Эндокриндік бездер

Гормондардың қызметі бұзылуының аурулары

Гиперфункция

гормондар мөлшерінен көп бөлуі

Гипофункция

Бөлінуі тиіс мөлшерінен аз бөлінуі

бездер

салмағы

қызметі

Гипофиз

0,5 - 0, 65 г

Негізгі эндокриндік без. Аралық мидың астыңғы жағына бекінген. Пішіні үрмебұршақ тәрізді. 25 гормон бөледі. Барлық эндокриндік бездің қызметін атқарады (ұйқы безінен басқа).

Соматропин-өсу гормоны-барлық ұлпалар мен ағзаға әсер етеді.

Қалқанша без

30-60 г, жаңа туған балада 1-2 г

Мойынның алдыңғы жағында, пішіні таға тәрізді, екі бөліктен тұрады.

Тироксин гормонын бөледі. Ағзаның дамуы мен өсуіне әсер етеді. Құрамында болатын химиялық элемент - йод.

Эндемиялық зоб (алқым ісуі) - ересектерде йод жетіспеуінен қалқанша безінің ұлғаюы. Кретинизм - жас балаларда йод жетіспеуінен, ақыл есінің, жыныстық жетілуі, бойының өсуінің тоқтауы.

Миксидема - қор заттар жиналып, зат алмасу төмендеуі, тері астына су жиналуы, семіру, дене температурасы 35 болып үнемі тоңуы, әлсіз, ұйқышыл болуы.

Базедов ауруы - бадырақ көз.

Қалқанша маңы безі

20-50 мг

Паратгормон гормонын бөледі. Қызметі: фосфор мен кальцийдің мөлшерін реттеп, қанға өткізеді.

Айырша без (тимус)

Жасөспірім безі

Балалық шағында 30 г.

Жыныстық жетілген соң 20 г. кішірейетін без

Иммундық жүйенің орталық мүшесі. Тимозин гормонын бөледі.

Кеуде қуысында кеңірдектің жоғары ұшында орналасқан.

Бүйрек үсті безі

Бүйректің жоғары ұшында орналасқан. Екі қабаттан тұрады: милы, қыртысты.

Қыртысты қабаты

Күйзеліс кезінде бөлінеді. Майлар мен көмірсу алмасуын реттейді. Бұлшық еттер белсенді болады.

Милы қабаты

Адреналин, нарадреналин гормонын бөледі. Қант мөлшері артады. Ағзадағы процестерді тездетеді.

Эпифиз

0,2 г

Ртаңғы ми мен аралық ми ортасындағы домалақ пішінді без.

Мелотонин гормонын бөледі.