Деформация. Серпімділік күші .Гук заңы.

Сабақтың тақырыбы:

Деформация.Серпімділік күші.Гук заңы

Мектеп:Жаңаталап орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің есімі:Шуленова Гүлжаухар Пернебаевна

СЫНЫП: 7

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақ негізделген оқу

мақсаты (мақсаттары)

7.2.2.3 – пластикалық және серпімді деформацияларды ажырату, мысалдар келтіру

7. 2. 2. 5-Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу

Сабақ мақсаттары

• Оқулықта берілген тапсырмаларды орындайды. Тақырыпты меңгереді. Серпімділік күші, деформация және Гук заңы туралы негізгі ұғымдарды қалыптастырады.

• Деформация түрлерін ажыратады.Гук заңының формуласын меңгереді.

• Оқулықтан тыс ресурстар қосады.

Бағалау критерийі

Деформация түрлерін ажыратады.Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептейді.

.

Тілдік мақсат

Серпімділік күші, Деформация, Гук заңын ауызша және жазбаша сипаттай алады.

Пәндік және терминология: Күш- Сила

Серпімділік

Упругость

Гук заңы

Закон Гука

Деформация

Деформация

Созылу

Растяжение

Сығылу

Сжатие

Ресурстар

Оқулық, әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Құндылыққа баулу

Жалпыға бірдей еңбек қоғамы.Шығармашылықпен және сыни тұрғыдан ойлайды.Деформацияның өмірде техникада тұрмыста қолдануы маңызын біледі.

Пәнаралық байланыс

Математика

Алдыңғы тақырып

Жоспарланған

Уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде

жоспарланған жаттығулармен қатар,

ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Сабақтың басы

Сәлемдесу.Ұйымдастыру кезеңі

.Психологиялық ахуал қалыптастыру.

Топқа бөлу.Салмақ тобы және Күш тобы

«Менен сұрақ сізден жауап» әдісі арқылы

Үй тапсырмасын «Желпуіш»тәсілі арқылы сұрау.

Салмақ деген не?Ауырлық күші деп нені айтамыз?

Басбармақ әдісі арқылы бағалау

1-топ Салмақ

2-топ Күш

Сабақтың ортасы

Білу және түсіну

Миға шабуыл: «Ой қозғау « әдісі Мысалы жұқа таяқшаны майыстыру ермексаздан әр түрлі денелер жасау шар үру т.б

Осы мысалдан нені байқадық?Оқушылардың ойларын тыңдау.Олай болса жаңа сабақтың тақырыбы Деформация. Серпімділік күші. Гук заңы

Оқулықтағы мәтінмен жұмыс «Ойлан жұптас бөліс» әдісі.

Салмақ тобына : Деформация .Серпімділік күші.

Күш тобына: Гук заңы.

Деформация дегеніміз не, оның қандай түрлері бар?

Осы сұрақтарға бүгін өтілетін сабақ жауап береді.

Өткен сабақта үй жұмысына мен Роберт Гук жайлы мәлімет жинауды тапсырған едім. Кім Гук туралы қысқаша айтады?

Robert Hooke- әйгiлi ағылшын жаратылыстанушысы, ағылшындық Уайт аралында Фремуотер деген жерде 1635 жылы дүниеге келдi.

Орта мектептi бiтiргеннен кейiн Оксфорд Университетiне түседi.

1660 жылы әйгілі “Гук заңын” ашты.

1661 жылы каппилярлық құбылысқа арналған еңбегiн жариялады.

Гук өзiнiң 1665 ж. жарық көрген «Микрография» атты еңбегiнен кейiн әйгiлi болды. Бұл кiтапта Гук өзі жетiлдiрiлген микроскоппен көп зерттеулерін жүйелеп баяндайды. Тағы да бұл кiтабында Гук жарықтың табиғаты жайында ойларын жазып кеткен.

Кейін ол астрономиялық құрал-саймандарды ойлап табу және оларды жетiлдiрумен айналысты, биологиялық, географиялық, геологиялық зертеулер жүргiздi.

1703 жылы қайтыс болды.

Серпімділік күші деп дененің пішіні мен көлемі өзгерген кезде пайда болатын күшті айтады.

Бұл күш денелерді қысу, созу, майыстыру немесе бұрау кезінде пайда болады. Серпімділік күші әрқашан дененің пішіні мен өлшемдерінің өзгеруін тудырған күшке қарама-қарсы бағытталады.

Мысалы, серіппені қолымызбен қысып, одан кейін оны бос жібере салсақ, онда серіппеде туындайтын серпімділік күші оны бастапқы қалпына келтіреді.

Серпімді деформациялар кезінде денеде туындайтын серпімділік күші оның созылуына тура пропорционал: |F| = kΔl, бұл формула Гук заңын өрнектейді, мұндағы Ғ_серп— серпімділік күшінің модулі, k — қатаңдық немесе катаңдық коэффициенті, Δl =l - l₀ — дене ұзындығының өзгеруі

Дененің серпімді деформациялануында пайда болатын күшті серпімділік күші деп атайды. Серпімділік күші денені құрайтын бөлшектердің электромагниттік өзара әсерлесуінен пайда болады 

Денелердің күш әсерінен формасы мен көлемінің өзгеруі деформация (Deformation) деп аталады 
Деформация себебі: атомдардың арақашықтығын өзгерткенде олардың арасындағы күштер де өзгеріске ұшырайды және ол күштер денені бастапқы қалпына әкеліуге тырысады. 
1. Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келсе, ондай деформацияны серпімді деп атайды. 
2. Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келмесе, ондай деформацияны серпімсіз деп атайды. 
Серпімсіз денелерде серпімділік күштері болмайды!

Серпімді деформация үшін Гук заңы :   Деформация кезінде пайда болатын серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (сығылуына) тура пропорциональ.

F = kx

k- дененің қатаңдығы, Н/м

x- дененің созылу немесе ұзару шамасы, м

сүйене отырып тәжірибелер жасап қорытынды жасайсыңдар.

Сызғыштар ермексаз резеңке доп шар

Сабақтың соңы

Осы берілген тапсырмалар бойынша әр топ постер қорғайды.Топтар бірін –бірі бағалайды

Тапсырма (Күш тобына)

Көрсетілген суретте деформацияның қандай түрлері берілген?

Дескриптор Білім алушы

- серпімді деформацияларды анықтайды;

- пластикалық деформацияларды анықтайды.

Тапсырма- (Салмақ тобына)

Берілген суреттердің айырмашылығы неде, түсіндіріңіз. Деформация түрін анықтаңыз.

Деформация неге тәуелді екенін түсіндіріңіз.

Дескриптор Білім алушы

− денелер деформациясын салыстырады;

− деформация түрін анықтайды;

− деформацияның қандай шамаға тәуелді екенін анықтайды.

Бағдаршам арқылы бағалау

Дене деформациясын жасау(созылу жиырылу иілу бұрылу )

Күш тобына:созылу жиырылу деформациясы

Салмақ тобына:иілу бұрылу деформациясы берілді. Дене деформациясын дене мүшелері арқылы көрсетеді.

Тапсырма Жеке жұмысКітаппен жұмыс

Жаттығу3.5Есептер шығару.

Дескриптор: Білім алушы:

Гук Заңының формуласы бойынша созылуды серіппе қатаңдығын есептейді

Өз миыңның суретін сал:Бүгінгі сабақтан алған әсерлері туралы яғни формулаларды, анықтаманы Өз миының суретін салып ішіне жазып ,Білім қоржынына іледі.

Үйге тапсырма:тақырыпты оқу .Деформация тұрмыста және техникада мысал келтіру есептер шығару

Оқушылар тапсырмамен жұмыс жасайды

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша

көмек көрсетуді қалай

жоспарлайсыз? Сіз

қабілеті жоғары

оқушыларға тапсырманы

күрделендіруді қалай

жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың

үйренгенін тексеруді

қалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланыс

Қауіпсіздік жəне еңбекті

қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы

Байланыс

Рефлексия

Сабақ / оқу

мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар

не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған

саралау шаралары

тиімді болды ма?

Мен берілген

уақыт ішінде

үлгердім бе? Мен

өз жоспарыма

қандай түзетулер

енгіздім жəне

неліктен?

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды

жетілдіруге көмектесетін не білдім?