СаСО3 + СО2 + Н2О СаСО3 →СаО + СО2 СаО + НСl → СаСl2 + Н2О № 14 Егер өнімнің шығымы теориялық мүмкіндіктің 85% -ын құрайтын болса, құрамында 20% қоспасы бар 200кг әктастан қанша сөндірілмеген әк алуға болады? 200кг - 100% х кг - 20% қоспа х = 40кг қоспа m (СаСО3) = 200кг – 40кг = 160кг 160 * 103г у гСаСО3 →СаО + СО2 100г/моль 56г/моль у = 89600г = 89,6кг 89,6кг - 100 % z кг - 85 % z = 76,16кг СаО 76,16кг zСаО + Н2О → Са(ОН)2 56г/моль 74 г/моль z = 76,16кг * 74г/ 56г = 100,64кг	Ауызша сұрақтарға жауап беру, жазбаша жұмыс тексеру
III. Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесіСодержание и последовательность изложения новой темы (конспект)	Қосымша топша металдарының электрондык кауыздарында (п— 1) d-деңгейше электрондармен толтырылады (n — период нөмірі) сондыктан бұл элементтерді d-элементтер деп те атайды.d – элементтер типтік металдар мен типтік бейметалдар арасында орналасқандықтан, оларды ауыспалы элементтер деп атайды. Топтарда қосымша топша элементтерінің металдық қасиеттері атомдық нөмірі өскенде кемиді де, V және VІ период металдарының қасиеттерінде біршама ұқсастықтар байқалады. d - элементтерге төн нәрсе — олар өздерінің косылыстарында көбірек валенттік күйлеріге ие бола алады. Егер элемент өртүрлі тотығу дөрежелерін көрсететін оксидтер жөне гидроксидтер түзетін болса, онда олардын тотығу дөрежелері өскен сайын негіздіктен екідайлык арқылы қышқылдыққа қарай заңды өзгереді.
IV. Жаңа материалды бекіту,біліктілік пен дағдыны қалыптастыруЗакрепление нового материала ,формирование умений и навыков	№ 5 а) СuО → Сu → СuСl2 → Сu(ОН)2 →СuSО4СuО + Н2 → Сu + Н2О Cu+Cl2 → CuCl2СuСl2 + 2NаОН → Cu(OH)2↓ +2NаСlCu(OH)2 + H2SO4 → CuSO4+ 2H2Oә) СuСl2 → Сu → СuО → Cu(NO3)2 → Сu(ОН)2 СuСl2 → Сu + Сl2 2Cu+O2 → 2CuO СuО + HNO3 → Cu(NO3)2+ H2OCu(NO3)2+2 NаОН→ Cu(OH)2↓ +2NаNO3	№ 6 179 – бет Массасы 30г мыстың мырышпен құймасын күкірт қышқылымен өңдегенде 4,4л (қ.ж.) сутек бөлінген. Бұл құймадағы мырыштың массалық үлесін (%) есептеңдер. Cu+ H2SO4 → хг 4,4л Zn+ H2SO4 → ZnSO4 + H2 65г/моль 22,4л/моль х = 65г/моль 4.4л /22.4л/моль = 13г Znɷ = 13100/30=
Сабақтың қорытындысы / Подведение итогов занятия	d – элементтер- периодтағы ауыспалы элементтер. Оларда сырттан санағанда екінші энергетикалық деңгейдің d – деңгейшесі электрондармен толтырылады. Олардың бәріне металдық қасиет тән. Мыс – белсенділігі төмен металл. Мыс көптеген табиғи минералдар түзеді. Таза және әртүрлі құймалар түрінде қолданады. Мырыш-ауада тұрақты, орташа белсенді металл.Мырыштың өзі және қосылыстары екідайлы қасиет көрсетеді.Мырышты темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш қаптамалар жасау үшін және құймаларын алу үшін қолданады.	Хром – ең қатты металл, ауада қорғаныш қабықшамен қапталған. Жемірілуге тұрақты. Қыздырғанда химиялық реакцияға түседі.Темір – қазіргі заманғы техниканың маңызды металы. Бұл орташа белсенді металл. d - элемент. Тотығу дәрежесі +2 және +3 қосылыстар түзеді. Оксидтері мен гидроксидтері негіздік (+2) және әлсіз екідайлы (+3) қасиет көрсетеді. Темір табиғатта үлкен рөл атқарады. Көбінесе шойын және болат құймалары түрінде қолданылады.
Бағалау / оценка	__________________________________________
V.Үй тапсырмасы / Дом.задание:	§6.1 – 6.5 № 7 173б, № 4 184б

Мыс - ІБ топ элементі. Мыс атомдары қосылыстарында +1 және +2 тотығу дәрежелерін көрсетеді. Тотығу дәрежесі +3 болатын тұрақсыз қосылыстардың біразы белгілі (Cu2О3). Біршама тұрақты тотығу дәрежесі +2. Табиғатта таралуы. Жер қыртысында мыстың мөлшері 0,01% массаны құрайды. Ол саф күйінде және қосылыстар түрінде кездеседі. Маңызды минералдары: халькопирит-СuFeS2, халькозин «мыс жылтыры» Сu2S, ковелин СuS, малахит- CuCO3* Cu(OH)2, азурит 2СuСО3 *Сu(ОН)2, куприт-Cu2O.Алынуы. Мысты алу өте күрделі. Сульфидтік мыс кендерінен пирометаллургиялық, ал оттекті құрамды кендерінен гидрометаллургиялық жолмен өндіріледі.

Сульфидтік кендерінен: пирометаллургиялық	Оттекті құрамды кендерінен: гидрометаллургиялық
2Cu2S +3О2→2Cu2O +2 SO22Cu2O + Cu2S→6Cu + SO2	CuO+Н 2SO4→ CuSO4+ Н 2OэлектролизCuSO4+Fе→ FеSO4+Cu

Физикалық қасиеттері. Мыс - ашық қызғылт түсті жылтыр металл, жеңіл созылады. Балқу температурасы 1083°С. Электр тогын жақсы өткізеді. Химиялық қасиеттері. Жай заттармен әрекеттеседіCu+Cl2 → CuCl22Cu+O2 → 2CuOCu+S → CuSКүрделі заттармен:Cu+2H2SO4 → CuSO4+SO2+2H2OконцCu+4HNO3 → Cu(NO3)2+2NO2 +2H2OконцCu+8HNO3 → 3Cu(NO3)2+2NO↑+4H2Oсұйыл 2Cu+4НСl + О2 → CuCl2 + 2H2OСu+2AgNO3 → Cu(NO3)2+2Ag Мыс қосылыстары Мыстың тотығу дәрежелері +2 болатын қосылыстары едәуір көп таралған, тотығу дәрежесі +1 қосылыстары сирек кездеседі. Мыс оттекпен екі оксид түзеді. Ауада қыздырғанда мыс жеңіл тотығып, алдымен қызыл оксидке Сu2О содан кейін қара оксидке СuО айналады. Мыс (ІІ) гидроксидін сәйкес тұздарының ерітіндісіне сілтімен әсер етіп алады: CuSO4 + 2NаОН → Cu(OH)2↓ + Nа2SO4Ол көгілдір түсті тұнба, аздап қыздырғанда қара түсті СuО бөліп айырылады: Cu(OH)2 → СuО + H2OМыс (ІІ) оксиді мен гидроксиді негіздік сипатта болады. Олар қышқылдарда жеңіл ериді:Cu(OH)2 + H2SO4 → CuSO4+ 2H2OСuО + HNO3 → Cu(NO3)2

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!