Дәрумендер

• Бездер дегеніміз - безді эпителий жасушаларынан тұратын мүше.
• Бездер белгілі бір секрет бөліп шығарады.

• Яғни сөл және гормон.
• Секреция - секреттердің бөліну процесі болып табылады.

Бездер
Сыртқы секрециялық
бездер

Аралас секрециялық

Мүшеге немесе дене сыртына
шығарады.

Сөл + Гормон

Өзегі бар
Экзокриндік
Сөлдер:
Жас безі, сілекей безі, тер безі,
сүт безі, май безі, бауыр безі,
асқазан безі

Ішкі секрециялық
Бездер

бездер

Қанға құйылады.

Ұйқы безі

Өзегі жоқ

Жыныс безі

Эндокриндік
Гормон:
Гипофиз, эпифиз, қалқанша безі,
қалқанша маңы безі, айырша
безі, бүйрек үсті безі

Гормон-мүшелердің қызметін өзгерте алатын биологиялық
белсенді зат.

Эндокриндік + Жүйке жүйесі =Нейрогумаральдық реттелу
Гиперфункция- гормондардың шамадан тыс көп болуы.
Гипофункция- гормондардың жеткіліксіз болуы.

Гипоталанус- аралық мида, бездер жұмысын басқарады.

Аралық ми астында
орналасады
Пішіні: ұрмебұршақ
тәрізді
Салмағы 0,5 0,6грам
Гипофиз

3 бөліктен тұрады

25 гормон бөледі

7 нақты зерттелген

Эпифиз
• Аралық мида
орналасады
• Салмағы 0,2 грам
• Мелотонин гормонын
бөледі

Қызметі:
• Тәулікті ырғақты
басқарады
• Қандағы К мөлшерін
реттейді

Қалқанша безі:
Көмекейдің алдынғы бөлігінде
орналасқан
Пішіні: Таға тәрізді
Тироксин гормоны бөлінеді
Қызметі:
Зат алмасуды реттейді
Дұрыс жұмысын йод реттейді

Қалқанша безінің аурулары
Тироксин жетіспеуінен :

Йод жеткіліксіз бола:

Эндемиялық зоб

Микседема

Кретинизм
Базедов

Қалқанша маңы безі:
Қалқаншаның артында орналасады
2 үсті
2 асты
Паратгормоны бөлінеді
Қызметі:
Кальций және фосфор алмасуын реттейді

Айырша
без
немесе
тимус:

Төс сүйегінің артында орналасады

Тимозин гормонын бөледі

Қызметі:

Имунитет басқару
Антидене қалыптастыру
Бастапқыда 30 грамм қажет

Жас өспірімдік немесе балалық шақ мүшесі
15-20 грамм

Бүйрек үсті безі:

Жұп

Пішіні: үшбұрыш және жарты ай
2 қабаттан тұрады:

Қыртыс

Милы

Ұйқы безі
Сөлі: панкреатин
Май

Май қышқылы
немесе
глицерин

Трипсин

нәруыз

амилаза

Амила

Көмірсу

глюкоза

Липаза

Гормоны:

Инсулин:

глюкозаны

гликоген

Глюкогон:

гликоген

глюкоза

Самостатин: инсулин бөлінуін жақсартады

Жыныс безі
Аталық

Сыртта

Аналық

Гормондары:
андроген
тестесерон

Іште

Гормондары:
эстрадиол
прогестерон
эстраген