Экологиялық білім
... Экологиялық проблемалар – ең маңызды өмірлік проблемаларлың
бірі ғой, өйткені әңгіме адамның өмір сүретін ортасы туралы,
болашақ ұрпақтардың өмірі туралы болып
отыр.
Ш.Айтматов.
Елбасымыздың "Қазақстан - 2030” стратегиялықбағдарламасында "Біздің
табиғат ресурстарымыз орасан зор байлық, әлемдік тәжірибеде табиғи
байлығы бар елдер оны дұрыс игере білмегендіктен кедей елдер
қатарынан шыға алмай қалғаны” туралы айтылған болатын. Олай болса
қазақ жерінің байлығын бағалайтын, туған жердің табиғатын сүйіп
алмайтын жас ұрпақтың білімі мен тәжірбиесі көбірек көңіл бөлу –
бүгінгі күннің басты талаптарының бірі.
Экологиялық мәдениетті қалыптастырудың негізгі мақсаты –айналадағы
ортаның жайы – күйі үшін азаматтық борышын қалыптастыру,
жаратылыстану туралы, ғылыми білім, шеберлік, көзқарас пен сенім
жүйесін орнықтыру. Сапалы маман, жақсы азамат тәрбиелеу уақыт
талабы. "Қыран түлегіне қайрылмас қанат сыйлайды, ұстаз түлегіне
алға бастырар талап сыйлайды” деп атамыз қазақ айтқандай, еселі
еңбегіміз туған жердің табиғатын қорғауға арналса деймін.
Адам баласының қалыпты өмір сүруі үшін оған қажетті қоршаған орта
жағдайлары және табиғат байлықтары болуы қажет.
Адамзат қоршаған орта мен табиғат байлықтарын өз қажетіне пайдалана
алатын саналы тіршілік иесі. Адам тек табиғатты пайдаланып қана
қоймай, табиғатты өзгерте де алады.
Қазіргі кезде адамның қоршаған ортамен қарым – қатынасы ерекше
маңызға ие. Пайдалы қазба байлықтарының шектен тыс көп пайдалануы,
жер бетінен көптеген өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің жоқ болып
кетуі және сонымен қатар табиғи ортаның ластануынан адамдардың
денсаулығы да бұзыла бастады. Қоршаған ортаның шектен тыс
ластануынан бұрын белгісіз аурулар пайда болуда. Мысалы,адам
қоршаған ортаның сынаппен ластануынан – минамата, ал калий элементі
арқылы ластануынан итай – итай ауруларына шалдығуда. Тіпті сыртқы
ортаның шектен тыс ластануы адамның генетикалық ақпараттарын
өзгертіп жіберетіндігіне түрлі кейіптегі сәбилердің дүниеге келуі
мысал бола алады.
Табиғат, Жер – Ана , туған жер, атамекен құлаққа жылы естіліп,
жүрекке шаттық сезімін ұялататын қасиетті сөздер. Адамның өзі сол
табиғат пен Жер – Ананың перзенті.Өзіміздің қоршаған тіршілік
ортасын – биосфераны келешек ұрпаққа бүлдірмей ластамай, көркейтіп,
көріктендіріп жеткізу бүгінгі жас ұрпақтың басты парызы болып
табылады. Сондықтан, студенттерге қоршаған ортаның экологиялық
жағдайы мен оны қорғау жолдары туралы мағлұмат беріп, экологиялық,
эстетикалық тәрбие беру және оларды туған өлке табиғатын сүюге,
қорғауға, қамқорлық жасауға баулуымыз керек.
Табиғатқа жанашыр болу адамзат қоғамына, оның келешегіне жанашырлық
жасау болып табылады.Сол себепті туған жеріміздің тамылжыған тамаша
табиғатын сүю, оны қастерлеп, қадірлеу әрбір адамның азаматтық
парызы
Қорытынды
Кез
келген экологиялық мәселелерді шешу үшін,
адамдардың
әрекетімен болып жатқан ғылыми жетістіктердің
барлық болашақ ұрпақтың сақталуына, денсаулығына, болашағына
тұжырымдама беретін адам экологиясы.
Бүгін күрт өзгерген экологиялық мәселелерді
шешуде адамның өзі туындатып отырған күрделі ғылыми жетістіктерін
ендігі жерде табиғи ортаны, адам баласының болашағын сақтау үшін,
табиғатты қорғау тиімді пайдалану керек. Себебі, адам мен қоршаған
ортаның арасындағы байланыс ХХ ғ-дың ортасына дейін ғылымда
қарастырылмаған. Ғылыми тұрғыдан адам экологиясын зерттеу кейінгі
жылдары ғана қолға алынды. Себебі, адамдардың өмір сүру деңгейін
көтеру үшін қоршаған ортаның табиғатының бұзылуы, адам баласының
денсаулығына зиян әкелгендігі анықталды. Адам- табиғаттың туындысы,
онсыз өмір сүре алмайды.
Адам экологиясын ғылыми тұрғыдан қарастыруға, оны
зерттеу үлкен әсер еткен ХХ ғ-да өмірге келген «Қоршаған орта
түсінігі». Соның нәтижесінде адамның өмір сүріп жатқан жері, оның
үйі, сол үйдің тұрақты, таза болуы адамға байланысты. Егер оны адам
қорғамаса, жағдай жасамаса, онда ертен құлауы
мүмкін.
Табиғат- адамзаттың тіршілік ететін ортасы,
сондықтан оның көптеген сұраныстарын қанағаттандыратын шикізат көзі
болып саналады. Қоршаған ортаның табиғат жағдайлары адамның
шаруашылық әрекетінің түрін анықтайды. Мысалы, Қазақстанның шөлейтті, далалы аймақтарында
ежелден мал шаруашылығымен айналысқан, ал өзен бойларында суармалы
егіншіліктің ойшақтары орналасқан.
Сонымен қатар қоршаған орта адам денсаулығына да
әсерін тигізеді. Ауаның тазалығы, қоршаған ортаның басқа құрам
бөліктеріндегі тепе-тендіктің сақталуы адамның жұмыс қабілетіне,
ұзақ өмір сүруіне жағдай жасайды. Тамаша табиғат көрністері адамның
күш-қуатының қалпына келіп, тынығуына көмектеседі. Қазіргі кезеңде
ғылым мен техниканың өркендеуінің нәтижесінде адамның қоршаған
ортаға ықпалы артты. Мұндай ықпалдың зиянды жақтарының бірі- адам
денсаулығына әсер етуі. Сондықтан барлық экологиялық мәселелерді
анықтап, оны шешуге өз үлесімді қосамын.